Respublika Prezidentinin fərmanı ilə ilin əvvəlində yaradılmış Konstitusiya İslahatları Komissiyası 13 əsas bənddən ibarət islahat konsepsiyası hazırlayıb.
İslahat konsepsiyasının təklif etdiyi ilk mühüm dəyişiklik dövlətin idarə olunmasının dəyişməsidir.
Konstitusiya İslahatları üzrə Peşəkar Komissiyanın üzvü, hüquqşünas Sona Hambardzumyan:
“Konsepsiyada əsas dəyişikliklərdən biri Artsax Respublikasının idarəetmə sistemindəki dəyişiklikdir. Hazırkı Konstitusiyaya görə, bizdə Prezident idarəetmə sistemi var, Lakin biz onu yarı-prezident idarəetmə sisteminə dəyişməyi planlaşdırırıq”.
Əgər bu gün hökumət dövlət naziri və nazirlərdən ibarətdirsə, prezident üsul-idarəsindən yarı-prezident üsul-idarəsinə keçid zamanı hökumət Baş nazir və nazirlərdən ibarət olacaq, –
Hambardzumyan aydınlaşdırır və əlavə edir ki, hökumətin statusu. konsepsiyada Baş nazirin müavini qeyd edilmir. Yeni konsepsiyaya görə, Baş naziri parlamentin razılığı ilə Prezident təyin edəcək, fövqəladə hallar olmadıqda isə xalq prezidenti və parlamenti seçəcək, əks halda Prezident parlament tərəfindən seçiləcək.
“Bizi 2024-cü ildə prezident və parlament seçkiləri gözləyir. Mövcud Konstitusiyaya görə, iki qurumun seçkiləri eyni vaxtda keçirilməlidir. Yeni konsepsiya ilə seçkilərə fərqli günlər təyin etmək istəyirik. Prezident seçkiləri bir gündür, parlament seçkiləri başqadır”.
Konstitusiya islahatları üzrə peşəkar komissiyanın üzvünün fikrincə, seçkilər üçün müxtəlif günlərin təyin edilməsi təhlükəsiz seçki üsuludur.
Hambardzumyanın sözlərinə görə, qarşıdan gələn milli seçkilər asan olmayacaq, çünki hər şey sistemli şəkildə aparılmalıdır ki, köçkünlər də seçkilərdə iştirak edə bilsinlər. Hambardzumyan Təhlükəsizlik Şurasının prezidentin fərmanı ilə deyil, qanunla formalaşdırılmasından da danışıb.
Konsepsiyada əcnəbilərin respublikada əmlak əldə etməsinə məhdudiyyətlər də daxildir.
Peşəkar komissiya həmçinin bir sıra inkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsindən yararlanaraq hökumət üzvünə etimadsızlıq bildirmə mexanizmindən istifadə etməyi təklif edir. Bu nə deməkdir, Sona Hambardzumyan ətraflı izah edir.
“Bu o deməkdir ki, baş nazir, nazir olacaq hökumət üzvü başqa bir hökumət üzvünün dövlət-hüquqi davranışını şübhə altına almaq imkanı əldə edəcək, niyə də şəxsi davranışını şübhə altına alıb prezidentə təklif verməsin? Bu üzvün gələcək fəaliyyəti ilə bağlı məsələni müzakirə etmək, başqa sözlə, biz qarşıdurma modelini irəli sürür və bu məhdudiyyətlər vasitəsilə siyasi məsuliyyəti artırmağı planlaşdırırıq”.
Hüquqşünasın təklif olunan konstitusiya islahatları ilə bağlı bir neçə müşahidələri bunlardır. Layihə tam şəkildə arlexis.am saytında təqdim olunur.
Və ictimai müzakirələr davam edəcək. Yaxın vaxtlarda parıamentdə müzakirənin keçirilməsi planlaşdırılır
