Syüniklə Naxicevanı Azərbaycana bağlamaq Türk-Azərbaycan ideyası əslində başqa məqsədlər güdür.Politoloqların fikrincə, o Ermənistana olduğu kimi eləcə də İrana və Rusiyaya qarşı istiqamətlənib.
Eyni zamanda, qonşu İran necə deyərlər yol dəhlizi baxımından bu yaxınlarda yeni təklifini irəli sürüb, Meğridən keçəcək infrastruktura müəyyən dərəcədə alternativ olaraq təqdim etdi.
Süniklə Naxicevanı Azərbaycana bağlamaqçün azərbaycan-türk tandem cəhdləri, süvener Ermənistana qarşı ambisiyalardır.
Bu haqda İranoloqlar İranın transport və şəhərsalma naziri Məhəmməd Eslami günlər əvvəl etdiyi açıqlamasını təhlil etmişlər.
Yəni, Tehran Azərbaycana Naxicevanı bağlayan yeni yol ayırmağa hazırdır.O, bu haqda Azərbaycanın Baş nazir müavini Şahin Mustafayevlə görüşən zaman demişdir.Hətta qeyd etmişdir ki, həmin ərazi İran Təbrizi ola bilər.
Bir çox analitiklər Tehranın bu açıqlamasını təsirli, güclü bir addım kimi xarakterizə edir, hətta may ayında Nikol Paşinyan tərəfindən xatırlanan üçtərəfli müqavilənin imzalanmaması bununla şərtlənir.
Sonra İranın Azərbaycanda İranın səfiri elan etdi ki, Tehran sərhədlərdə dəyişikliklərə ziddir və rabitə kanallarının açılmasına yox.
İranın dini lideri də dəhlizlərin mövcudluğunun lehinə danışdı. Buna baxmayaraq, İranoloq Vardan Voskanyan “Radiolur”la söhbətində izah etdi ki, Cənub qonşu ölkəmizdə azərbaycan-türk tandeminin ambisiyaları əla başa düşülüb və qətiyyən icazə verməyəcəklər ki, bu istəklərin İranın Şimalındakı türklərin yaşadığı bölgələrə təhlükə yaradılsın.
“Dəhliz adlanan əslində turan dəhlizidir.Bu Türkiyənin 100 illik arzusudur hansı ki,Türkiyəni Azərbaycanla, daha sonra Türkiyəni Mərkəzi Asiyanın türkdilli respaublikalarıyla bağlayacaqdır.
Bu, ümumtürk ideoloqiyasında İranın Şimal – Qərb təhlükəsizliyinə xələl toxundurur.
Oranın sakinləri əsasən türkdillidir, baxmayaraq ki özlərini müntəzəm olaraq azərbaycanlılarla eyniləşdirmirlər.
Lakin aydındır türk-azərbaycan həmin proqram nə qədər ki, Ermənistana bir o qədər də İrana istiqamətləndirilib”.
İranlı mütəxəssisə görə, məsələyə daha qlobal bir geosiyasi baxımdan baxsaq, bunların da Vardan Voskanyanı nəzərə alaraq üçtərəfli münaqişə üçün bir platform yaratmağı təklif edən Rusiyaya yönəldiyini görəcəyik.
“Zəngəzur dəhlizi” Sünik bölgəsinin mövcudluğunu təhlükə altına alacaq və Türkiyə ilə Azərbaycana quru əlaqə olmasına imkan yaradacaq və bu da güclü Ermənistanı özündə əks etmir,cəmi Ararat Ermənistanı olacaq.
Buna görə də ER gərək mümkün və qeyri-mümkün olan hər şey etməlidir ki, üçtərəfli müqavimət hərəkatı formalaşsın ki, o da türk-azərbaycan proqramlarını süquta yetirməli olsun.Nə qədər ki, bunda həm RF və həm də İran maraqlıdır”.
İranoloq Armen Vardanyan başqa bir açıqlama verdi: Syuniklə mümkün bir “dəhlizin”olması İranı Türkiyədən asılı vəziyyətə gətirəcək ki, bu da Tehranın marağında deyil.Amma İran ərzisiylə Naxicevanı Azərbaycanla bağlayan “dəhliz”in verilməsi onsuz da İranın həmin sanksiyalar səbəbindən sərt vəziyyətini yüngülləşdirəcək.
“Erdoğan noyabrın 9-da olan bəyanatdan sonra Araks sahilləri barədə şer söylədi və bunu İranda yaxşı anladılar, İranda eləcə də İrana qarşı olan niyyətləri də anladılar.Həmin dəhlizin mövcudluğusa İranın iqtisadiyyatını dirçəldəcəkdir”.
Ermənistan Respublikası,müxtəlif fürsətlərdə vurğulayıb ki, Naxicevan Azərbaycana
Bağlamaq barədə hər hansısa dəhliz barədə hər hansısa söz hətta blokdan çıxarmaq ssenariləri kontekstində belə yoxdur.
İranoloqlar öz növbəsində qeyd edirlr ki, ER-da ABŞ səfirinin Syünikə səfəri təsadüfi deyildi. Vaşinkton da yeni yollar məsələsiylə maraqlanır.
