İranın prezidenti İbrahim Rəisi dövründə İranın Cənubi Qafqazdakı siyasətini gücləndirir və Ermənistana xüsusi əhəmiyyət verilir. Bu barədə iranşünas Vardan Voskanyan bildirdi.
İranın daxili, eləcə də xarici siyasət kursu ölkənin ali dini lideri Əli Xamenei tərəfindən müəyyən edilir, lakin İranın siyasi sistemi çox vacib bir xüsusiyyətə malikdir.
Vardan Voskanyan qeyd etdi ki, mühafizəkar İbrahim Raisi dövründə İranın Qərbə qarşı xarici siyasəti daha sərtləşə bilər, lakin kəskin dönüşlər olmayacaq. Bu, Cənubi Qafqazda aparılan siyasətə də aiddir.
“Ölkənin keçmiş prezidenti Həsən Ruhaninin rəhbərlik etdiyi hökumət, xüsusilə 44 günlük müharibədən sonra müharibənin yaratdığı riskləri idarə edə bilmədiyi üçün mühafizəkarlar tərəfindən sərt şəkildə tənqid olunub.
Bu baxımdan Tehranın Cənubi Qafqazda siyasəti Ruhaninin prezidentliyi dövründə olduğundan daha aktiv olacaq. Aydındır ki, İran tərəfi yalnız iqtisadi deyil, həm də geopolitik əhəmiyyəti olan bütün layihələrin aktivləşdirilməsində maraqlıdır. Bu ilk növbədə Fars körfəzi ilə Qara dəniz arasında nəqliyyat əlaqələrinə aiddir.
Bu proqramda iranlılar Cənubi Qafqazda ortaya çıxan bütün yeni riskləri və imkanları nəzərə alaraq Ermənistana xüsusi əhəmiyyət verirlər. İranın siyasəti bu istiqamətdə aktivləşdirilir. İranlılar hesab edirlər ki, uzunmüddətli perspektivdə Türkiyənin Cənubi Qafqazdakı faktiki mövcudluğu İranın Qara dəniz daxil olmaqla şimaldakı geostrateji manevrlərini məhdudlaşdırır.
1828-ci ildə Türkmançay müqaviləsindən sonra Cənubi Qafqaz ərazisi Rusiya İmperiyasının nəzarəti altına keçdi və Türkiyənin bu ərazidə heç bir işi yoxdur. İranda bu barədə siyasi çıxışlarda danışılmır, lakin İran analitik dairələrində də bundan bəhs edirlər.
İran mühafizəkarlar tərəfindən idarə olunduqda, Ermənistan-İran əməkdaşlığını gücləndirmək üçün daha çox imkanlar yaradılır, lakin bunlar yalnız imkanlardır və bundan istifadə etmək lazımdır. Bu baxımdan Yerevan siyasi mövqeyini İranla Rusiya arasındakı mümkün qarşıdurmalardan istifadə etməklə deyil, bu maraqları birləşdirməklə gücləndirməlidir”,- deyə o vurğuladı.
Vardan Voskanyanın sözlərinə görə, İranın ekspert dairələri qondarma “Şuşi bəyannaməsi”ni çox mənfi qiymətləndirirlər, xüsusən də “Zangezur dəhlizi” ilə bağlı bəyanatlar narahat doğurur. Bu İranın maraqlarına ziddir, Tehran bu “proqram” a hər hansı bir şəkildə mane olacaq.
“İran başa düşür ki, Türkiyə ilə Qərb arasındakı bəzi fikir ayrılıqlarına baxmayaraq, Ankara NATO üzvü olmağa davam edir. Bu mənada, Türkiyənin Artsaxda, eləcə də Azərbaycanda mümkün mövcudluğu NATO-nun Cənubi Qafqazdakı mövcudluğu baxımından geniş hədəflərə sahibdir.
Buna görə də, İran tərəfi ilk növbədə öz maraqlarına görə hərəkət edəcək. Ermənistanın və Rusiyanın İranın maraqları ilə üst-üstə düşən maraqlarını nəzərə alsaq, onda üçtərəfli iş birliyinin səmərəli formatını formalaşdırmaq üçün çox yaxşı fürsət var. Bu çox vacib siqnal olacaq”,- deyə Vardan Voskanyan vurğuladı.
Əgər Türkiyənin Azərbaycanda hərbi baza yaratmaq üçün ciddi niyyətləri varsa, o zaman İranın mövqeyi olduqca sərt olacaq. Proseslər göstərir ki, Ankara məhz bunu etmək istəyir.
