“Armenpress”-in verdiyi məlumata görə,Berdadzor şəhərindən olan Hraçik Harutyunyan o adət-ənənənəvi zyalılardan idi kim ki, öz” mənşəyinə”qayıtmaqla”ailəsi ilə birlikdə qala şəhərində yenidən Şuşi azad ediləndən sonra birincilər sırasında qala şəhərində çoxları üçün nümunə olaraq təstiqləndi.
Bir gün tanınmış tarixçi S.Barxudaryanın “Divan erməni litoqrafiyası” kitabı əlinə düşmüşdü ki, orada müəllif, Şuşinin tarixinə toxunmuş və qeyd etmişdir: “Şuşi Artsaxın ən kiçik rayonudur və Karkar çayının yuxarı hissəsində yerləşir.
Təəssüflər olsun ki, rayonda qədim abidələr çox pis qorunub saxlanılıb və Şuşiyə aid qeydlərimiz çox azdır”.
“Hraçik bu həqiqətdən çox narahat idi və qala şəhərinin tarixi ilə məşğul olmaq üçün əlindən gələni etməyə qərar verdi. Şuşi haqqında etibarlı, real məlumat verən köhnə erməni qəbiristanlıqlarının və şəhərin tarixi-memarlıq abidələrinin litoqrafik yazılarını yazmağa başladı.
Papkası qoltuğunun altında , əlindəkifoto aparat, onu müntəzəm şəkildə araşdırma apararkən və qeydlər edərkən tez-tez Şuşinin köhnə erməni qəbiristanlıqlarında görmək olardı.
Məşhur insanların, komandirlərin, sənətkarların və yazıçıların, millətin dindarları, onların nəsil və dədə-babaları olduğu kimi eləcə də , erməni evlərinin zəngin adət-ənənələri ilə maraqlanırdı. Zəhməti və uzunmüddətli axtarışları nəticəsində sonradan “Şuşi. İlk dəfə bir sıra qiymətli kitabələrin tapıldığı şəhərin tarixi haqqında yeni materiallar” əsərində bir sıra qiymətli qeydiyyatlar özünə yer tapıb…”.
