Artıq bir ilə yaxındır ki, böyük regionda vəziyyətin keyfiyyətcə dəyişməsinin müsbət tendensiyaları müşahidə olunur. Əslində, onlar demək olar ki, bütün regional münaqişə mərkəzlərinin ətrafında qeydə alınıb. Regionmonitor saytına əsasən, bu barədə ekspert Armen Petrosyan qeyd edir.
“Başqa sözlə, “ərəb baharı” proseslərinin başlanmasından təxminən on il sonra regionda mövcud olan dərin və yeni münaqişələrin həllinə yanaşmalar əsasən münaqişə ayanaşmasından əməkdaşlıq yanaşması xəttinə doğru dəyişir. Bu meyllərin həm obyektiv, həm də subyektiv səbəbləri var, onlar müvəqqəti xarakter daşıya bilər, çünki regional məsələlərdə maraqların toqquşmasının əks xarakteri dəyişməyib. Sadəcə olaraq, onların konfliktli yanaşma ilə reallaşması üçün siyasi, geosiyasi və iqtisadi imkanlar tükənib.
Belə dəyişikliklər Türkiyənin xarici siyasətində də qeydə alınır. 2020-ci il əslində Türkiyənin rasionalist-müharibə siyasətinin zirvəsi oldu. Bundan əvvəl Ankara Şimali Afrikada, Liviyada, Şərqi Aralıq dənizi regionunda, Fars körfəzində, Qətərdə, həmsərhəd ərəb ölkələrində (Suriya, İraq), Fələstində və s.-də maksimum güc qazana bilmişdi. Bütövlükdə əvvəlki yanaşma ilə xarici siyasətdə uğur qazanmaq şansı sıfıra enmişdi.
Yuxarıda deyilənlər kontekstində Ermənistanla münasibətlərin normallaşması prosesi Ankaranın yumşaq gücdən istifadə etməklə Qafqazda özünü gücləndirmək siyasəti çərçivəsində nəzərdən keçirilməlidir. Bu, ikitərəfli xarakter daşımaqla yanaşı, əslində, “3+3” formatı ilə bölgədə gücləndiriləcək yeni Türkiyə üçün əsas komponentdir.
Deməli, yuxarıda qeyd olunanlar həm də Ankara ilə “bərabərlə bərabər” prinsipi ilə dialoq prosesində Yerevanın imkanlarını artırır. Yəni Ermənistanla dialoq baş tutmasa, Türkiyə əslində Qafqazda özünü tam şəkildə gücləndirmək siyasi kursunu iflasa uğradacaq. Çünki Azərbaycanda və Gürcüstanda Türkiyənin təsiri dinamik dərinləşmə meylləri ilə maksimuma çatıb, Ermənistanda isə sıfır səviyyəsindədir. Bundan başqa, indiki şəraitdə türk müəllifinin “3+2” formatının gələcək həyat qabiliyyəti sırf Ermənistanın mövqeyindən asılıdır, çünki Gürcüstan orada iştirakdan imtina edib”.
