Artsaxdakı 44 günlük müharibədən sonra rəsmi Tehran qırmızı xətt qurdu – bölgə ölkələrinin ərazi bütövlüyü – sərhəd pozuntuları ilə pozulduğu təqdirdə birbaşa iştirak etməyə hazırdır.
Yəni, yeni qonşu İran üçün qəbuledilməzdir. Bu açıqlama İran mesajlarının təməlindədir.
Ermənistan-Azərbaycan sərhədindəki bir həftəyə yaxın gərginliyin fonunda İran, İran parlamentinin Milli Təhlükəsizlik və Xarici Siyasət Komitəsinin sədri Mojtaba Zolnurinin simasında daha hədəfli sərt mövqe tutdu.
“İran heç bir sərhəd dəyişikliyini və sərhəd bölgələrində başqa güclərin yerləşdirilməsini qəbul etməyəcək. Ermənistan ərazilərinin bir hissəsinə girmək, sərhədlərimizi dəyişdirmək, yəni yeni bir mövzu olmaq bizimçün qəbuledilməzdir”.
Mövcud sərhədlər tam qorunub saxlanılmışdır. İslam Respublikasının Ermənistanla sərhədi qorunmalıdır”.
“Radiolur” İran Parlamentində təmsil olunan erməni millət vəkili Robert Beglaryanla regional inkişaflardan söhbət edib.
Millət vəkili Zolnurinin açıqlamasını əla tanışdır və son iki gündə Milli Təhlükəsizlik Komitəsinin digər üzvləri, İran Parlamentinin Xarici Siyasət Komitəsinin sədri və digər üzvləri ilə görüşməyə çalışıb.
42 kilometrlik bir sərhədi qorumaq İran üçün niyə bu qədər vacibdir?
15-dən çox ölkə ilə minlərlə kilometr quru və su sərhədinə sahib olan İran, 42 kilometrlik İran-Ermənistan sərhədini bütöv saxlamağı bacarır. Millət vəkili 5 əsas komponent təklif edir ․
İran həmişə Ermənistanı çox etibarlı, dinc bir ölkə kimi qəbul edib və Ermənistandan heç bir təhlükə gözləmir. İran fərqli ölkələrlə sərhəd paylaşır, biri ilə sərhəd pozulması halında İranın geosiyasi mövqeyi və digər ölkələrlə münasibətləri azalacaq.
İran üçün Cənubi Qafqazdakı yeganə ciddi sərhəd ən dinc olan Ermənistanla sərhəddir.
İranda yaşayan ermənilər, əsrlər boyu davam edən Ermənistan-İran dostluğu yalnız İranın xeyrinədir.
İqtisadi əlaqələr yeni əlaqələrin qurulması İranın bölgədəki nüfuzunun artmasına kömək edəcəkdir. Bu kontekstdə, Azərbaycanla mövcud sərhəddən əlavə, Ermənistanla da bir sərhədə ehtiyac var.
AİB-İran təmasları Tehran üçün yeni iqtisadi perspektivin yaradılmasında eyni dərəcədə vacibdir.
Yuxarıda göstərilən məqamlara əlavə olaraq qarşılıqlı faydalı diplomatik əlaqələr də mövcuddur. Ermənistan beynəlxalq vəziyyətlərdə İranı dəstəkləyir.
Sərhədlərin açıq olması iki ölkənin gözləntilər, tələblər və imkanlar baxımından diplomatik münasibətlərin keyfiyyətini artırmasına kömək edəcəkdir.
İran mümkün təcavüz halında Ermənistanın təhlükəsizliyinə müdaxilə edəcəkmi?
İranın hərbi qüvvələrinə nəzarət İranın Şimal-qərb hissəsində davam edir. Artsaxdakı 44 günlük müharibəyə paralel olaraq, İran Naxicevan, Ermənistan və Azərbaycan sərhədlərində çox sayda əsgər və hərbi texnika topladı.
Müharibədən sonra İran ordusunun bir hissəsi hələ də İranın Şimal-qərb sərhədlərindədir. “
Əgər İran Ermənistanla mövcud olan sərhədini itirərsə birdəfəlik regonda olan bütün layihələrdən kənarlaşacaq.Onun Avropaya doğru ütün layihəl türk iradəsindən asılı olacaq.
Beləliklə o Ermənistanla Gürcüstana doğru və oradan Qara dənizlə meqalayihələrdən məhrum olacaq.
Və yeganə seçkisi olacaq,Azərbaycanla çıxışı.Əla dərk etməklə ki, o zaman Azərbaycan özü üçün çoxsaylı maneələr yaradacaq. Eyni zamanda pantürkizm məqsədlərini ləğv etmək üçün Ermənistan faktorunu itirəcək.
Bu şəraitlərdə türk separatçı faktoru xüsusən İranın iki Atrpatakan vilayətində artacaq və torpaqları üçün ciddi bir təhlükəyə çevriləcəkdir.
İranoloqlar və ekspertlər İran tərəfi ilə beynəlxalq rolun mənafelərini hesaba almaqla münasibətləri aktivəşdirməyi məsləhət görür.
