Global Risk İnsights: DQ, yeni təhdidlər, həll üçün yeni yollar
Azərbaycan hakimiyyətləri DQ münaqişəsini ölkənin daxili və beynəlxalq vəziyyətini yaxşılaşdırmaq üçün istifadə edə bilirlər. Bu haqda globalriskinsights.com saytında Yelisey Boguslavkski yazır. Müəlllif xatırladır ki, aprelin 1-də Qarabağ-Azərbaycan münaqişə qoşunlarının təmas xəttində iri miqyaslı toqquşmalar başladı. Bu qan tökmə iki mühüm sual doğurur: niyə Bakı DQR mövqeləri istiqamətində belə iri miqyaslı hücuma başladı və nə qədər ehtimallı idi ki, bu sadəcə Azərbaycanın SQ və rəhbərliyi üçün test idi öz hərbi qabiliyyətlərini sınamaq üçün.
Bu suallara cavab vermək üçün Bakıdakı vəziyyəti çətin risklər baxımından təhlil etmək lazımdır ki, onlarla da İlham Əliyev üzləşir. Təəssüf olaraq, Azərbaycan üçün 2014-cü ildən sonra yaranmış iqtisadi, siyasi və hərbi təhdidlər fonunda DQ-a qarşı daha iri miqyaslı münaqişəyə başlamaq qərarını daha cəlb edici versiyaya çevirir Əliyev rejiminin daha uzun vaxt yaşaması üçün. Əliyev rejiminin əsas sosial-siyasi təhdidləri ondan çıxır ki, Azərbaycanın elitası neftdən böyük gəlirlər alır ki, o da korrupsiyaya gətirib çıxarır və əhali tərəfinndən dərin məyusluğa.
Qeyd edilir ki, hakimiyyətlər “Ərəb yazı” və Avromaydanın prosedentlərindən narazı olaraq İslam qrupları üzərinə təzyiqlərini gücləndiriblər. Siyasi mühitin hərbiləşməsi də narazı edicidir radikalasiya üçün cavab olaraq. 2014-2015-ci illərdə hərbi və təhlükəsizlik sahəsində yüksək rütəli vəzifəlilərin sayı kəskin şəkildə artıb, xüsusən ölkənin regionlarında. Radikal şikayət dalğası ilə toqquşmaq halında Əliyev iri miqyaslı müharibəni milli birliyə çatmaq üçün addım kimi görə bilər. Aşağı düşən neft qiymətləri Karnegi fondunun Cənubi Qafqaz münaqişələri və siyasəti üzrə analitik, politoloq Tomas de Vaala əsasən, Azərbaycanın elitası illər boyu korrupsiyalaşmış strukturdur yaradıb neft satışından birbaşa gəlir almaqla.
Bu proses 2014-cü ildə dayandırıldı neft gəlirlərinin düşməsi ilə bağlı. Bunun nəticəsndə ölkəyə hazırkı gəlirlərin axını 53,4 fazlə düşüb. Büdcədə oxşar kəskin qısaltmalar sosial sərflərin azalmasına gətirib çıxara bilər, ilk əvvəl səhiyyə və təhsil sahlərində ki, onları da Bakı daima siyasi vəziyyəti sabitləşdirmək üçün istifadə edib. Bundan başqa Azərbaycan manatının qiyməti dollara qarşı 33 faizlə azalıb. Neftin yüksək qiymətləri dövrünün ən böyük nailiyyətlərdən biri hərbi sənaye kompleksidir. Bununla belə bu kompleksi real siyasi gücə çevirmək üçün Bakı bunun bütün potensialını döyüş meydanında istiafdə etməyə məcbur olacaq ki, o da iri miqyaslı müharibənin ehtimalını artırır.
