Aydındır ki, nə noyabrın 9-da atəşkəslə bağlı üçtərəfli bəyannamə, nə də ondan sonra əldə olunan görüşlər və razılaşmalar Azərbaycan üçün çəkindirici rol oynamır.
Ermənistan Müdafiə nazirliyinin bu gün Ermənistan-Azərbaycan sərhədinin Şərq hissəsində yerləşən erməni mövqelərinə müxtəlif çaplı tüfənglərdən atəş açılması ilə bağlı açıqlaması hətta bütün Ermənistan-Azərbaycan təmasları boyunca AB müşahidəçilərinin olmasının bir daha sübutudur
Hərbi ekspert Levon Hovhannisyan “Radiolur”a müsahibəsində müşahidəçilərin olmasının müəyyən dərəcədə çəkindirici rola malik olması barədə fikirlərini bildirib.
“Belə ki, hərbi əməliyyatlar və istənilən səviyyədən yüksək intensivlikdə olan münaqişələr baş verməsin. Amma onların hər mövqedə oturub kimin ilk atəş açdığını görmək imkanları yoxdur”.
Yəni yenə suallar olacaq, çünki Azərbaycanın daimi davranışı yenilik deyil. Hərbi ekspert azərbaycanlıların atəş açdığını görüb bəyan edir ki, erməni tərəfi atəş açıb və bunu üçüncü tərəfçün bunu aydınlaşdırmaq olduqca çətindir.
Bu, son iki illər ərzində də baş verib. Beləliklə, 9 noyabr tarixli üçtərəfli bəyanatda tərəflərin indiki mövqelərində qalması şərt olsa da, bəyanatdan sonra da Azərbaycanın təcavüzkar hərəkətləri təkcə Artsaxa deyil, həm də Ermənistana qarşı davam etdirməkdədir..
Beləliklə, atəşkəsdən dərhal sonra, 2020-ci ildə Azərbaycan ordusu dekabrın 11-14-də Artsaxın Hin Tağer və Xtsaberd kəndlərini ələ keçirdi.
Bu il martın 23-24-də Azərbaycan silahlı qüvvələri Artsaxın Əsgəran rayonunun Farux kəndi istiqamətində qoşunların təmas xəttini pozaraq Farux kəndini nəzarətə götürüb.
Burada Azərbaycan strateji əhəmiyyətli Qaraqlux adlı təpəni ələ keçirdi, buradan bütün Əsgəran bölgəsi onların görmə sahəsində görünür.
Bu ilin avqustunda Artsaxın Şimal-Qərbində döyüşlər baş verdi, bundan sonra Laçın dəhlizi bağlandı. Ermənistan tərəfi Ermənistan-Artsax istiqamətini dəyişməli oldu.
2020-ci il dekabrın 17-20-də Azərbaycan Sünikdə Qoris-Kapan sərhəd yolunun bir hissəsini işğal edir. 12 may 2021-ci ildə Vardenis, İşxanasar, Sev Gölü ərazilərində görünür.
Bu dövrdə Azərbaycan ordusu Geqarkunik, Vayots Dzor və Sünik Şərq sərhədlərində əraziləri işğal edərək mühüm yüksəklikləri öz nəzarətinə götürdü.
2021-ci il noyabrın 14-15-də İşxanasar istiqamətində ikinci hücum həyata keçirilib.
Bundan başqa, Azərbaycan silahlı qüvvələri 2021-ci ilin may ayından işğal etdiyi ərazilərdən bu ilin sentyabr ayında Ermənistan Respublikasının suveren ərazisinə təcavüzü həyata keçirib.
Sentyabrın 13-də Azərbaycanın təcavüzündən sonra ER Silahlı qüvvələrinin Baş qərargah rəisi Edvard Asryan jurnalistlərə açıqlamasında Ermənistanın mövqe və ərazi itkiləri barədə danışıb.
Hərbi ekspert Levon Hovhannisyan qeyd edir ki, Azərbaycan Ermənistan Respublikası ərazisində yeni təcavüzün həyata keçirilməsi üçün özünə münbit şərait yaradıb, eyni zamanda Ermənistan Respublikası Silahlı qüvvələrinin cavab tədbirləri həyata keçirmək imkanlarını məhdudlaşdırıb.
“Onların məsələsi elə etməkdir ki, onların hərbi imkanlarıyla tarazlaşmaq fikrində olmayaq.44 günlük müharibədən sonra bir faktla üzləşdik və o anda problemlərimizi həll edə bilmədiyimiz üçün yeni problemlər yaratmağı davam etməkdədirlər”.
Ekspertin sözlərinə görə, yeni təmas xəttinin düzəldilməsi də problemlər sırasında olub. Baş Təhlükəsizlik İdarəsinin rəisi Eduard Asryan 13 sentyabr təcavüzü ilə bağlı keçirilən eyni mətbuat konfransında Azərbaycanın təcavüzü və atışmalarının hədəf tərəfinə toxunaraq deyib:
“Məqsədli atışmalara gəlincə, düşmən bizə mühəndis-texniki təchizat işləri aparmağa mane olmağa çalışırdı”.
Hərbi ekspert Levon Hovhannisyanın fikrincə, Azərbaycan həmişə bu işlərə mane olmağa, erməni tərəfinə problemlər yaratmağa, onları daim gərginlikdə saxlamağa, digər tərəfdən isə sülh müqaviləsindən danışmağa çalışacaq. Yəni,süüüüüüülh sazişi ətrafında danışıqlar bizim potensiallarımızı kpkündən qoparmaq üçündür”.
Ekspertin fikrincə, Ermənistan və Azərbaycan qondarma sülh müqaviləsi çərçivəsində fərqli şeyləri başa düşürlər.
” etməlidirlər və vacib olan yerdə hərbi mövcudluğunu zaman-zaman gücləndirməlidirlər. Başqa sözlə, onların sülh müqaviləsi ilə bağlı danışıqları gələcək potensialımızın kökünü kəsmək üçündür”.
Son iki ildə Azərbaycanın təcavüzü nəticəsində Ermənistan tərəfi Artsax və Ermənistanda iki yüzdən çox insan tələfatına məruz qalıb.
Ekspert hesab edir ki, ikinci Qarabağ müharibəsindən iki il sonra noyabrın 9-da imzalanmış sənədin müddəalarının icra tempi xeyli zəifləyib.
O, qeyd edir ki, hər yeni və genişmiqyaslı eskalasiyadan sonra həmin sənəd regionda sülhü bərqərar etmək əsası olaraq getdikcə daha qeyri-sabit olur.
