.
Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının noyabrın 23-də Ermənistanda 6 üzv dövlətin liderlərinin iştirak edəcəyi sessiyası planlaşdırılır.
RF Prezidenti Vladimir Putinin də Yerevana gələcəyi artıq məlumdur. Yerevan sessiyasının gündəliyinin əsasını strukturun Ermənistana birgə yardım göstərməsi məsələsi təşkil edir. Qurumun gələn ilin büdcəsi də müzakirə olunacaq.
KTMT-yə sədrlik rotasiya əsasında Ermənistandan Belarusa keçəcək. Rəsmi Yerevanın sessiyadan bir gözləntisi var, nəhayət ki, Azərbaycanın təcavüzü ilə bağlı ölkəmizin strukturdan gözlədiyi siyasi qiyməti alsın.
Yerevan KTMT-dən Azərbaycanın təcavüzünə aydın siyasi qiymət gözlədiyi və bu qiymətin Yerevanda eşidiləcəyinə ümid etdiyi halda, Moskvada tərəflərdən yalnız birinin dəstəklənməsinin və ya pislənməsinin yolverilməzliyi ilə bağlı eyhamlar eşidilir.
Yerevan sessiyası ərəfəsində Rusiya Federasiya Şurası sədrinin müavini Konstantin Kosaçev qeyd edib ki, onun nöqteyi-nəzərindən Ermənistan və Azərbaycan arasındakı münaqişə təşkilatın kollektiv yurisdiksiyasına aid deyil.
Onun sözlərinə görə, KTMT-yə üzv olan ölkələrin hər biri ona münasibətini özü müəyyənləşdirir.
“Rusiyaya gəlincə, məlumdur ki, biz nizamlanmanı səmimi şəkildə dəstəkləyirik. Üstəlik, bizim səylərimizi hər iki tərəf eyni dərəcədə tələb edir.
Başqa cür ola bilməz, vəziyyət ancaq bu şəkildə inkişaf edə bilər. Bu münaqişədə yalnız bir tərəfi dəstəkləmək mövqeyini qəbul etməkvəziyyəti gərginləşdirmək demək olacaq”.
Kosaçev bəyan edib ki, şərtləri bütün tərəflər üçün məqbul olan sülh yolu ilə nizamlanma mövqeyini qəbul etmək lazımdır.
Azərbaycan qoşunlarının Ermənistan Respublikasının suveren ərazisini işğal etməsindən sonra rəsmi Yerevan kömək üçün üzv olduğu təşkilata müraciət edib.
KTMT Ermənistan-Azərbaycan təmas xəttindəki vəziyyəti qiymətləndirmək üçün Ermənistana missiya göndərib. Onların KTMT-də hansı nəticəyə gəldiyi hələ aydın deyil.
Onlar Yerevanda siyasi qiymət gözləyirlər. Parlament -hökumətin sual-cavab sessiyası zamanı ER Baş naziri bəyan edib ki, Yerevan KTMT-nin siyasi cavabını gözləyir, hərbi alyansın Ermənistanın Azərbaycanın silahlı qüvvələrinin işğal olunmuş ərazilərdən çıxması ilə bağlı mövqeyini açıq şəkildə dəstəkləyəcəyini gözləyir.
Politoloq Robert Ğevondyan hesab edir ki, KTMT-nin istənilən reaksiyası mənzərəni ciddi şəkildə dəyişməyəcək.
“Ermənistan KTMT-yə siyasi cavab ala bilsə və struktur Azərbaycanın təcavüzünü pisləsə belə, bu, yenə də o demək deyil ki, Azərbaycan qoşunlarını çıxaracaq və ya Bakı bundan üzüləcək.
Təbii ki, Ermənistan Azərbaycana təzyiqləri artırılmasına cəhd edir, amma KTMT artıq özünü səriştəsiz və iradəsiz struktur kimi göstərib və birbaşa cavab və ya siyasi bəyanatın heç bir ciddi təsiri olmayacaq”.
Politoloq KTMT-nin sütunlarından biri olan Belarus Prezidenti Lukaşenkonun Ermənistanın hansı məsələni gündəmə gətirməsindən çaş-baş qalanda reaksiyasını xatırlayır və həmçinin əmin edir ki, struktur heç bir halda Azərbaycana qarşı müharibəyə başlamayacaq.
Bununla belə, ER Baş naziri qeyd edir ki, təkcə hakimiyyət orqanlarının deyil, həm də ictimaiyyətin struktura qarşı gələcək mövqeyi KTMT-nin reaksiyasından asılı olacaq. Bu mənada, politoloq hesab edir ki, bəyanatın mənası var.
“Əlbəttə, kontekst var, ER xalqının KTMT-yə münasibəti şübhə ilə yanaşır və elə bir kəsim var ki, KTMT-dən çıxmaq və ya onun dondurulması prosesinin başlanmasını tələb edir.
Hərbi ekspert Armine Marqaryan xatırladır ki, Azərbaycanın ER-nin suveren ərazisinə təcavüzündən sonra KTMT öz funksiyalarını yerinə yetirə bilməyib.
“Düşünmürəm ki, KTMT üzrə tərəfdaşlarımız Azərbaycanın Ermənistanın suveren ərazisinə təcavüz etdiyini təsdiqləyən hər hansı siyasi bəyanat versin, çünki belə bir bəyanat verilərsə, bu o demək olacaq ki, bütün üzv dövlətlər bundan qeydə alınacaq.
O an ki, onlar öz funksiyalarını yerinə yetirmirlər və hər hansı ölkə öz funksiyasını yerinə yetirmirsə, təşkilatdan çıxarıla bilər, ona qarşı müəyyən funksiyalar yerinə yetirilə bilər.
Azərbaycanın təcavüzündən sonra Ermənistan-Azərbaycan təmas xəttinin Ermənistan tərəfinə AB müşahidəçiləri yerləşdirilib,
KTMT də buna hazır olduğunu bildirib. Ekspertlərin fikrincə, KTMT müşahidəçilərinin yerləşdirilməsinin aydın məqsədi olmalıdır, məsələn, ermməni sakinlərinin təhlükəsizliyini qorusun.
Həmçinin sülhməramlı missiya həyata keçirsin.Bu isə erməni ərazisindən azərbaycanlı qüvvələr çıxarılmalıdır.Belə reaksiyadansa Moskva heç olmazsaq indiki halda çəkinir.
