Azərbaycanın Dağlı Qarabağın Artsax münaqişəsinin danışıq prosesində cəlb edilməsi təklifindən imtina etməsi pisdir.
Tert.am ilə söhbətində RF MDB ölkələri institutunun Qafqaz şöbəsinin rəhbəri, hərbi eksper Vladimir Evseyev qeyd edib ki,
o da 94-95-ci illərin atəşkəsi barədə sazişi imzalayan tərəfidir
Vladimir Evseyev dedi ki,DQ ətrafında formalaşmış hazırkı vəziyyət fərz etməyə icazə verir ki, dörd günlük müharibənin təkrarı mümkündür, ona görə ki,onun səbəbləri aprel faciəsinə çatdırmışdır, beləliklə də ləğv olunmadı, və nəyin ətrafında ki, çərtləşmişdilər o da həyata keçirilmədi.
Sual -Bu günlərdə Beynəlxalq Krizis qrupu Dağlıq Qarabağ barədə hesabat dərc etmişdir, əgər “ölkə-ölkə” kateqoriyalı raketlərdən istifadə olunacaqsa, sizcə,oxşar ehtimallar nəylə şərtləşib?
Cavab – Məncə oxşar narahatlığı haqlı hesab etmək olar. qeyd edək o nəinki erməni tərəfindən, Azərbaycan tərəfindən gəlir. Ona görə ki, dörd günlük müharibə zamanı təhlükə var idi ki, “Smerçdən” Stepanakert üzərinə atəş açılacaq və onunla nəinki yalnız Ermənistan həm də Azərbaycan da təhlükədəydi.
Anlaşılandır ki, erməni tərəfi Azərbaycanın aqressiyasına gərək cavab versin, onun üçün də Qarabağ tərəfində raket sistemləri yerləşdirildi.
Erməni tərəfininsə bu baxımla üstünlüyü var belə ki,Azərbaycanın neft ərazilərindən istənilənin üzərinə zərbə endirə bilər yəni, Stepanakertə zərbə endirilməsinə cavab kimi.
Bütün bunları hesaba almaqla Azərbaycan oxşar addıma getmədi.
Təhlükə var bəs ki, o səbəblə yox ki, Ermənistan hər hansısa birini hədələyir, ona görə ki, Azərbaycandır Ermənistanı hədələyən.
Düşünmək lazımdır ki, münaqişə xəttində ağır zirehli texnika toplantısına icazə verilməməlidir məs: “Soltsepyok”,”Buratino” ballistik raketlər, hansıları ki, Azərbaycan tərəfi istifadə etməyə cəhd etdi.
Bunların istifadəsisə dinc sakinlər üzərinə olduqca ciddi təsir yaradacaq.
Sual- Onun nəticələrini yalnız erməni tərəfimi çəkəcək, yoxsa qlobal nəticələrə çatdıracaq?
Cavab – Nəticələri müxtəlifdir təmas xəttində dinc sakinlərin itkisi ola bilər.Lakin əgər məsələn Stepanakertə zərbə endirilsə və Ermənistan da cavab verərsə, daha böyük, təsəvvür olunmaz nəticələri olacaq və münaqişə Türkiyəylə Rusiyanın sərhədlərində genişlənəcəkdir,yəni NATO və YTMT-ı arasında.
Sual- Dörd günlük müharibədən sonra nisbi sakitlik idi.Hər halda geniş əhatəli əməliyyatlar yox idi.Bu gün artıq Azərbaycan sərhəddə təlim uçuşlarını edir. Sizcə , bu eskalasiyanı cüziləşdirmək, sonra artırmaq, sonrasa yenidən? Yəni bu Xüsusi siyasətçilikdirmi?.
Cavab – Məncə daha çox rahat olmaq lazımdır nəinki narahatcılıqdır. Hər hansısa biri danışıqların tam başlanmasına cəhd göstərir, lakin eyni zamanda DQ-ın danışıqlar prosesnə cəlb olunması təklifindən imtina edilir. Bu isə prinsipcə səhvdir ona görə ki, DQ 94-95-ci illərdə atəşkəs barədə sazişi imzalayanlardan biri olub.
Onun üçün Azərbaycan, doğrusunu desək, əgər istəyirsə DQ ətrafında danışıqlara başlanılsın onda DQ-ı dəvət edək və o zaman da hər hansısa bir şey haqqında danışmaq mümükün olacaq.
Digər tərəfdən də başa düşmək lazımdır ki, gərək araşdırıcı mexanizmlər tədbiq olunsun ki, o da Ermənistan üçün olduqca vacibdir.
Bu mexanizmlərin tədbiqi olmadan sülhü qəyyum saxlamaq çətindir.
Biz bilirik ki, tərəflərdən hansıdır atəşkəsi pozan bununla belə sübutumuz yoxdur, kobud deməli olsaq əllərində tutmamışıq.
Bəs ki, mexanizmləri yerləşdirmək üçün texniki qurğular lazımdır. Daha doğrusu nəzarət, ona görə ki, şifahi sözlər burada sıfırdır. Heç kim, heç kimə inanmaz, nəzarətçilik üçün araşdırıcı mexanizm gərəkdir informasiya əvəz olunması üçün radioloqiya qurğusu, yaxud başqa bir ona bənzər sistem lazımdır.
Sual –Cənab Evseyev Araşdırıcı mexanizmlər ətrafında şərtləşmələr hələ Vyanada olmuşdur, sonrasa Sankt Peterburqda təstiqlənmişdir bununla belə o eləcə də həyata keçirilmədi, Fransada da tezliklə görüş olacaq. Məgər yenidən görüşməyə ehtiyac varmı haçan ki, şərtləşmələr həyata keçirilmir?
Cavab –Görüşməyə ehtiyac birmənalı olaraq var. Görüşmək daha yaxşıdır nəinki müharibə. Lakin mənə xoş gəlmir ki, hər dəfə görüşdən əvvəl Azərbaycan təmas xəttinin uzunluğuyla bir atəş açır. Bu görüş üçün pis başlaığıcdır
Hazırkı istiqamət icazə verir ki, dördgünlük müharibənin təkrarı mümkündür.Təəssüflər olsun ki, əldə olunan şərtləşmələr həyata keçirilmədi
Odur ki, münaqişənin nizamlanması imkanına dərindən şübhəylə yanaşıram.Rusiya yalnız düşünür ki, Ermənistanı necə məcbur etsin ki, əraziləri geriyə qaytarsın, lakin məsələ belə qoyulmayıb bunu iddia etmək olmaz ona görə ki, DQ sakinlərinin təhlükəsizliyi təmin olunmayıb.
Necə etməni haçan ki, qarşılıqlı inam yoxdur mən bilmirəm.
Onun üçün dialoq lazımdır sadəcə olaraq arxada proseslər olmalıdır hansılar ki, gərginliyi azaldacaq.
