Mayın 16-da Ermənistan və Azərbaycanın prezidentləri Serj Sarkisyan və İlham Əliyev ATƏT MQ -nun həmsədrlik edən ölkələrin Xİ nazirlərinin təşəbbüssüylə və ABŞ dövlət katibi Con Kerinin,RF Xİ naziri Serqey Lavrovun, Fransanın Avropa məsələləri üzrə dövlət katibi Arlem Dezirin iştirakıyla keçirilən müzakirələrdə iştirak etdilər.
Görüş ərzində atəşkəsin qorunması mexanizminin formalaşması , eləcə də, ATƏT MQ müşahidəçilərinin iştirakının genişləndirilməsi məsələləri müzakirə olundu.
Görüşün nəticələrinə dair öz baxışını çex hərbi jurnalist, Avroparlamentin deputatı, AB –Ermənistan və AB-Azərbaycan parlament əməkdaşlığının, eləcə də, “Avronest” parlament assambleyasının nümayəndəlik üzvü Yaromir Ştetina səsləndirmişdir.
Sual – Cənab Ştetina Siz görüşü necə qiymətləndirirsiniz, diplomatik nöqtei nəzərincə mənfəətli status hansı tərəfdədir?
Cavab – Ermənistan və Azərbaycan prezidentlərinin istənilən görüşünün zərəri olmayacaq, lakin bu görüşdən hər hansısa ehtimalım yoxdur, nəsə nəticə gözləmirəm, sadəcə olaraq deyə bilərəm ki, bu müsbət addım idi, xüsusən aprelin əvvəlində Qarabağın Şimal bölgüsündə Azərbaycanın silahlı qüvvələrinin hücumundan sonra.
Məncə Qarabağıı tanımaq barədə danışmağın artıq vaxtıdır, ona görə ki, o artıq 25 ildir ki, özünü idarəçilk dövlətidir və ona xas olan bütün xüsusiyyətləri özündə təsvir edir. Birincisi Ordudur. Qarabağ 1990-cı ilin başlanığıcında müharibədə qələbə çalıb, yəni, onu güclə götürmək mümkün deyil, necə ki, Əliyev deyir. Həmçinin , açıq-aydın görümür ki, dövlətçilik iqtisadiyyat nöqtei-nəzərincə təsvir olunur, çünki Qarabağın nailiyyətləri iqtisadiyyat sahəsində aydın və gözə çaroandır.Nəhayət özünü idarəçilik dövlətinin təsviri siyasət baxımıyla da görünməkdədir,ona görə ki, orada parlament fəaliyyət göstərir ki, bəzən onu müxtəlif demokratik ölkələrdə tapa bilməzsən. Odur ki, məncə, oxşar tipli danışıqlar ona çatdıra bilər ki, nəhayət dünya Qarabağı necə özünü idarə edən ölkə olaraq tanınılması məsələsiylə maraqlanmağa başlasın.
Sual – Azərbaycan demək olar ki, beynəlxalq cəmiyyətin tövsüyyələrindən sonra nəhayət danışıqlar masasının arxasında əyləşdi. Siz bu addımı necə səciyyələndirərdiniz?
Cavab – Məncə, burada Azərbaycanın “ Şərqi tərəfdaşlığa” həmin “altılığı” tərkibində tədbiq olunması olayı təkrarən rol oynayır. Bu görüşdə iştirakısa sanki Azərbaycan tərəfindən Avropa ölkələriylə münasibətlərini dirçəltmək məqsədiylə bir jest idi.
Sual – Bəs inana bilərikmi ki, bu görüş Azərbaycanı hansısa tərzlə dözümlü etməklə gələcək aqressiyası təsvirinin ehtimalını cüziləşdirsin, xüsusən, hətta görüşdən sonra belə atəşkəs pozuntusu hadisələri oldu.
Cavab – Bilirsinizmi, haçan ki, Dağlıq Qarabağ 90-cı illərin əvvəlində məsələni həll etdi, ATƏT MQ münaqişənin həlli üçün faktiki olaraq heç nə etmirdi.Həmin zəmanələrdən artıq qarabağlılar, anlamaqla ki, həmin struktur heç bir tərzlə özlərinə yardım etməyəcək öz yollarıyla getdilər. Onlar sadəcə olaraq kalaşnikovlar aldılar və həmin müharibədə qalib gəldilər.
Onlar sadəcə olaraq öz-özlərini müdafiə edurdilər və bu məncə, Dağlıq Qarabağın müqəddaratıdır, o sadəcə olaraq müdafiə olunmalıdır çünki, öz xüsusiyyətinə xas olmaqla diktator Əliyevin özünün hər hansısa vədinə əməl edəcəyinə bütün hallarda inanmaq çətindir.
Sual – Görüş ərzində daimi müşahidəçilik mexanizmlərinin tədbiq edilməsi məsələsi müzakirəyə qoyuldu.Sizcə, həmin mexanizm deyilən necə yardım edəcək və nəhayət hansı nəticəni verəcəkdir?
Cavab – İstənilən daimi müşahidəçilik bu məsələdə yalnız faydalı olacaq, ona görə ki,əgər atəşkəsin hər hansısa pozuntuları həyata keçirilərsə, necə ki, məsələn Azərbaycan aprelin əvvəlində etmişdir,onda birmənalı olaraq şahidlərin iştirakı mühüm olacaqdır. Təbii ki, mən bunu müsbət addım hesab edirəm,lakin qorxuram deyə bilməyim ki, onun həyata keçirilməsi hansı nəticəni verəcək, bununla belə, məncə o danışıqlar mərhələsində qalacaq və heç bir sənəd də onunla bağlı formalaşmayacaq.
