Azərbaycan KİV-ləri Şahumyanın erməni kilsəsini Alban kiləsəsi kimi təqdim etməyə çalırlar
Azərbaycan KİV-lərindən biri Azərbaycan SQ nəzarətində olan DQR Şahumyan rayonunun Pandalion erməni kilsəsini növbəti dəfə Alban kilsəsi kimi təqdim etməyə çalışıb.
Xüsusən, Oxu.az mətbusu yazıb ki, “Göygöl rayonunun Yeni Zod kəndində, Cavadxan yüksəkliyində yerləşən Alban kilsəsi dağılmaq üzrədir”.
Azərbaycan KİV-ləri “Alaban” kilsəsi barədə məlumata bir çox foto əlavə etməyə çalışıb. Məsələn, bunlar:
Daha da maraqlısı kilsənin önündəki daş yazısının şəklidir. Azərbaycan KİV-lərinə əsasən, o Alban yazısıdır, amma erməni dilini bilən şəxs üçün bu yazını oxumaq çətin deyil. “Alban” yazısını çevirək, dərhal erməni yazısı olacaq.
“Հայկ․ Գ” (Hayk G.) Hayk ən yayılmış erməni adlardandır (bu ad həm də Ermənistan sözündə istifadə olunur).
Əslində, bu Azərbaycan tərəfindən işğal olunmuş DQR Şahumyan rayonunun Azat kəndindəki erməni Pandalion (Pandavank) kilsəsidir (azərbaycanlılar kəndi “Yeni zond” adlandırıb).
Məsələn, erməni memarlığını araşdıran fondun saytında 1856-cı ildə qurulan kilsənin fotolarını tapa bilərsiniz.
1985-ci ildə erməni memarlığı və tarixinin bilicisi Samvel Karapetyan tərəfindən çəkilən bu fotoya isə daha diqqətlə baxmaq lazımdır.
1896-cı ilə aid erməni kilsənin fasadında bərpası barədə yazı vardı (kilsə 1956-cı ildə bərpa olunmuşdur). Yanında isə bizə artıq məlum “Hayk” yazılı daşdır.
Köhnə yazı, əlbəttə ki, artıq mövcud deyil, ön tərəfdən “cırılmışlar”. Azəri fotolarında kilsənin girişində boş düzbucaqlı var.
Yeri gəlmişkən, bu, kilsəni Alban kilsə kimi təqdim etmək üçün ilk uğursuz cəhd deyildir. Daha əvvəl Bakı televiziya kanalının “Yol” verilişi zamanı guya Alban kilsəsi barədə reportaj təqdim edərək, aparıcısı həqarətlə ayağını yarı dağıldılmış kilsənin qarşısında düşmüş yazı üstünə qoydu.
Qeyd edək ki, orada yaşayan ermənilər arasında Azat kəndinin kilsəsi böyük nüfuza malik idi. Bu ziyarət yeri idi.
1988-ci il məlumatlarına görə, kəndin əhalisi 550 nəfər idi. Sakinlər maldarlıq və bağçılıqla məşğul idilər. Kənddə orta məktəb, mədəniyyət evi və xəstəxana var idi. Kənddə daşdan qurulmuş kilsəsi (XIII əsr), çox uzq olmayan Hovhannes Mkrtiç kilsəsi idi, Pandalion kilsəsi idi (XIX əsr), qərb tərəfdə isə bir monastırın xarabalıqları idi. 1990-cı ildə SSRİ Dİ qoşunları köməyi ilə Azərbaycan xüsusi təyinatlılar kəndi işğal etdilər. Sakinlər sürgün edildi, əksəriyyəti Ermənistana yerləşdi.
Qeyd edək ki, iyunun 13-də – ermənilərin sıx yaşadığı Şahumyan bölgəsinin azərbaycanlılar tərəfindən işğalının 28-ci ildönümündə, ER Xarici İşlər Nazirliyi, işğal olunmuş Şahumyan bölgəsinin bir hissəsi, Martakert və Martuni bölgələri üçün DQR səlahiyyətlilərinin qanuni tələbini dəstəkləyən bəyanat yaydı.
