Artsax Respublikasının Xarici işlər nazirliyi 1994-cü il Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zonasında tam atəşkəsə dair müddətsiz üçtərəfli razılaşmanın imzalanmasının 27-ci ildönümü münasibətilə bəyanat yayıb. Artsax Respublikası Xarici işlər nazirliyinin bəyanatını təqdim ediik:
“27 il əvvəl, 1994-cü il mayın 12-də Rusiya Federasiyasının vasitəçilik səyləri sayəsində Dağlıq Qarabağ Respublikası (Artsax), Azərbaycan və Ermənistan tərəfindən imzalanan döyüş əməliyyatlarının tamamilə dayandırılmasına dair açıq üçtərəfli razılaşma qüvvəyə mindi.
Sazişin imzalanmasından əvvəl 1994-cü ildə MDB Dövlət Başçıları Şurasının qərarı qəbul edildi. 1994-cü il aprelin 15-də dərhal atəşkəsə çağırışla, həmçinin, 1994-cü il mayın 4-5-də Bişkek Protokolunu Ermənistan, Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ (Artsax), Qırğızıstan parlament sədrləri, Federasiya Şurasının sədri imzaladılar.
Həmçinin,Rusiya Federativ Şurasının sədri , Dağlıq Qarabağ məsələsiylə Rusiya prezidentinin səlahiyyətli nümayəndəsi və və MDB iştirakçı dövlətlərin parlamentlərarası assambleyası katibliyi şurasının rəhbərləri imzalamışlar.
Daha sonra tərəflər, xüsusilə 1994-cü il iyunun 26-27-də, 1994-cü il avqustin 29-da atəşkəsə riayət etmək öhdəliklərini dəfələrlə təsdiqlədilər. 1995-ci il fevralın 6-da ATƏT-in himayəsi altında imzalanmış atəşkəs rejimi mohkəmləndirmək barədə sazişlə təstiq edilib.
2016-cı ilin aprelində Artsax üzərinə Azərbaycanın növbəti hücumu səbəbindən baş verən eskalasiyadan sonra hansı ki, 4 günlük müharibə adıyla məşhurdur Rusiyanın vasitəçiliyiylə təkrarən hərbi əməliyyatların dayandırılması və atəşkəsin davam etdirilməsi barədə razılıq əldə edildi.
Artsax Respublikasının xalqına qarşı ilk hərbi təcavüzünü dayandıran müddətsiz razılaşma beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən imzalayan tərəflər üçün məcburi bir sənəd kimi qiymətləndirildi, eyni zamanda Dağlıq Qarabağda qan tökülməsinin qarşısını alaraq şərait yaratdı Azərbaycan-Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə həlli – güclü bir vasitədir.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş katibi, ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədri, Avropa Şurasının Baş katibi və ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrləri, dövlət başçıları səviyyəsində birgə bəyanatlar da daxil olmaqla, dəfələrlə bəyan etdi: razılaşmalara riayət etmək lazımdır.
2020 sentyabrın 27-də Türkiyədəki beynəlxalq terrorçuların birbaşa iştirakı ilə Azərbaycan, 1994-cü il mayın 12-də atəşkəs barədə üçtərəfli sazişi və ona ardıcıllıq edən razılaşmaları, öhdəliklərini kobud şəkildə pozaraq Artsaxa qarşı yeni genişmiqyaslı hərbi təcavüz başladı.
Xüsusilə, Bakı, güc tətbiq etməmək, zor tətbiq etməmək, mübahisələrin sülh yolu ilə həlli, insan hüquqlarına hörmət, təməl azadlıqlar, xalqların bərabərliyi və xalqların öz müqəddəratını təyinetmə hüququ və öhdəliklərini vicdanla yerinə yetirmək kimi əsas beynəlxalq hüquq prinsipləri pozdu..
Azərbaycanın qanunsuz hərəkətləriylə BMT-nin nizamnaməsi müdəalarını, eləcə də, ATƏT,Avropa Şurası, və bütün beynəlxalq cəmiyyət qarşısında olan öhdəliklərini pozub.
Xüsusən Bakı elə əsas prinsipləri,hansılar ki, güc təhdidini istifadə etməmək, mübahisələri dinc yolla həll etmək, İnsan haqları və əsas azadlıqlara hörmətlə yanaşmaq və xüsusi müqəddarata azad idarə etmək üçün xalqlar hqüuüuna hörmətlə yanaşmaq, beynəlxalq hüquqla nəzərdə tutulan öhdəlikləri vicdanla yerinə yetirməkdir.
Azərbaycanın Artsaxa qarşı yeni silahlı təcavüzünün nəticələri qanunsuzdur, çünki bunlar Azərbaycan tərəfindən qanunsuz güc tətbiqi və insan haqlarının kobud şəkildə pozulmasıdır.
Bakının bu qanunsuz həqiqətlərə zor tətbiq etmək məcburiyyətində qalması cəhdləri qəbuledilməzdir, faydasızdır, müvafiq beynəlxalq təşkilatlar, beynəlxalq ictimaiyyətin bütün məsul üzvləri tərəfindən pislənilməli və rədd edilməlidir, çünki qanun,hüququ pozuntudan irəli gəlmir.
Əminik ki, davamlı sülhün bərqərar olması, son silahlı təcavüzün, o cümlədən Artsax Respublikası ərazilərinin işğaldan çıxarılmasının nəticələrinin aradan qaldırılmasını nəzərdə tutur.O cümlədən Artsax Respublikası əraziləri deokupasiyası, hərbi əsirlərin və girovların azadlığa buraxılması, eləcə də danışıqları vicdanla aparmaq ATƏT Minsk Qrupunun vasitəçiliyi ilə Azərbaycan və Qarabağ münaqişəsinin təffərrüatlı nizamlanması məqsədiylə həyata keçirilməsini özündə əks edir”.
