Mayın 5-də Rusiya Xarici işlər naziri Sergey Lavrov Yerevana iki günlük işgüzar səfəredib. Mayın 6-da Baş nazir vəzifəsinin müvvəqqəti icraedicisi Nikol Paşinyan və Xarici işlər naziri vəzifəsinin müvvəqqəti icraedicisi Ara Ayvazyan ilə görüşüb.
Səfərin işgüzar olmasına baxmayaraq Lavrov həm də hörmət əlaməti olaraq Tsitsernakaberdə ziyarət etmişdir.
Qeyd etmək lazımdır ki,Artsaxa qarşı Azərbaycanın aqressiyasından sonra Lavrovun regiona ilk səfəriydi.
Bölgədəki dəyişikliyi nəzərə alaraq Rusiya Xarici işlər nazirliyinin səfərini yalnız Ermənistan-Rusiya gündəmində şərtləndirmək səhv olardı. Burada regional və qeyri-regional ölkələrə mesajlar da yer alırdı.
Serqey Lavrovun Yerevana səfərinin gündəliyində bir neçə vacib məsələ dururdu: təhlükəsizlik, müharibədən sonrakı vəziyyət, erməni əsirlərinin geri qaytarılması, COVID-19 və s.Bunların hər birinə daha ətraflı nəzər salınıb.
Ս. Lavrov,Yerevanda Cənubi Qafqazdakı təhlükəsizliyinin qarantı 102-ci Rusiya hərbi bazasının fəaliyyətidir və eləcə də erməni-rus hərbi qoşun bölməsidir.
Gündəlikdəki digər bir məsələ, Moskvanın çox fəal olduğu və əslində Ermənistanla Azərbaycan arasında vasitəçi kimi çıxış etdiyi regional ünsiyyətdəki maneələrin aradan qaldırılması məsələsi idi.
Rusiya tərəfinin fikrincə, müharibədən sonrakı ümumi vəziyyəti həll etmək və bölgədə qarşılıqlı etimad mühiti yaratmaq üçün iqtisadi və nəqliyyat əlaqələrinin qarşısını almaq lazımdır.
Yerevanda Lavrov, Rusiya, Ermənistan və Azərbaycan liderlərinin ortaq qərarı ilə yanvarın 11-də birgə baş nazir müavinlərindən ibarət üçtərəfli komissiyası qarşılıqlı fayda əsasında müstəsna olaraq könüllü ola bilən razılaşmaları nəzərdə tutduğunu vurğulayaraq vacib bir məqamı qeyd edib.
Əslində bu, Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin ,güya “əgər Ermənistan “Zəngəzur dəhlizi”nə razılaşmazsa onda Azərbaycan güc vasitəsiylə məcbur edəcək” o bəyanatına cavab idi.
Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə gəlincə, Rusiya Xarici şlər naziri həmsədrlərin himayəsində yüksək səviyyəli bir siyasi dialoqa başlamağı bacardı, lakin marşrutlar, regional əlaqələr, təmas xətti, sərhədlərin müəyyənləşdirilməsi kimi aktual məsələlərə üstünlük verdi və sərhəd qurma müddətinin siyasiləşdirilməməsi lazım olduğunu vurğuladı.
Beləliklə, bu nəticəyə gəlmək olar ki, Rusiya bu mərhələdə siyasi məsələlərə deyil, qarşılıqlı etimad yaratmaq üçün praktik addımlara üstünlük verdi.
Müharibədən sonrakı vəziyyətin ən vacib problemi məhkumların geri dönməsidir. Lavrovun sözlərinə görə, Rusiya bütün əsirlərin ekstradisiyası üçün səylərini azaltmayacaqdır.
Paşinyanla danışıqlardan əvvəl Rusiya ekstradisiya probleminin yaxın gələcəkdə həll ediləcəyinə əmindir və bu, hər kəsin son həll yolunun irəliləməsi üçün müsbət, konstruktiv bir atmosfer yaradacağıidi.
Ermənistanda yayılan COVID-19 yüksək nisbətlərini aşma problemini nəzərə alaraq, rəsmi Yyerevan son aylarda peyvənd inkişafında və istehsalında əhəmiyyətli uğurlar qazanan Rusiya tərəfi ilə çox fəal əməkdaşlıq edibdir.
Aprelin əvvəlində Rusiyaya səfəri zamanı Ermənistanın Baş naziri 1 milyon doza Sputnik V peyvəndi üçün Rusiya Federasiyası Prezidentinə müraciət etdi.
Yerevanda Lavrov tərəflər arasında belə bir razılığın əldə olunduğunu təsdiqlədi, Yerevan 1 milyon dozanın alınması və istehsalının Ermənistanda təşkili məsələsi üzərində çalışır.
Əhalinin 1/3 hissəsinin peyvənd edilməsi insanların toxunulmazlığının inkişafına müsbət təsir göstərəcəyini deməyə ehtiyac yoxdur. Bununla belə, Rusiyada peyvənd istehsalının Ermənistanda perspektivi olduqca maraqlıdır və bu, Ermənistanın koronavirusla mübarizədəki rolunun artırılmasına və Ermənistanın dost ölkələrə kömək etmək gücünün artmasına kömək edə bilər.
Mövzunu təhlil etməklə qeyd etmək oar ki, İkinci Artsax müharibəsindən sonra RF Xİ nazirinin regiona etdiyi ilk səfərinin siyasi və geosiyasi elementləri var idi ki, onları da olduqca vacibdir ki, düzgün anlamaqla yanaşı ölkəmizin qarşısında duran problemlərə üstün gəlmək üçün düzgün təhlil edəsən.
