Dünən Ayasofyanın ilk duası xristian dünyası üçün türk İslamı üçün sadə bir çağırışdır. İyulun 10-da Ayasofyanın yenidən məscidə çevrilməsi qərarını izah edərək danışan Ərdoğan xüsusilə bunları söylədi:
“ Biz, 1453 Sultan Mehmed Fatahın Konstantinopolu işğal etməsi qərarına söykənirik, yox ki, Türkiyə Cümhuriyyətində qəbul etdiyi yeni tükcə yazılmış sənəddir ki, onun da heç bir əsası və hüququ toxdur.
Gələcəkdə hər hansısa biri Ayasofyanın statusunu dəyişmək naminə yeni türkcədən saxta sənəd hazırlayarsa və buna cəsarət edərsə ən böyük cinayət onun üzərinə düşər”.
Ərdoğanın mətni bu şəkildə oxumağı mühüm idi: Osmanlı İmperiyasının Türk dəyərləri, üstəlik arzuladığı türk aləmidir.Bununla əvvəllər etdiyi çoxsaylı bəyanatlar “türk qanunu” silahla əldə etməkdir, yox ki, sənədlə qəbul olunmuş yalan qanundur. Türkiyə Respublikasıyla gəlmiş “yeni türkcə” və onunla kağız üzərində yazılan türklər üçün qiymətsiz saxta bir şeydir Türkiyə Respublikası saxta geyimdir və bu geyim türk bədəninə dar gəlir.Lozan qətnamələri arıqlanmış Türkiyə üzəridə tikilib.İndi Türkiyə kökəlibdir və hazırlaşır ki, güc qanunuyla geyimini dəyişməyə hazırlaşır.
Diqqətəlayiqdir ki, “xalqa istiqamətlənmiş” Ərdoğanın nitqini təqdim etmək üçün qəribə saat 20:53 radələri seçilmişdir ki, yəni 1453 il rəqəmisə Konstantilopolsun zəbtidir. 20:53 rəqəmisə, arzulanan gələcəyi 2053-cü ilin ip ucudur.
Konstantinopolun ələ keçirilməsinin 600-cü ildönümü qeyd ediləcək və olduqca böyyük ehtimalla Ərdoğanın arzusuyla gərək “güc hüququ” işğalıyla qaşılansın.
Ancaq Ərdoğanın iyulun 10-da olan mesajının təsiri çoxdur. Bunlardan biri də Respublikaçılar, Kamalist Türkiyə, Mustafa Kamal tərəfindən elan edilən ən əhəmiyyətli, müqəddəs ictimai dəyərlərin dəyişdirilməsidir. Kamal şəxsiyyətinin bu yeni dəyərləri, yeni türk dili Türkiyənin avropalaşması və dünyəviləşməsinin qorunmasından qaynaqlanır.
Türkiyənin Kamalın bərəkətinin 1926-cı ildə İstanbulda təqdim edilməsi, Saraburidəki Sultanahmet Meydanı Parkında Avstriyalı heykəltaraş Henrix Krippel Mustafa Kamalın heykəlinin qoyulması ilə başladı. Heykəlin quraşdırılması üçün çox simvolik bir sahə seçildi, burada Konstantinopolun təməl daşı tapıldı. Bizim eramızdan əvvəl 7-ci əsrdə Yunanıstanın Megara şəhərindən çıxan yunanlar tərəfindən Konstantinopolun təssislənməsi İstanbulda, bugünkü Sultanahmet Meydanından başlayıb.
Megara şəhərindən çıxan yunanları burada Bizans adlı bir padşah idarə edirdi, sonra yeni qurulan şəhər Bizans adlandırıldı. Təxminən min il sonra, 330-cu ildə Konstantinopol, Bizans şəhərini Roma İmperiyasının paytaxtı elan edilmişdir , şəhər Konstantinopol adlandırıldı və 395-ci ildə Bizans İmperiyasının paytaxtı oldu.
Yüz il sonra, 1453-cü ildə Konstantinopolsi işğal etmiş Sultan Mehmed II, Roma-Bizans İmperatorluğunun paytaxtını Osmanlı İmperiyasının paytaxtı elan etdi. Ayasofyanın yanında, 1616-cı ildə Konstantinopolda məşhur Sultan Əhməd Məscidi (Mavi Məscid) inşa etdi və daha sonra meydan Sultanahmet adını daşıdı.
470 il sonra Osman imperiyasının qalıqları və Lozan konferansıyla “türk vətəbi” əsaslandırmış Mustafa Kamal rəsmi olaraq Türkiyə Cümhuriyyətinin paytaxtını Ankara olduğunu bəyan etmişdir və Roma-Bizans paytaxtının mirası Osmanlı İmperiyasından Roma- Bizans-osman imperiallarının paytaxtından “imtina etdi”
Ancaq 1926-cı ildə Mustafa Kamal doğma Konstantinopolda yeni dövrün simvolik yenidən vəftiz ənənəsini əlavə etdi. Əvvəlcə Mustafa Kamalın heykəlini Türkiyədəki Sultanahmet Meydanına, Ayasofya muzeyində məsciddə qoydu.
192cı ildə, Mustafa Kamalın Türkiyədəki ilk heykəlini Sultanahmet Meydanına qoyaraq, Ayasofya məsciddən muzeyə çevrildi. Muzey keçmişdən bəhs edir, xristianlıq Mustafa Kamalın Türkiyənin keçmişi, Osmanlılığın keçmişi idi, yerləri muzeydə idi, “biz” tərəfindən qurulan Mavi Məscidsə, İslam məscidi rolunu ifa edib və Konstantinopolun türk rolu, onun Türk vətəndaşlığının simvoluna çevrilib
Düşmənlərimizin çoxşaxəli dəstəyindən ilhamlanan Azərbaycan, Ermənistanın Şimal-Şərqindəki hərbi əməliyyatlarda sarsıdıcı məğlubiyyət alması ilə barışa bilmir. Bizi geniş miqyaslı müharibə ilə hədələyir.
Döyüşüb qalib gəlməliyik, çünki yoxsulların göz yaşları, zəiflərin qorxusu ilə vətənlər məhv olunur.Bizim damarlarımızdasa əsl döyüşçü qanı axır hansı ki, həmişə sayından çox olan bir düşmənlə mübarizə aparmağı bacaran əsl döyüşçünün qanıdır.
Buna sübut Sardarapat, Baş-Aparan və Ğarakilisənin , azad edilmiş Artsax və şanlı Şuşinin qəhrəmanlıq döyüşləridir
Mübarizəyə olan səbirsiz istəyimizlə, əcdadlarımızın mesajlarına dərin inamla, əsrlər boyu Çinari, Movses, Aygeparda yüksək vətənpərvərlik və sədaqətlə sübut etdiyimiz qolumuzun gücünü düşmənə göstərdik.
Bizim mübarizəmizin geridönməz cəhdiylə, dədə babalarımızın vəsiyyətlərinin dərindən olan inamıyla,əsrlər uzunu ilxıya öz biləyimizin əyilməzliyini göstərmişik, hansı ki, bu gün də Çinaridə, Movsesdə, Ayqeparda oaln hadisələrin yanar sübutudur. Vətənpərvərliklə və sədaqətlə erməni xalqının və erməni hərbiçinin silah şərəfini ucaltdıq.
3-cü Ordu Korpusunun keçirdiyi hərbi əməliyyatlar erməni döyüş sənətləri tarixinə düşəcək, qoşun idarəçiliyinin səmərəliliyinin, komandirlərin təşəbbüs və bacarıqlarının, habelə erməni dayaq müdafiəçi hərbiçilərin qəhrəmanlıqlarının və cəsarətlərinin nümunəsi olacaqdır.
Bizim işimiz ədalətlidir.
