İlin birinci rübünün sonuna qədər Türkiyə-Azərbaycan qüvvələri artıq ikinci birgə hərbi təlimlər keçirir. Birincisi iki həftə Qarsda idi 2 həftə çəkdi, bu dəfə Ispartada altı həftə müddətində olacaq. “Bir millət, iki dövlət” şüarı altında keçirilən təlimlərin məqsədi nədir?
Bunlar bölgədəki gərgin vəziyyətə təsir edəcəkmi? Hərbi ekspert David Camalyanın sözlərinə görə, bu Türkiyə-Azərbaycan hərbi təlimləri əlavə sayıqlıq tələb edir” – deyərək ekspert bildirir.
“Hər hansı bir oxşar belə hərbi təlim bölgədə lazımsız gərginlik yaradır, ən azından mübahisəsizdir. Ondan qaynaqlanan dərhal təhlükəyə gəldikdə, müharibənin ondan çıxarıla biləcəyinə dair birbaşa işarələr, bu anda söyləmək çətindir, əlamətlər yoxdur”- dedi.
Qarsda keçirilən hərbi təlimlər zamanı narahatlığımızın səbəbi sərhədə yaxın olmağımız idi.
Isparta şəhəri Türkiyənin Qərbindədir, yəni Ermənistan-Türkiyə sərhədindən uzaq, lakin bölgədədir. Yəni erməni-türk sərhəddindən kifayət qədər uzaqda lakin regiondadır.
Qars hərbi təlimləri Ermənistanda narahatlığa səbəb oldu, çünki keçən il Azərbaycanda keçirilən ortaq hərbi təlimlərinə Artsax müharibəsi ardıcıllıq etdi”-deyərək türkoloq Andranik Ispiryan “Radiolur”-a bildirib.
Erməni cəmiyyətinin müntəzəm hərbi təlimlərdən narahatlığı və Türkiyənin müharibə başlaması təhlükəsi, türkoloqun fikrincə, keçən ilin acı təcrübəsi ilə bağlıdır.
Hərbi ekspert David Camalyana görə, indi bölgədə bir çox qarşıdurma xətti keçir.Türkiyə öz Qərb müttəfiqləriylə münasibətlərini dəqiqləşdirir.
O müttəfiqlərinə öz sadiq olduğunu vurğulamaq istəyir.Çünki onlarla münasibətlərin tam pozulması Türkiyəni qəbiledilməz risklər qarşısında dayandıra bilər.
“Türkiyə bu hərbi təlimlərlə Rusiyaya gücünü, ABŞ-a da bir şey aydınlaşdırmağa çalışaraq nümayiş etdirir. Bu da, bəli, heç olmasa, Rusiyada narahatlıq yaradır”-deyərək David Camalyan qeyd edib.
Regionun əsas oyunçularından biri olan İran da bu gün çox çətin vəziyyətdədir”-deyərək David Camalyan əlavə edib -ərəb qonşularının Türkiyə ilə qeyri-bərabər münasibətlərində problem var.
İranda, Qərblə qarşıdurmanın kəskinləşməsi halında Türkiyənin kimə dəstək verəcəyini başa düşürlər. Türkiyə Azərbaycanı dəstəkləməklə birgə hərbi təlimlərlə Qafqaz torpağında ayağını bərkidir” – deyərək ekspert izah edir.
“Türkiyənin güclü mövqeləri Türkiyədə çox sadə bir səbəbdən geniş şəkildə dəstəklənir. Türkiyənin ehtiyac duyduğu genişlik, güclü bir Azərbaycan olduğu təqdirdə də təmin edilir, yəni Azərbaycan Türkiyənin Qafqaz bölgəsindəki qanuni hərbi varlığını təmin edəndir”-deyərək Camalyan əlavə edib.
Andranik Ispiryanın sözlərincə,təlimlər bütün ölkələrdə keçirilir və onların planlaşdırılması aylarla davam edir. Buna görə də təlimlərin başlanğıcını yaxınlaşan düşmənçilik əlaməti kimi qəbul etmək də səhvdir.
Türkoloq deyir ki, hərbi təlimlər Ermənistan üçün birbaşa təhlükə yaratmır, amma Türkiyənin Azərbaycandakı nüfuzunun güclənməsi Rusiyanı tərk etmək Ermənistan üçün pisdir, çünki Türkiyə Azərbaycandakı nüfuzunu artırmaqla bərabər, eyni zamanda Azərbaycan silahlı qüvvələrini yetişdirir.
Mütəxəssislərin fikrincə, manevrin məqsədi yalnız zəif nöqtələri müəyyənləşdirmək və silahları sınamaq deyil, eyni zamanda potensial və ümumi rəqiblərə “əzələləri” nümayiş etdirmkdir.
Birgə hərbi təlimlərin əsas məqsədi Türkiyənin Azərbaycandakı təsirini genişləndirmək və Rusiyanın təsirini azaltmaqdır.
Həmsöhbətlərimin dediklərinə görə, təlimlər türklərin epizodik həllərlə kifayətlənmədiklərini göstərir. Onların aşılanmış strategiyası var, hərbi təlimlərsə onun tərkib hissələrindən biridir.
