Bu günlərdə iyunun 8-də bir sıra Teleqram kanallarında video materialı dərc olunub.Orada rus sülhməramlı azərbaycanlı əskərin təklifi ilə region təssəvvürü haqda ifadələr işlədir.
2020-ci ilin 44 günlük müharibəsi göstərdi ki, düşmən dilimizi bizim onu anladığımızdan daha yaxşı başa düşür. İllərdir ki, azərbaycanşünas alim Aram Poladyanın dostları ölkəmizdə ixtisaslı Azərbaycan dili mütəxəssislərinin çatışmadığını müşahidə edirlər.
Artıq müharibədən sonra dostları ilə problemi qismən də olsa həll etmək üçün potensiallarından istifadə etmək qərarına gəldilər.
Bir aydan sonra Azərbaycan Dili Peşə Tədris Mərkəzinin ilk məzunları məzun olacaqlar. Mərkəzin həmtəsisçisi Aram Poladyan deyir.
“Azərbaycanlılar 30 ildir ki, hər gün, hər dəqiqə müharibəyə hazırlaşır, o cümlədən erməni dilini yaxşı bilən mütəxəssislər hazırlayır.
Mən özüm öz təcrübəmdən azərbaycanlılar erməni dilini mükəmməl bildikləri üçün hansı ağrılı hadisələrin baş verdiyini yaxşı bilirəm.Bizim isə ya mütəxəssislərimiz yox idi, ya da var olub , amma çox az olub”– deyərək Aram Poladyan qeyd edib.
Mərkəz ötən il Azərbaycan dili kurslarının fəaliyyətə başladığını elan edərkən müraciət edənlərin sayı gözləniləndən bir neçə dəfə çox idi, o cümlədən məktəblilər və qadınlar. Mərkəzin təsisçisi Aram Poladyan qeyd edir ki, onların məqsədi məqsədyönlü şəkildə dili mənimsəməkdir.
“Birinci əsas məqsəd təbii ki, informasiya müstəvisində azərbaycanlılara qarşı mübarizə aparmaq, ikinci məqsəd isə təbii ki, düşməni, düşmən dövləti tanımaq, ən güclü silahlardan biri olan dilə yiyələnməkdir”.
Mütəxəssis deyir ki, Azərbaycanda ermənişünaslıq çoxdan dövlətin diqqətindədir. Onun fikrincə, Ermənistanda azərişünaslığa daha çox diqqət yetirilməlidir, lakin aydın şəkildə işlənmiş siyasət kontekstində.
Aram Poladyan mərkəzdəki tələbələrin dəqiq sayını qeyd etmir, sadəcə əmin edir ki, növbəti 2022-2023-cü tədris ilində onlar iştirakçı tələbələrin sayını iki dəfə artırmağı planlaşdırırlar.
“Bu, bizə cəmi bir il ərzində müxtəlif sahələrə daha çox sayda ixtisaslı mütəxəssis təqdim etmək imkanı verəcək. Biz öz tələbələrimizə təkcə Azərbaycan dilini öyrətmirik, həm də düşməni, düşmən ölkəni dinindən, mədəniyyətdən başlayaraq araşdıraraq öyrənirik ki, insanlar düşməni tanısınlar, çünki uğurla döyüşmək üçün düşməni tam tanımalı və sonra dili öyrənməlisən” – deyərək azərbaycanca dili mərkəzinin həmtəsisçisi qeyd edib.
Azərbaycan dilinin tədrisi təkcə özəl qurumların deyil, dövlət qurumlarının da diqqət mərkəzindədir. Təhsil və elm nazirliyi “2030-cu ilə qədər təhsil üzrə dövlət proqramı ilə” qonşu ölkələrdə, o cümlədən Azərbaycan, türk və gürcü dillərində tədrisi Ermənistanın təhsil sisteminə daxil etməyi planlaşdırır.
Daha öncə bu haqda strategiyanı təqdim edərkən Təhsil və elm nazirinin müavini Janna Andreasyan vurğulayıb.
“Ümumi təhsil uşaqlarımızı regionumuzla tanış etməlidir.Belə ki, İnkişaf proqramı üçüncü xarici dilə yiyələnmək imkanı verir; Düşünürəm ki, bu imkanı və resursu olan məktəblər bunu təşkil edə bilər.
Bizim ciddi resurs problemimiz var ․ İnventarlaşdıra bilərsiniz anlayın ki, bu gün ölkədə nə qədər gürcü dili mütəxəssisi var: “Ona görə də bu, çoxdan həll edilməli olan problemdir. Mən çox şadam ki, strategiya planımızda bu problem mövcuddur”.
Hazırda Ermənistanda Azərbaycan və türk dilləri yalnız YDU-da, Milli Elmlər Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutunda tədris olunur. YDU-da azərbaycanşünaslıq “Türkologiya” ixtisası çərçivəsində ayrı-ayrı fənlər üzrə oxunur: tarix, ədəbiyyat, iqtisadiyyat.
Şərqşünaslıq çərçivəsində “Qafqazşünaslıq” fənni – Qafqaz xalqlarının tarixi tədris olunur. Azərbaycanşünaslıq 2017-ci ildən tam proqramla təhsil sistemində deyil.
2016-cı ildə YDU-da “Azərbaycanşünaslıq” ixtisası üzrə 4, 2017-ci ildə isə 10 tələbə təhsil alıb. Sonrakı illərdə belə yerlər ayrılmayıb. Yerlər idarələrin əmrləri əsasında formalaşdırılır, hökumətin qərarı ilə təsdiq edilir.
2018, 2019 – 2020-ci illər ərzində dövlət qurumlarından belə bir sifariş olmayıb, tədris proqramı davam etdirilməyib. İndi dilə tələbat artıb. Bu da bilavasitə yeni təhsil proqramının tətbiqi zərurətinə səbəb oldu.
Bundan əvvəl Təhsil və elm nazirliyindən “Radiolur”a bildirilib ki, YDU-da Azərbaycanşünaslıq ixtisası üzrə magistratura proqramı tətbiq olunacaq. Yeni proqram yaradılacaq. Layihə var, tarixlər bəllidir.
“Biz artıq bu proqramları həyata keçirməyi planlaşdırırıq.
“Biz artıq həmin proqramların olmasını planlaşdırırıq və növbəti 2023-2024-cü tədris ilindən onları təhsil proqramı kimi təqdim etməli və qəbulun həyata keçirilməsinə başlamalıyıq.
Bunun üçün dövlət sifarişi ilə səkkizə qədər yer müəyyən edəcəyik. Bu, həmin ilin siyasətindən asılı olacaq” – deyə, Ali Peşəkar Təhsil Departamentinin rəhbəri Edqar Aleksanyan bildirib.
Düşmənə müqavimət göstərmək üçün onu tanımaq və qiymətləndirməmək lazımdır. Regional oyunçuları anlamaqda, təhlükəsizlik və xarici siyasətdə ilk addımlar təhsil proqramlarından başlayır.
Ali məktəblərdə azərbaycanlı alimlərin yetişdirilib-hazırlanmaması məsələsini müzakirə etməzdən əvvəl Azərbaycan məktəblərində və universitetlərində ermənişünaslıq tədris olunur və ermənilərə açıq-aşkar nifrət meyli ilə ermənişünaslıq kursları təşkil olunmaqdadır.
