BaşlıcaTəhlil

Arxivdəki xəritələr nəyi xatırladır və ya inzibati və dövlət sərhədləri nədən qarışdırılıb?

“Ermənistanın Kanadadakı keçmiş səfiri Ara Papyan “Radiolur”-a verdiyi açıqlamada Ermənistan ilk Artsax müharibəsindəki qələbəsi  doğrulmadı.

 Halbuki  Azərbaycanın 44 günlük  müharibədən sonra  daha artığını əldə etmək cəhdinə çalışır”- deyərək “Radiolur” ilə söhbətində  Kanadada ER keçmiş səfiri Ara Papyan qeyd edib.

O,Əliyevin  son açıqlamasını əsassız hesab edərək Sovet Azərbaycanının inzibati sərhədlərinin dövlət sərhədləri kimi qəbul edilmədiyini xatırlatdı.

Bu gün, 16 iyulun 16-da  Azərbaycan tərəfi Yerasx hissəsindəki erməni mövqelərinə yenidən atəş açdı. Növbəti təcavüz Əliyevin Ermənistan torpaqları – Zəngəzur, Sevan,Yerevana dair təhriki ilə   bağlı açıqlaması olub.

Kanadanın keçmiş səfiri Ara Papyan bunun gözlənilməli olduğunu hesab edir.

Əliyevin qələbədən həvəsə düşdüyünü və bundan maksimum dərəcədə istifadə etməyə çalışdığını söyləyir.

Ancaq əvvəlcə sərhədin hansı qanuni əsaslarla qurulduğunu, sərhədlərin hansı əsasda müəyyənləşdirilməli olduğunu, Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının inzibati sərhədlərinin hansı xəritələrdə müəyyənləşdirilməli olduğunu aydınlaşdırmaq lazımdır” –  deyərək Ara Papyan soruşur və inzibati   rayonların dövlət xətti sayılmadığını xatırladır ․

“Azərbaycanın hansı xəritəni təqdim edəcəyini bilmirik, amma inzibati sərhədlərin heç vaxt beynəlxalq statusa sahib olmadığı və Sovet inzibati sərhədlərinin bir vaxtlar Azərbaycanın inkar etdiyi kimi dövlətlərarası sərhədlər üçün əsas ola bilməyəcəyi barədə açıq bir mövqe var.

Bir neçə gün əvvəl Putin həmçinin  dəqiqliklə dedi ki, Ermənistan və Azərbaycan arasında dövlət sərhədi yoxdur.Bunlar SSRİ-nin inzibati bölgüsüdür”.

“Biz bilmirik ki, Azərbaycan  necə xəritə  göstərəcək.Amma burada dəqiq   mövqe var ki, sovet inzibati  sərhədlər  haçansa  dövlətlərarası sərhədlər beynəlxalq statusda olmamışdır Azərbaycansa  vaxıyla  bundan imtina edib.

“Bu dağ mənim bu ağac mənimdir”prinsipi ilə erməni torpaqlarını ələ keçirə biləcəyini və maksimum dərəcədə qoparacağını düşünür. Düşmən hansı xəritələri ayırmağa və məhdudlaşdırmağa çalışır və erməni tərəfi hansı xəritələri təqdim etməlidir?

“Sovetləşmədən əvvəl hansı xəritələrin mövcud olduğuna baxmalıyıq. Yalnız hüquqi sənəd, Millətlər Liqası Şurası  tərəfindən yaradılan  komissiyanın  -ci il fevralın 24-də  xəritəsinə əlavə edilmiş komissiyanın hesabat təklifidir.

 İki dövlət arasındakı sərhəd prinsipi , yəni etnoqrafik məlumatlar əsasında, yəni milli əhalinin bölgüsü əsasında və bu əsasda nəinki  yalnız  Dağlıq Qarabağ  həm də Naxicevan  ER-na   aiddir”.

“Erməni tərəfi, bu əsassız xəritələr barədə yayılan xəbərlərə cavab olaraq, məsələni beynəlxalq hüquq sahəsinə daşımalı və məsələni Ermənistanın xeyrinə həll etməlidir” –deyə  diplomat  qeyd edib.

Bu arada kartoqraf Şahen Şahinyan, məsələnin müzakirə mövzusu olduğunu və parlament tərəfindən qəbul edilərsə və ya referendumla təsdiqlənərsə  hər hansı bir xəritədən istifadə edilə biləcəyini bildirib.

“Bu prinsiplər hər iki tərəfin müvafiq qurumları tərəfindən məqbuldursa, bu işlər Sovet inzibati ərazi xəritələri əsasında da həyata keçirilə bilər.

Bu, müzakirə mövzusudur. Ümumiyyətlə, 1920-1930-cu illər xəritələri erməni tərəfinin mənafelərindən doğur. Ermənistan tərəfinin rəsmi təsdiqləri var və anklav yoxdur, Ermənistana Artsvaşenbirləşir , Al gölləri ermənilərə məxsusdur”.

Kartoqraf Milli arxivi, yeni xəritələri həmçinin araşdırmağı tövsüyyə edir. .Onlar vaxtıyla Geoteziya və xəritəcızma institutunda olub harada ki, vaxıyla Şahen Şahinyan çalışıb.

Onun sözlərinə görə, institut heç bir əsas olmadan ləğv edildikdən sonra xəritələr köçürülərək milli arxivdə saxlanıldı. Xəritələr  eləcə də  MEA-da var.Şahinyan deyir ki, onlara əsasən respublikanın ərzisi 29 min kvadrat metrdən artıqdır.

Daha çox göstər
Back to top button