AB Şimal-Cənub dəhlizindən faydalanan deyil. Həmin dəhliz ilk dəfə 2000-2002-ci illərdə Rusiyanın təşəbbüssüylə və bir başa iştirakıyla, Qərb-Şərq marşrutu üzərində inşa edilmiş və ayrılmaz bir hissəsi olan Qərbin dəstəklədiyi Avropa-Qafqaz-Asiya (TRACECA) dəhlizinə cavab yaradıldı və onun ayrılmaz hissəsi Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yoludur.
Bu haqda Siyasi elmlər doktoru və enerji təhlükəsizliyi mütəxəssisi Vahe Davtyan NEWS.am ilə müsahibəsində qeyd edib.
“Burada aşağıdakı siyasi konfiqurasiyanı nəzərdən keçiririk. Bir tərəfdən kollektiv Qərb və Türkiyə, digər tərəfdənsə Rusiya, Çin və İran. Son sırada həm də Hindistandır hansı ki, Çinlə problemlərinə baxmayaraq nəqliyyat dəhlizi baxımından Şimali-Cənub strategiyasını izləməyi davam etdirir.
Mən heç vaxt rus siyasi xadimlərindən Syünik dəhlizi barədə eşitməmişəm hansı ki, Türkiyə və Azərbaycanla Şimali Qafqazı özündə əks edə bilər. Söz ümumiyyətlə əlaqələrin qadağasına aiddir.
Lakin Rusiya regionda keçidli oyunçu olmaqla bütün oyunçulara qarşı difersifikasiyalanmış siyasətçiliy yürütməklə məsələləri təxirə salmaq fikrində deyil.
Odur ki, mən deməzdim ki, Bakının və Moskvanın mənafeləri üst-üstə düşür”- deyərək Davtyan qeyd edib.
Mütəxəssis istisna etmir ki, kommunikasiyaları bağlanması danışıqları çox təxirə salına bilər.
Biz əgər dərindən olan prosessləri nəzərə alsaq onda aydın olar ki, Şimal-Cənubun ənənəvi olaraq Rusiyanın maraqlarına uyğun bir dəhliz olduğu ortaya çıxacaq. Bütün hüquqi baza bunun üzərində qurulub.
Şimal-Cənub, Baltik bölgəsi, xüsusilə Sankt Peterburq və Mumbay arasında əlaqəni təmin etmək məqsədindədir.
Hindistan tərəfi ilə aktiv danışıqlar davam etdirilir.Üstəlik, Sankt Peterburqdan Şimal-Cənub xəttinə ilk qatar Fars körfəziylə, Hind okeanıyla və daha sonra Mumbaya doğru yola düşüb.
Bu ondan danışır ki, bu istiqamət artıq fəaliyyətdədir.
Ənənəvi olaraq, Ermənistan ərazisi bu dəhlizin ayrılmaz hissəsi hesab olunurdu və buna görə müxtəlif proqramlar yaradılmışdır.
Lakin, Ermənistan infrastruktur baxımından Şimal-Cənub dəhlizinə qoşulmağa hazır olmadığı üçün yuxarıda göstərilən yüklərin çatdırılması Azərbaycan ərazisindən keçirildi. Yəni dəhlizdə iştirak etmək baxımından Azərbaycanla rəqabətə diqqət yetirməliyik.
Əgər kommunikasiyaların blokdan çıxarılması barədə danışırıqsa
Burada söz ticarət və sərnişin daşımalarından gedir.Çünki Türkiyə ilə Azərbaycan arasında bu nəqliyyat Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu ilə uğurla həyata keçirilir.
Megri dəhlizi ilk növbədə Naxicevan hərbiləşdirilməsi və orada hərbi bazanın yaradılması və hərbi nəqliyyat üçün lazımdır.
İran bunu çox yaxşı başa düşür, buna görə bölgədə Şimal-Cənub dəhlizinin təşviqi üçün fəal şəkildə lobbi fəaliyyət göstərir.
Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu xətti və Türkiyə ilə Azərbaycandan gələn hərbi nəqliyyat əlavə prosedurlar tələb edir və bu dəmir yolu “Bir zona, bir yol” layihəsi layihəsinə inteqrasiya olunduğundan çətinliklər yaradır. Bundan başqa Avropa TRANSECA təşəbbüsünə inteqrasiya edilib” – deyərək politoloq qeyd edib.
