Ermənistan AES-in yanacağını Rusiya stansiyalarda emal etmək olar ki, bu da Ermənistanda yanacaq saxlama yerlərini bir neçə dəfə azaltmağa imkan verəcək. Bu barədə Soçidə keçirilən “Atomexpo-2022” atom texnologiyaları sərgisi çərçivəsində “Texsnabexport” şirkətinin baş direktorunun müavini Yelena Artyomova erməni jurnalistlərə bildirib.
İndi nüvə yanacağı stansiyalarda 60 il saxlanılır və gələcəkdə yeni emal texnologiyalarının meydana çıxacağına ümid edilir. Bir sıra ölkələr (Finlandiya, İsveç və s.) onu dərinliyə basdırmağı planlaşdırır, lakin Artyomovanın sözlərinə görə, belə mədənlərin tikintisi çətin və kifayət qədər baha başa gəlir.
Bununla belə, təkrar emal texnologiyası var ki, istifadə olunan yanacaq xüsusi hovuzda olduqdan sonra bir müddət sonra təkrar emal üçün çıxarıla bilər. Bu məqsədlə Rusiyada iki müəssisə fəaliyyət göstərir: “Mayak” (Çelyabinsk) və “Lernakimiyan Kombinat” (Krasnoyarsk diyarı).
Son vaxtlara qədər yüksək səviyyəli tullantılar xüsusi şüşə ilə örtülür və basdırılmaq üçün göndərildiyi AES-ə qaytarılırdı. Bundan sonra təkrar emal Rosatomun Sovet-Rusiya Hidroenergetika reaktoru olan bütün stansiyalar üçün standart təklifinə çevriləcək (Ermənistan AES-i Hidroenergetika reaktoru-440 tipli (В-270 model) reaktorları olan iki enerji blokundan ibarətdir).
“Bu yanaşma əvvəllər saxlanılan yanacağa, xüsusən də Ermənistanın atom elektrik stansiyasında tətbiq oluna bilər. İndi bildiyimiz kimi, o, AES-in platformasında saxlanılır, lakin onu emal etmək olar”, – Artyomova bildirib.
İşlənmiş yanacaqdan uran və plutonium çıxarılır, onlar artıq Rusiyada olduğu kimi yeni strukturlu (sürətli neytronlara əsaslanan) atom elektrik stansiyalarında istifadə edilə bilər.
Beləliklə, işlənmiş yanacağın 97%-ni təkrar emal etmək və ondan 7 dəfəyə qədər istifadə etmək mümkün olacaq. Tullantıların yerdə qalan 3%-i aktivliyi aşağı olduğu üçün təkrar emal oluna bilmir, həm də xüsusilə yüksək radiasiya riski yaratmır. Onların vəziyyətində, 300 il saxlanıla bilən yerüstü dəfn kifayətdir. Bundan sonra tullantıların aktivliyi azalaraq uran filizi səviyyəsinə çatır, yəni böyük təhlükə yaratmır.
