Estukyan: “Ermənistan Türkiyənin ilə sərhəddin açılışında olan şərtlərindən qətiyyətlə imtina etməlidir”
Ermenihaber.am aprelin 24-dən əvvəl,Türliyədə işıqlandırılan “Aqos” ikidilli həftəlik qəzetinin erməni bölməsinin redaktoru Bakrat Estukyanla müsahibə hazırlayıb.
Müsahibədə Estukyan Erməni Soyqırımına qarşı Türkiyənin yürütdüyü siyasətə toxunmuşdur.
Sual – Arelin 24-də psixoloji astanada Ermənistan Türkiyədən nə gözləyə bilər?
Cavab – Artsax müharibəsindən sonra Türkiyənin siyasətində Ermənistanla münasibətlərini təmzimləmək istiqamətində heç bir səy hiss olunmur.
Ermənistana qarşı Türkiyənin embarqosu hələ də davam olunmaqdadır. Müharibənin döyüş şəxsi heyətiylə , pilotsuz uçan zərbəendirici aparalarıyla və Yaxın Şərq ölkələrindən gətirilən cihadistlər qruplarıyla aktiv iştirakını (Türkiyənin) hesaba almaqla,Ermənistanın Türkiyədən hər hansısa gözləntisi olmamalıdır.
Sual – Son dövrlərdə baş verən geosiyasi və regional inkişaflarla əlaqədar olaraq Türkiyənin yüksək səviyyəli rəsmilərinin ritorikasında hər hansı bir dəyişiklik ola bilərmi?
Cavab – Türkiyə son illərdə bölgədəki bəzi ölkələr üçün təhlükə yaradan bir siyasət yürüdür. Xaricdəki bir sıra analitiklər bu genişləndirici siyasəti “neosmanizm” olaraq xarakterizə edir.
Türkiyəni son 30 illər ərzində Türkiyənin niyyəti Ermənistanı bütün nəhəng layihələrdən o cümlədən, Xəzər neft boru kəməri layihəsi də daxil olmaqla kənarda qoymaq olub.
Ankaranın 2020-ci il noyabrın 10-da olan müqaviləylə Azrbaycanla bir başa əlaqə qurmaq fürsəti oldu.
Bu şəraitlərdə daxilində (Türkiyənin prezidenti) Erdoğanın və Bahçelinin (sağ Milliyyətçi Hərəkat Partiyası lideri) rəhbərlik etdiyi Türkiyənin Ermənistana qarşı miras etdiyi ritorikasında dəyişiklik etməsi daxili siyasi mənafelərə ziddir.
Sual – Mümkündürmü, erməni-türk sərhədinin açılışı üçün Türkiyə dolayısı ilə, yaxud yeni şərtlər irəli sürsün?
Cavab – Erməni-türk quru sərhədi, Türkiyənin qərarı ilə birtərəfli qaydada bağlanmışdır. Ermənistanla sərhədlərin açılması barədə aparılan danışıqlar problem ola bilməz.Bəzi tələblər irəli sürülərsə, sərhədlərin açılması üçün şərtlər qoyulursa, Ermənistan bunu qəti şəkildə imtina etməlidir.
Sual – Bildiyiniz kimi, ABŞ prezidenti Co Bayden seçildiyi gündən bəri onun Erdoğanla heç bir görüşü və ya telefon danışığı olmamışdır.
Sizcə, Bayden türk-amerika münasibətlərindəki gərginlik zamanı mesajında “soyqırım” terminini istifadə edəcəkmi?
Cavab – Co Bayden Türkiyə-ABŞ münasibətləri çərçivəsində formalaşacaq bir sual olacaq ki, aprelin 24-də “soyqırım” ifadəsini istifadə edəcək ya etməyəcək.
Məlum olduğu kimi, Türkiyənin rus istehsalı olan S-400 hava hücumundan müdafiə sistemlərini aldıqdan sonra hər iki ölkələr(Türkiyə-ABŞ-red.) arasında münasibətlər kifayət qədər gərginləşmişdir.
Aprelin 22-də ABŞ rəsmi olaraq Amerikanın F-35 qırıcı təyyarələri proqramından Türkiyəni rəsmi olaraq uzaqlaşdırılması barədə bəyan etmişdir.
Bundan başqa,Baydenin seçilməsindən və Prezident
vəzifələrini təhvil alandan başlayaraq və bu gün iki ölkələr rəhbərliyi arasıda təmasların omaması və o məqamlar ki, Türkiyənin görüş istəklərini cavabsız qoyur,aprelin 24-də olan çıxışında “genosid” terminini istifadə edərsə bununla Türkiyəyə bir daha zərbə endirmiş olacaq.
Və ya əksinə, Bayden bu sehrli sözdən birtəhər dialoq qapısını açmaq üçün istifadə etmək istəməyə bilər. Beləliklə, erməni xalqının tarixi reallığı bir daha xarici dövlətlərin maraqları toqquşmasına çevriləcək ki, bu da bütün ermənilər üçün alçaldıcı vəziyyətdir.
Sual – Mövcud reallığı təhlil edərək nəyi mühüm sayardınız?
Soyqırımın 106-cı ildönümü eyni zamanda dövlətçilik məsələsində qabiliyyətimizin sınanması ilə üst-üstə düşür. Min illik tarixə sahib olan erməni mədəniyyəti, 6 əsr dövlətçiliyi olmamaqdan sonra 20-ci əsrdə üç dəfə bir dövlət qurmağacəhd edib.
Yaşadığımız bu dövr biz ermənilər üçün əsl sınaqdır.Biz necə kiçik ölkə və azsaylıı sakinləri olan xalq olaraqbir əhalisi olan kiçik bir ölkə olaraq, gərək nailiyyətə çataq öz həyatımızı və varlığımızı harada ki, hələ də Teymur lənglər, Çingiz xanlar atlar otladır, müdafiə edək.
