İranın əsas xarici siyasət prinsiplərinin bu ölkədəki Prezident seçkilərindən sonra dəyişəcəyi şübhə doğurur. Bu haqda rusiyalı mütəxəssis, iranoloq Karine Gevorgyan jurnalistlə söhbətində qeyd edib.
“Bütün bunlardan əlavə, İran bu və ya digər şəkildə Bayden rəhbərliyi ilə müəyyən bir razılığa gəldi.
İranın nefti ABŞ-a, İranın mayeləşdirilmiş təbii qazı Çinə maneəsiz çıxdı, sanksiyalar tədricən ləğv ediləcəkdir” – deyərək Gevorkyan qeyd edib.
Onun sözlərinə görə, seçkilərdən sonra İranın Cənubi Qafqazdakı siyasəti və hərəkətləri daha da güclənə bilər.
“Naxicevanla Azərbaycan arasında İran ərazisi vasitəsilə əlaqə qurulması təkliflərinə və Ermənistan ərazisinə qarşı ambisiyaların olmaması üçün birbaşa tələblərə toxunan bəyanat məni maraqlandırdı.
Mənə elə gəlir ki, Azərbaycanla İsrail arasındakı əməkdaşlıq və İranın bu sahədəki narazılığını nəzərə alsaq, Türkiyə ilə Azərbaycanın siyasətində heç bir dəyişiklik olmayacaq, bir qədər sərtlik olacaqdır.
İranın öz ərazisi ilə əlaqə qurmağı elan etməsi, Şuşi Bəyannaməsinə özünəxas bir cavabdır, bu isə iki ölkənin Bakı və Ankaradakı daxili və beynəlxalq konyukturasıyla bağlı təcili və həyəcan siqnalı olduğunu göstərir.
Azərbaycan rəsmi olaraq Qoşulmama Hərəkatının üzvüdür və bu kontekstdə bu ölkənin ərazisində xarici bazalar ola bilməz. Bakı Hərəkatdan çıxsa, İran və Rusiyanın bu məsələyə münasibətləri sərtləşəcəkdir.
Türkiyəyə gəldikdə isə, 2007-ci ildə qəbul edilmiş sənədə görə, onun Gürcüstanda 10.000-lik hərbiçi yerləşdirmə qabiliyyətinə malik olan imkanı var. Başqa seçim yoxdur. Erdoğanın Azərbaycanda hərbi baza yaratmaq niyyəti ilə bağlı açıqlamaları bu ölkəni müstəmləkə etmək üçün yalnız bir müraciətdir. Ancaq məncə bu o qədər də real deyil.
Bütün bunları nəzərə alaraq, İran Yerevanla ortaq layihələrə başlaya bilər ki, bu da Ermənistandakı vəziyyətin sabitləşməsindən və təbii ki, Rusiyanı da əhatə edən müqavilələrdən asılıdır, çünki Tehranın hər hansı bir münaqişəyə girməməsi və Moskvanın bölgədəki maraqlarını görməməsi ehtimalı var.
Bu vəziyyətdə Ankaranın kifayət qədər ciddi şəkildə təstiqlənən Cənubi Qafqazda (Gürcüstanı və Azərbaycanı nəzərdə tuturam) Türkiyənin təsirinin qarşısını almaq və ya minimuma endirmək məsələsində bu maraqlar qismən üst-üstə düşür”- deyərək Gevorkyan qeyd edib.
Xatırladaq ki, Türkiyə və Azərbaycan prezidentləri Rəcəb Tayyib Erdoğan və İlham Əliyev mayın 15-də “Zəngəzur dəhlizi”nin açılmasının vacibliyini bildirən Şuşi Bəyannaməsini imzaladılar. Ərdoğan Azərbaycanda türk hərbi bazasının yaradılmasını da istisna etməyib.
