Ermənistan Türkiyəyə qarşı böyük ittifaqa qoşulacaqmı? Bölgə səviyyəsində təcavüzkar Türkiyə ilə geniş bir siyasi qarşıdurmaya getmək nə qədər məqsədəuyğundur?
Belə bir münasibətin hansı riskləri var? Türkiyəyə qarşı yeni bir erməni siyasəti yürütmək üçün yeni əsaslar varmı? Digər suallar ətrafında “1-ci Xəbərlər”lə türkoloq Hakob Çakryan söhbət edib.
Çakryan Ermənistanın Beynəlxalq antitürk İttifaqına qoşulmasına ehtiyac görmür, deyirdi ki, Ermənistan yalnız öz dəstəyini bildirib, halbuki Türkiyə daima yerli yersiz Ermənistanı təhdid edir. Ermənistan nəhayət adekvat cavab verməyə qərar verib.
Onun sözlərinə görə, Ermənistan belə bir cavab verməsəydi, növbəti halda Türkiyə yenidən “Qarabağın arxasındayıq, Azərbaycanı tək qoymayacağıq” və s. İlə hədələyəcəkdi.
İyul hadisələrindən sonra Türkiyənin hərbi-siyasi rəhbərliyi tərəfindən edilən təcavüzkar bəyanatlara, Türkiyənin Azərbaycana qeyd-şərtsiz dəstəyinə, iyul döyüşlərindən sonrakı günlərdə Azərbaycanda geniş miqyaslı birgə Türk-Azərbaycan hərbi təlimlərin keçirilməsi,ondan sonraYerevanda bəzi narahatlıq irəli gəldi.
Bununla belə Hakob Çakryan əmindir ki, Türkiyə Ermənistana qarşı hərbi təcavüzə əl atmağa cəsarət etməyəcək. Mütəxəssisin fikrincə, Ankaranın aqressiv açıqlamaları çarəsizlik işarədir.
“Türkiyə Azərbaycana heç bir şəkildə kömək edə bilməyib.Azərbaycan növbəti məğlubiyyətə uğradı, üstəlik biabırçı şəkildə. ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədri olan üç ölkə – Rusiya, Fransa və ABŞ – Türkiyəninaraya girməsinə icazə verməyəcəklər.
Rusiya Xarici işlər naziri Sergey Lavrovun Azərbaycanın yeni təyin olunmuş Xarici işlər naziri ilə ortaq mətbuat konfransında “Müzakirəçilərin tərkibini dəyişdirmək cəhdləri həmsədrlər üçün qəbuledilməzdir”ifadəsi böyük ehtimalla Türkiyəyə ünvanlanmışdır.
Türkiyənin Ermənistana qarşı qəbul etdiyi siyasət ABŞ, Fransa və nəticədə AB-nin Cənubi Qafqazdakı siyasətinin məntiqinə ziddir. Başqa sözlə, Türkiyənin Ermənistana qarşı mövqeyi, Avropa Birliyi və ABŞ-ın Cənubi Qafqaz siyasətinin məntiqinə ziddir” –deyə Çakryan qeyd edib.
Türkiyənin ümumi regional istəklərinə gəldikdə, türkoloq Türkiyənin səylərinə baxmayaraq həm Liviyada, həm də Suriyada uğursuz olduğunu və bölgədə özünü tamamilə təcrid etdiyini vurğuladı.
“Türkiyənin uzun müddətdir arzusu olan regional bir super gücə çevrilməsi üçün bölgə ölkələri bunu lider olaraq qəbul etməlidir. Ərəb ölkələri bunu etməz.
Əksinə, Misir və hətta Səudiyyə Ərəbistanı Yunanistan Orta Şərq böhranında, Misir, Kiprdən əlavə Yunanıstanla da bir müqavilə imzaladı, daha sonra İsrail və Livan da bu razılaşmaya qoşuldu.
Artıq dediyim kimi, Türkiyənin Suriyada, Misirdə və İsraildə səfiri yoxdur, yəni Türkiyə kimi İslami olan ərəb ölkələri tərəfindən dəstəklənmir və üstəlik bunlar sünnidir. Bununla belə onlar üstünlüyü Yunanıstana və Kiprə verir.
Bir sözlə, Türkiyənin aqressiv davranışı Liviya və Suriyə siyasətçiliklərinin uğursuzluğu həmçinin,Şərqi Aralıq dənizindəki kənarlaşma və bölgədəki təcrid ilə şərtlənir”-deyərək türkoloq qeyd edib.
Ermənistanın hazırkı Baş naziri Nikol Paşinyan da daxil olmaqla, bütün rəhbər administrasiyaların, Türkiyənin dezkonstruktiv davranışına baxmayaraq, Ermənistanın Türkiyə ilə münasibətlərini ilkin şərt olmadan normallaşdırmağa hazır olduqlarını bildirib.
Bu isə o deməkdir ki, Yerevan bunun mümkün olacağına dair ümidini artıq itirib.Ritorikasına həmahəng davranış təsvir edir.
Türkoloqun qənaətincə,adekvat cavab verməyin vaxtı çatıb.
