44 günlük müharibə nəticəsində, Beynəlxalq Qızıl Xaç Komitəsinin 2022-ci ilin məlumatına görə, Ermənistandan olan 303 nəfər hələ də itkin düşmüş hesab olunur. Onların yeri məlum deyil, ələ keçirilmə şəraiti başqadır, taleyi qeyri-müəyyəndir. Bu, o hallardır ki, girovluqda olduğuna dair video və ya fotoşəkillər var, lakin bu şəxslər əsir statusu almayıblar və onlar haqqında artıq məlumat yoxdur. Müharibədən iki il sonra Ermənistan müxtəlif beynəlxalq platformalarda əsirlərin, itkin düşmüş şəxslərin və məcburi itkin düşmüş şəxslərin qaytarılmasını tələb etməkdə davam edir.
Azərbaycan tərəfindən aparılan hərbi əsir və girovların real sayını və saxlanma yerlərini gizlətmək siyasəti insanlığa qarşı cinayətlərin sübutudur. Bunu ER Ombudsman Aparatı da təsdiqləyir.
Ombudsmanın bəyanatında qeyd olunur ki, məcburi yoxa çıxma hallarına beynəlxalq reaksiya mexanizmləri bu günlərdə öz təsirsizliyini göstərir ki, bu da bu istiqamətdə bütün oyunçularla fəal işləmək üçün yeganə səbəbdir.
Bakı rəsmi olaraq 38 erməni hərbi əsir və mülki vətəndaşın olmasını təsdiqləyir. Erməni hüquq müdafiəçilərinin məlumatına görə, Bakının siyahılarına daxil olmayan daha 80 nəfər əsirlikdədir.
Ermənistanın beynəlxalq hüquq məsələləri üzrə nümayəndəsi Yeqişe Kirakosyan qeyd etdi ki, Azərbaycan tərəfi 38 nəfəri əsirlikdə olduğunu vurğualyır, lakin bir neçə onlarla şəxs haqqında məlumat var ki, bu da həmin şəxslərin Azərbaycanın nəzarəti altında olduğunu göstərir. Bu şəxslərlə bağlı sübutlar Avropa Məhkəməsinə də təqdim olunub.
Azərbaycan Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin qərarlarına, eləcə də Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin Azərbaycanı ermənilərə qarşı ayrı-seçkilik siyasətini dayandırmağa məcbur edən təcili tədbirlərə məhəl qoymamaqda davam edir. Ermənistanən Xarici İşlər Naziriliyi bildirdi ki, bu da uzunmüddətli sülhü mücərrəd edir.
Avropa Məhkəməsinin qərarları ən azı 2 il ərzində icra edilmədikdə, müvəqqəti tədbir tətbiq edilir. Azərbaycan Artsax münaqişəsi ilə bağlı ən azı 6 hökmün müəyyən etdiyi tələbləri yerinə yetirmir. Beynəlxalq hüquq üzrə mütəxəssis Ara Ghazaryanın sözlərinə görə, hökmlərin icra olunmamasından uzun müddət keçdikdə, məsələ Nazirlər Komitəsinə daxil oluna bilər və Azərbaycana qarşı icraat başlana bilər.
“Bu günə qədər iki fakt qeydə alınıb. biri bir ay əvvəl Türkiyə qarşı, digəri iki il əvvəl Azərbaycana qarşı olub. Yəni Azərbaycan və Türkiyəyə qarşı yeni prosedur tətbiq edilib”,- deyə o qeyd etdi.
Ermənistan mütəmadi olaraq AİHM-ə hökmlərin icra olunmaması ilə bağlı məlumat göndərir. Onlar müəyyən mərhələlərdən sonra AİHM siyasi sanksiyalar nəzərdə tutan qərarlar qəbul edə bilər.
