İranın Xarici işlər naziri Məhəmməd Cavad Zərifi bu həftə Azərbaycan, Rusiya, Ermənistan və Gürcüstana işgüzar səfər edəcək. Səfər Azərbaycandan başlayıb, bundan sonra Zərifi Rusiya, Gürcüstan, Ermənistan və nəhayət, Türkiyəyə gedəcək.
Bakıda İranın Xarici işlər naziri regional əməkdaşlıq məsələlərinin danışıqlar gündəliyində olduğunu qeyd etdi.
“İran İslam Respublikası ilə dost və yaxın ikitərəfli münasibətlərdə olan ölkələrlə regional əməkdaşlıq üzrə məsləhətləşmələrin keçirilməsi bu səfərin ən vacib məqsədlərindən biridir”.
Və İran mətbuat vasitələrinəsə verdiyi bir müsahibədə Məhəmməd Zərifi qeyd edib: “Səfərin məqsədi Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə dəstək vermək, böhrandan çıxmaqdır”.
İranoloq Artem Tonoyan “Radiolur” ilə söhbətində qeyd edib ki, ikinci Artsax müharibəsindən sonra İran əslində regional siyasətini aktivləşdirib.
“Bu həm də müharibədən əvvəlki dövrdən fərqli olaraq Cənubi Qafqaz bölgəsinin müharibədən sonrakı dövrdəki rolunun İranın xarici siyasətinin önəmlikləri arasında daha çox vurğulandığı anlamına gəlir. Yəqin ki,İİR Xarici işlər nazirinin regional səfərləri də bu kontekstdə nəzərdən keçirilməlidir”.
Əvvəlki Ermənistan-İran iqtisadi əməkdaşlıq proqramlarına, xüsusən də azad iqtisadi zonanın yaradılması və digər iqtisadi proqramlara gəlincə, iranlı ekspert hesab edir ki, elan olunan Türkiyə mallarına qoyulan qadağa Ermənistanda fəaliyyət göstərməyə davam edərsə, İran üçün yeni əlavə imkanlar aça bilər.
Rusiya Elmlər Akademiyası Şərqşünaslıq institutunun baş elmi işçisi Vladimir Sajin RİA Novosti-yə açıqlamasında İran Xarici işlər naziri Məhəmməd Cavad Zərifin Rusiya, Ermənistan və Azərbaycana səfərinin məqsədinin İranın yeni reallıqlarda mövqeyini möhkəmlətməkdir.
“Mənim qənaətimcə, həm Dağlıq Qarabağdakı iqtisadi vəziyyətlə bağlı siyasi məsələlər, həm də siyasi məsələlər orada həll ediləcəkdir. Belə ki,İran Cənubi Qafqazdakı vəziyyətə təsirini göstərmək istəyir” –deyərək təhlilçi qeyd edib.
İranoloq alim Artem Tonoyanın sözlərinə görə, hazırda Ermənistan-İran münasibətləri gündəmdə heç bir dəyişiklik yaşanmayıb. Əvvəlki gündəliyin bəzi dəyişikliklərə ehtiyacı olsa da, çünki müharibədən sonra bölgədə, o cümlədən Ermənistan-İran münasibətlərində vəziyyət dəyişib.
“Zərifin səfəri zamanı Ermənistan-İran münasibətləri üçün yeni bir gündəliyin formalaşdırılması zəruridir və bəlkə də orada bəzi dəyişikliklər göstəriləcəkdir. Zərifinin Ermənistana hansı mesajlarla gələcəyini anlamaq lazımdır.
Məsələn, mən Azərbaycan mətbuatını izləyirəm və bu səfərin çox həvəs göstərmədiyini müşahidə edirəm. Azərbaycan məsələsində, təbii ki, türk faktoru da var.
Bir dövlət olaraq Türkiyə, İranın bölgədəki rolunu artırmasının qarşısını almaq üçün hər şeyi edir, üstəlik bu mesajları həm Azərbaycana, həm də İrana açıq şəkildə çatdırır”.
İranlı mütəxəssisin fikrincə, Ermənistan məsələsində problem fərqlidir. Məsələn, Azərbaycandakı bəzi qüvvələr Zərifinin səfərini İranın Qarabağda Rusiya üzərindəki varlığını möhkəmləndirmək cəhdi kimi şərh edirsə, Ermənistanda hələ də gözləmək və İran Xarici işlər nazirinin hansı mesajları verəcəyini başa düşmək məcburiyyətindəyik.
