Əgər ATƏT-in Minsk Qrupu Ermənistan və Azərbaycan Xarici İşlər nazirlərinin görüşünü təşkil etməyi bacararsa, bu, əlbəttə ki, böyük bir nailiyyət olacaq və böhrandan çıxış yolu ola bilər, amma mən bu vəziyyətdə müsbət qiymətləndirmə görmürəm.
Bu haqda rusiyalı politoloq, Yaxın Şərq və Qafqaz məsələləri üzrə ekspert Stanislav Tarasov sentyabrın 15-də NEWS.am-a söhbətində bildirib.
İndi Minsk Qrupunun aktivləşməsini görürük, həmsədrlərin iki ölkənin Xarici İşlər nazirləri ilə ayrıca telefon danışıqları apardığı və görüş barədə razılığa gəldikləri barədə məlumatlar var. Lakin bu danışıqlar pərdə arxasında getdiyindən və məlumatlar dərc edilmədiyindən nazirlərin hansı gündəliyə toplaşmaları qətiliklə qaranlıqdır.
Birincisi, həmin görüş hazırlanmalıdır, ikincisi, bu cür danışıqlar üçün hələ heç bir şərt yoxdur. Bunlar yalnız Minsk Qrupu öz senarisi ilə istənilən tərəfə təzyiq göstərdikdə baş verə bilər.
Ancaq erməni tərəfi, bildiyim qədər, Tavuş böhranından sonra da, Azərbaycandan fərqli olaraq mövqeyini dəyişmədi.
“Bakı əvvəlki mövqeyinə qayıdırsa, yəni Məmmədyarov və Mnatsakanyan arasındakı dialoq zamanı göstərilən senarini davam etdirərsə, bu, Azərbaycanın güc senarisinə meylli olmadığını və danışıqlara hazır olduğunu göstərir- dedi.
Tarasov, Tavuş böhranı dövründə Türkiyəni aktivləşdirərək ciddi bir strateji səhv etdiyinə görə Bakı üçün danışıqların perspektivlərinin də çox qeyri-müəyyən olduğunu açıqladı.
Daha əvvəl, Ermənistan-Azərbaycan eskalasiyası dövründə Ankara bəzi açıqlamalar vermişdi, ancaq bunu “arxa planda” edirdi və indi aktivliyini və hətta mümkün bir qarşıdurmada iştirak etmək istəyini nümayiş etdirdi.
Nəticədə, Qarabağ münaqişəsi iki hərbi blok arasında mümkün qarşıdurma zonasında tapıldı: KTMT (Ermənistanı da əhatə edir) və NATO (Türkiyəni də əhatə edir).
“Bu o deməkdir ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli üçün imkanlar və perspektivlər əvvəlki senari çərçivəsində daha da çətinləşir və Türkiyəni inteqrasiya etməyə çalışan Azərbaycan Ankaranı çıxılmaz vəziyyətə salıb” – deyərək politoloq vurğulayıb.
Tarasov, həm Aprel müharibəsi, həm də Tavuş böhranı müəmmalı olaraq qaldığını, bir çox anlaşılmaz şeylərin olduğunu, beynəlxalq müşahidəçilərin olmadığını və qarşıdurmaların təşəbbüskarının bilinmədiyini vurğuladı.
“Ermənilərin müəyyən bir bölgəni işğal etməyə çalışdıqları fikri tamamilə cəfəngiyatdır.Bu onların nəyinə lazımdır? Məsələn,. Başqa məsələdir ki, Azərbaycanlılar bir-iki rayon zəbt etmək istəyir ki, hansısa tərzlə öz qələbəsini nümayiş etmiş olsun.
Bakının status-kvonu dəyişdirməyə çalışdığı, sual doğurur: kimdir münaqişənin təşəbbüsskarı.münaqişəni kim başlatdı? İkinci məqam, təkrar edirəm, Azərbaycanın bu münaqişəni qlobal geosiyasətə inteqrasiya edərək ciddi strateji səhvlərə yol verməsidir ki,bu da ikincisi üçün təhlükədir.
Uzun müddət davam edən “Fələstin münaqişəsi”. Hadisələr inkişaf etdikcə, əvvəlki senari üzrə həll getdikcə çətinləşir və MQ-nun resursları azalmağa başlayır.
“Belə bir vəziyyətdən çəkinmək üçün müvəqqəti danışıqlara getmək lazım idi”-deyərək əlavə etdi. Mütəxəssis, problemin Azərbaycanda olduğuna inandığını bildirdi və bu da dialoqu davam etdirməyin tərəfdarı olan Məmmədyarovu istefaya göndərdi.
“İndi dialoq pozulub və Bayramov bunu maksimalist mövqelərdən başlamaq istəyir və o da alınmır. Belə isə bəs nazirlər nəyin haqqında danışacalar?. Hələ hər şey danışıqlar ətrafındadır. Mümkündür ki, yeni nazir, yeni tipli qapalı gündəlik yaratmaq üçün Əliyevdən danışıqlar aparmaq tapşırığını alıb?
Məsələ ondadır ki, Azərbaycan hansı ki, danışıqlara “boş səhifədən” başlamaq istəyirdi, beynəlxalq təcriddə peyda olunub, o cümlədən Türkiyə ilə müttəfiqliyi möhkəmləndirmək nəticəsində dialoq aparmağa hazırdır.”-deyərək Tarasov bəyan edib.
Ermənistana Rusiyanın silah tədarükü barədə Bakının tənqidlərinə gəlincə, politoloq qeyd edib ki, bu ola bilsin ki, Azərbaycanda türk hərbiiştirakının aktivləşməsinə dair olan qəarıyla əlaqədardır
Xatırladaq ki, ATƏT Minsk qrupunun həmsədrləri Ermənistan Xİ naizri Zohrab Mnatsakanyan ilə və Azərbaycan Xİ naziri Ceyhun Bayramovla ayrılıqda telefon söhbətini etmiş və qarşıdakı həftədə şəxsən həmsədrlərlə görüşməyi və heç bir ilkin şərt olmadan ciddi məsələylə bağlı danışıqlara başlamaq məqsədiylə öz mövqelərini daha dəqiqləşdirsinlər.
