ER İnsan Hüquqları Müdafiəçisi Arman Tatoyan Facebook-da yazı yayımlayıb.
“Arxiv sənədləri sübut edir ki, Sovet hakimiyyəti dövründə Azərbaycan və Ermənistan arasında sərhəd çübahisələri zamanı elə hallar qeydə alınıb ki, Azərbaycan hakimiyyəti rəsmi olaraq elan olunan müzakirələrdə iştirak edib lakin eyni zamanda erməni kəndlilərinə hücumlar təşkil edib, torpaqlarını işğal edib və sonra o işğal olunmuş torpaqları (Barana, indi isə Noyeberyan, Koğb, Koti, Doveğ və digər kəndlər) “müzakirələr məsələsinə” çevirib.
Məsələn, Zaqafqaziya Federasiyası Mərkəzi İcra Komitəsinin Torpaq Mübahisələri Komissiyasının Qazaxın Gavar şəhərindəki Şirnix-Ayrum bölgəsindəki yalnız 5.000 hektar ərazinin verilməsini nəzərdə tutan 28 aprel 1923-cü il tarixli qərara baxmayaraq, Qazaxın torpaq-tikinti qrupu, bu qərarın tələbinə məhəl qoymadan tamamilə fərqli plan hazırlamışdı.
Eyni zamanda, Azərbaycan yerli hakimiyyət orqanları Ermənistan SSR-ə məxsus ərazidən qərarla nəzərdə tutulandan daha çox ərazini qanunsuz olaraq almışlar.
Xüsusilə, yerli meşəni qorxutdular, təxminən 7.000 desyatin ələ keçirib “əldə etdiklərini” 11.800 desyatinə çatdırdılar və bunu müzakirə mövzusuna çeviriblər. Digər bir nümunə 1922-dir. Bu ilin may ayından etibarən Tavuş, Karavansara (İjan), Qazax anklavlarının sərhəd bölgələrinin mübahisələri və komissiyaların son işi davamlı olaraq təxirə salınırdı”.
Onun sözlərincə, ümumiyyətlə, arxiv sənədlərinə görə adı çəkilən əyalətlərin kəndləri arasındakı mübahisələrin tarixçəsi göstərir ki, mübahisələrə tez-tez torpaqlarını ermənilərə satan və sonra əsassız olaraq tələb edən iri azərbaycanlı mülkədarlar səbəb olub.
“Bu faktlar, əldə edilmiş dərslər kimi, bu günlərdə Ermənistan Respublikasının sərhəd sakinlərinin hüquqlarının pozulmasının qarşısını almaq üçün nəzərə alınmalıdır. Təhlükəsizlik və digər komponentlərlə yanaşı, Ermənistan Respublikasının sərhədləri ilə bağlı qərarlar kəndlilərin hüquqlarının qorunmasına, ümumiyyətlə hər hansı bir mexaniki yanaşmanın istisna edilməsinə əsaslanmalıdır”- deyə o qeyd edib.
