“Ermənistanla sərhədlərin delimitasiyası asan keçməyəcək”- deyə Azərbaycanın Xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov Bakıda keçirilən mətbuat konfransı zamanı bildirib.
Əlbəttə, başa düşmək olar ki, 30 ildən artıq davam edən münaqişələrdən sonra sərhədləri qoşunların təmas xəttinə və hər iki tərəfdə mövcud olan döyüş komplekslərinə çevirdikdən sonra sərhədlərin asan və asan delimitasiyası və demarkasiyasından söhbət gedə bilməz.
Üstəlik, Ermənistan-Azərbaycan sərhədi regionun ən uzun və bəlkə də ən mürəkkəb sərhəddidir. Kompleks, təkcə relyef baxımından deyil, həm də yaşayış məntəqələrinin, istifadə edilən torpaq sahələrinin, hakim yüksəkliklərin qarışıq yayılması baxımındanda asan olmayacaq.
Dünyada bu prosesə maliyyə, təcrübə, texnologiya və metodologiya ilə dəstək verməyə hazır güc mərkəzləri var ki, bu da çox vacibdir.
Axı söhbət təxminən 1,5 milyard dollarlıq bir prosesdən gedir. Bu prosesin uğurunun əleyhinə olan və uğurlu delimitasiya və demarkasiyanın bu regionda təsir səviyyəsini aşağı sala biləcəyinə inanaraq prosesi başa çatdırmadan görmək istəyən güc mərkəzləri də var.
Bütün bunlar ikinci yerdədir, birincisi isə sərhədin demarkasiyası, delimitasiyası, diplomatik münasibətlərin qurulması, sülh müqaviləsinin imzalanması, hərtərəfli kommunikasiyaların açılması məsələsində tərəflərin hər iki tərəfin real nizamlanmaya doğru irəliləmək istəyi və bunun üçün zəruri olan proseslərdə istəyi vardırsa.
Əgər tərəflərdən hətta biri həqiqətən sülh və nizamlanma gündəminə xidmət etmirsə, güc üstünlüyü yolu ilə əlavə güzəştlərə və müvəqqəti üstünlüklərə nail olmağa çalışırsa, təbii ki, ikincisi uğur qazanacaq və region sülh astanasına çatmayacaq.
Bu baxımdan, Azərbaycan Xarici işlər nazirinin qoşunların aynalı şəkildə çıxarılması ilə bağlı bəyanatı kifayət qədər mühüm göstəricidir.
“Ermənistan gərginliyin azaldılmasına yönəlmiş addımların atılmasını, xüsusən də qoşunların və sərhədçilərin sərhədlərdən çıxarılmasını təklif edib. Lakin Azərbaycan tərəfi bundan imtina edib. Çünki sərhədi qorumaq Azərbaycanın borcudur və konstitusion hüququdur”.
Qoşunların çıxarılmasının təbii ki, sərhəd mühafizəsi ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Söhbət toqquşmaların qarşısını almaq və qoşunların, mülki əhalinin və sərhədyanı yaşayış məntəqələrinin fiziki təhlükəsizliyini təmin etmək üçün güzgü prinsipi ilə qoşunların 1 km-ə qədər ikitərəfli çıxarılmasından gedir.
Azərbaycan bunu başa düşməyə bilməz və sərhəddəki gərginliyi və potensial lokal döyüşləri Ermənistana təzyiq etmək və əlavə güzəştlər əldə etmək üçün alət hesab edir.
Bu, münaqişə tərəflərinin irəliləməsinə imkan verməyən əsl problemdir və birbaşa danışıqlar formatına keçid yolunda əsas problem budur.
Rəsmi açıqlamalara əsasən, Ermənistan təmas xəttində gərginliyin azaldılmasında və mümkün təxribatların qarşısının alınmasında maraqlıdır,
Azərbaycan isə lazımi hallarda təzyiq göstərmək üçün həmişə həmin aləti əlində saxlamağa çalışır. Belə bir şəraitdə, xüsusən də tərəflərin ziddiyyətlərinə və inamsızlığına böyük dövlətlərin düşmənçiliyi və geosiyasi rəqabəti əlavə olunduqda, balanslaşdırılmış nizamlanmadan danışmaq çətindir.
