1992-1996-cı ilərdə RF vasitəçilik missiyasının rəhbəri,RF prezidentinin DQ məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndəsi ,ATƏT MQ-nun rusiyalı keçmiş həmsədri
Vladimir Kazimirov çox təssüflənir ki, DQ əsas məsələsinin nizamlanmasıyla maraqlanan çox politoloqlar və peşəkar jurnalistlər o mühüm sənədi, hansının əsası üzərində 1994-cü ilin mayın 12-dən Qarabağ ətrafında əldə olunan barışığıdır,onu xatırlamırlar.
O öz tələbləriylə daha sərt idi nəinki BMT Təhlükəsizlik Şurasının formulalarıdır.
Bu haqda Tert.am ilə söhbətində Vladimir Kazimirov qeyd edərək deyib ki, kiçik Əliyevin istəkləri ümumiyyətlə onun atası Heydər Əliyevin istəkləriylə üst-üstə düşmür və məhz onun siyasətçiliy nəticəsindədir ki, DQ əsas məsələsinin nizamlanması qapantıya məruz qalıb.
Sual – Cənab Kazimirov çoxlarının qənaətincə aprel müharibəsindən sonra DQ əsas məsələsinin nizamlanması prosesi yeni mərhələyə daxil olub.
İkitərəfli görüşlər təşkil edilir, ATƏT MQ sədrlik edən ölkələr rəhbərləri öz narahatlıqlarını müxtəlif tərzlə ifadə edir. Sizcə
nizamlanma prosesində nələr baş verir?. Əsas məsələnin həlli üçün hər hansısa ilkin işarə varmı yoxsa ki, hər şey yenidən gərginlik və toqquşmayla müşaiyyət olunacaq?.
Cavab – Əlbətdə aprel toqquşması təmas xəttində əvvəlki hadisələrdən fərqli olaraq daha böyük və kəskin olub və beynəlxalq cəmiyyətdə və xüsusiylə təbii olaraq Rusiyanın yanında kəskin reaksiyalar yaratmaya bilməzdi.
Lakin, unutmaq lazım deyil ki 22 illər ərzində DQ nizamlanması prosesində müxtəlif formada təsirlərdən də istifadə olunub.
Son hesabla o münaqişəli tərəflərin mövqeindən və onların imkanından asılıdır nizamlanma prosesində çeviklik göstərilməlidir.
Sual –Daima əsas məsələnin “patetli” həlli barədə danışılır, erməni siyasətçiləri bu varianta sürəkli səslənir.
Sizin nəzərinizcə əsas məsələnin həlli variantı hansıdır? Məsələnin həllinin bu variantı tərəflərin səsləndirdiyi bu günki tələbləri hesaba almaqla, məgər realdırmı?
Cavab – Əslində “patetli” olduğu kimi eləcə də “mərhələli” nizamlanma mümkündür, lakin”mərhələli” nizamlanma inam tələb edir öhdəlikləri qəbul edən halda əsası tərəflərin sadiqliyidir .O əsas məsələ amilindəsə bu açıq-aydın əskikdir.
Bəllidir ki, tərəflərdən biri tamamiylə hər dəfə rəsmi olaraq qəbul etdiyi öhdəlikləri etinasızlığa vurur.
Ondan başqa “mərhələli” nizamlanma amilində proseslərin ardıcıllığı olduqca vacibdir.
Əfsuslar olsun ki, hətta politoloqlar və peşəkar jurnalistlər bilmirlər və xatırlamırlar o mühüm sənədi hansının əsası üzərində 1994-cü il mayın 12-də Qarabağ ətrafında barışıq əldə edilib.
O həmin il aprelin 15-də MDB ölkələri rəhbərləri şurasının bəyanatı olub.
Həmin bəyanatla, MDB-nin bütün 15 ölkələri də razı idilər. Orada ilk dəfə olduqca sərt formayla nəinki yalnız atəşi dayandırmaq, həm də onunla bağlı inamlı təminatlı tələb var idi.
Sonra açar fikri gəlir “Onsuz toqquşmanın faciəli nəticələrini ləğv etmək mümkün deyil”.
Yəni əvvəlan hərbi əməliyyatların bərpasını tamamiylə istisna etməli və ondan sonra hansısa əraziləri azad etmək oraya qaçqınları və köçürülənləri qaytarmalı və sair məsələsidir.
Bakısa məsələləri görün necə qaldırır, əvvəlan işğal olunan əraziləri azad etməli. O isə nizamlanmanın o perspektivindən uzaqdır hansını ki, onun atası Heydər Əliyev və ümumiyyətlə MDB ölkələr rəhbərləri görürdü.
Yalnız sadəlöhv onun varisinin gətirdiyi faktlara diqqət yetirə bilər. Məhz səbəbi də budur ki, bu əsas məsələnin həlli qapantıdadır.
Tərəflər gücdən istifadə etməmək haqqında şərtləşməyincə, çətin ki, dialoqlar üçün mühüm çeviklik əldə olunsun.
Bəs ki, dialoqlarsız nizamlanmaya çatmaq mümkün deyil.
