Türkiyəli vəkil: “Bu bir Soyqırım idi.Lemkinin sənədini oxuyarkən başqa bir şey deyə bilmərəm”

Erməni Soyqırımının 106-cı ildönümü münasibətilə Ermenihaber.am türk şairi, yazıçısı və vəkili Akif Kurtuluşla söhbət edib.

“Yüz illik eyib” adlanan öz kiçik məqaləsində, hansı ki, ermənicə tərcümə olunan onun  yeganə yaradıcılığıdır, Kurtulu yazır:

“Ona görə ki,burada dövlət öz təsisatını ermənilərin məhv edilməsi ideologiyası üzərində qurdu və müttəfiqlərimiz sayəsində sonradan törətdiyi bütün zülmlərə haqq qazandırmağa çalışdı.

Və bu ona nail oldu

Yüz ildir ki, o cəhənnəm odundan uzaq bir “məmnun və xoşbəxt” həyatla yaşayırıq”.

Sual – Erməni Soyqırımının tanınması və  məhkum olunması türk cəmiyyətinə nə verəcək və gələcək üçün mühüm  əhəmiyyəti nə olacaq?

Cavab –Məncə burada, “türk cəmiyyəti” ifadəsini “Türkiyə”  sözü ilə əvəz etməliyik. Çünki Türkiyədə təkcə türklərin yaşamaması ilə yanaşı,eləcə də  Erməni Soyqırımı zamanı kürdlərin və çərkəzlərin əlləri qana bulaşmışdır.

Soyqırımın tanınması və məhkumu,  hər şeydən öncə keçmişlə üzləşməklə mümkündür.

1915-ci il aprelin 24-də İstanbulda yaşayan erməni ziyalılarının Çanker, Kalecik və Ayaşa sürgün edilməsiylə prosesbaşlandı və mən  “soyqırımı” adlandırıram.

 Bir hüquqşünas olaraq, BMT tərəfindən təsdiqlənən Lemkin sənədini oxuduqdan sonra başqa bir fikir söyləyə bilmərəm. Ancaq bunu həmin cinayəti törədən dövlət deməli və qəbul etməlidir o dövlət hansı ki, həmin cinayəti törətmişdir..

Çünki Lemkinin sənədi  o ölkələr üçün kimlər ki, imzalamışlar nəhayət məcburi qüvvəyə malikdir.

Türkiyə Respublikası deyə bilməz:  “Həmin qırğınları Osmanlı İmperiyası və ya ittihabçılar tərəfindən edilib, mənim bununla heç bir əlaqəm yoxdur”. Çünki özü onun varisidir.

Türkiyə Cümhuriyyəti iki böyük cinayət üzərində varlığını qurdu ․ Erməni Soyqırımının və bu cinayətiniştirakçısı olan    kürdlərin imtina edilməsi.

Türkiyə kürdlərlə barışmadan, Erməni Soyqırımını tanımadan və bunun nəticəsi ilə qarşılaşmadan Türkiyə dolanışıq qura bilməz və biz də bu ölkənin  sakinləri olaraq heç vaxt barış içində yaşaya bilmərik.

Sual – Sizcə Ankaranın inkaredici  siyasəti nə vaxta kimi və hara qədər davam edəcək?

Cavab – Mən bilmirəm. Bu məsələ barədə bir şey deyə biləcəyim qədər məlumatlı deyiləm. Ancaq başa düşürəm ki, Spyurk və Ermənistan aprelin 24-də  Türkiyəni beynəlxalq münasibətlərdə “dara salmaq” üçün istifadə edirlər.

Ancaq  apreln 24-ü mənim üçün diplomatiya və beynəlxalq maraqlar üçün qurban verilməyə layiq olmayan daha “həyati” məsələdir.

Məsələn, Baydenin soyqırımı tanıyacağı xəbərini oxudum. Bundan öncə Obama “Meds Yeğern” ifadəsini “Soyqırım” dan üstün tutmuşdur.

Nəsə,əgər Ankaraya qayıtsam, bu hakim rejim o vaxta kimi inkar edəcək,nə qədər ki, bu ona nail olacaqdır.Bəs ki, əgər qəbul edərsə biz onda  tamaiylə fərqli Türkiyədə yaşamalı olacağıq.

Sual – Türkiyədə məgər siyasi qüvvələr varmı ki, onlar əgər hakimiyyətə gəlsələr soyqırımını tanımağa meyilli olacaq, yox ki, inkar etməyə,elə qüvvələr varmı?

Cavab –  Var. Mövcud siyasi  arenada yalnız “Xalqlar demokratiyası” partiyası (HDP) var.Mənim qənaətimcə  HDP Türkiyənin gələcəyi üçün olduqca vacib siyasi qüvvədir.Məhz səbəbi budur ki, onlar o qədər təqib olunur.

Sual – Sizcə, Erdoğan dövründə ermənilərə qarşı nifrət və irqçi siyasət yumşalacaq və ya dərinləşəcəkdir?

Cavab – Erdoğana görə, 1915-ci il  aprelin 24-nün mənası Birinci Dünya müharibəsi zamanı Osmanlı ermənilərinin itkisidir. Bu qədər.

Belə ki, nifrətçilik sözü yaxud və ya irqçi siyasətlərdə cüziləşmə gözləyə bilmirəm.

Sual – Ermənistan-Türkiyə, erməni xalqı – türk xalqı  münasibətlərində  hansı perspektivliyi  görürsünüz?

 Cavab – Təəssüflər olsun ki, yaxın  vaxtlarda  qeyri-adi ümidlərim  yoxdur.