AB-nin mülki missiyasının Ermənistanda uzunmüddətli yerləşdirilməsi ilə bağlı qərar Rusiyada, KTMT-də, eləcə də Bakıda böyük narazılıq yaradıb.
Bu günlərdə qonşu ölkə Ermənistanın üzərinə götürdüyü öhdəliklərdən yayınmaq üçün bu addımı bəhanə kimi təqdim etməyə tələsdi.
Moskva həmçinin xəbərdarlıq edir ki, AB müşahidəçiləri Ermənistanın daxili və xarici vektorunu dəyişmək istəsələr, Rusiya buna qarşı çıxacaq.
Erməni politoloqlarının bəziləri Rusiyanın reaksiyasını qısqanclığın təzahürü hesab edir və AB müşahidəçilərinin yerləşdirilməsini Ermənistana verilən vaxt hesab edir, bu müddət ərzində ölkə ayağa qalxıb hazırlaşmalıdır.
AB-nin Ermənistandakı yeni mülki missiyası yaxın həftələrdə fəaliyyətə başlayacaq. Missiyanın məqsədi Ermənistanın sərhədyanı rayonlarında sabitliyin bərqərar olmasına, etimadın möhkəmləndirilməsinə və Ermənistanla Azərbaycan arasında münasibətlərin normallaşmasına şərait yaradan şəraitin təmin edilməsinə dəstək verməkdir.
Missiyanın mandatı iki ildir. O, ekspertlər və müşahidəçilər də daxil olmaqla, AB-nin 100 əməkdaşını əhatə edir. Missiyanın fəaliyyətinin ilk dörd ayı üçün 8 milyon avrodan çox vəsait ayrılıb.
Bəzi məlumatlara görə, missiyanın fəaliyyət zonası Naxicevan ərazisi də daxil olmaqla Azərbaycanla sərhədin bütün uzunluğunu əhatə edəcək.
Ermənistanın Xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan Avropa Parlamentinin Xarici Əlaqələr Komitəsində bəyan edib ki, Avropa İttifaqının uzunmüddətli monitorinq missiyasının məqsədi insanların təhlükəsizliyini təmin etməkdir.
Bütün çağırışlara baxmayaraq, Ermənistan tərəfi Avropa Birliyinin regionda sabitliyə yardım etmək öhdəliyinə əsaslanaraq tərəfdaşlıq miqyasını genişləndirməkdə davam edir”- deyərək Mirzoyan aydınlıq gətirib.
AB müşahidəçilərinin yerləşdirilməsi, politoloq Qurgen Simonyanın fikrincə, Ermənistanın ayağa qalxması və təhlükəsizlik sistemini gücləndirməsi üçün iki il vaxtının olması deməkdir.
Amma o da istisna etmir ki, bu müddət ərzində Türkiyə öz oyununu irəli sürə və gərginlik yarada bilər, ona görə də biz istənilən vəziyyətə hazır olmalıyıq.
“Nə artıq ola bilər? Düşünürəm ki, Türkiyə banka gedib Qərb dünyasına qarşı oynamaq qərarına gəlsə… o halda AB müşahidəçilərinin, müraciətlərinin, bəyanatlarının heç bir mənası olmayacaq.
Onun ilk qaranquşlarını görürük. Erdoğan iki gün əvvəl veto hüququndan istifadə edəcəyini və İsveçin NATO üzvlüyünü dayandıracağını açıqlamışdı.
Bununla da öz oyunlarını oynadıqlarını göstərirlər. Belə olsa, sanksiyalardan çəkinməyəcəklər. Sonra vəziyyət dəyişəcək. Ona görə deyirəm ki, ER-nın bir problemi var. Bir nömrəli problem müdafiə qabiliyyətimizi artırmaqdır” – deyərək politoloq qeyd edib.
Rusiya Dövlət Dumasının deputatı Konstantin Zatulin də bildirib ki, AB müşahidəçiləri Azərbaycanın bu regiondakı davranışını obyektiv qiymətləndirmək və bu əsasda nəsə tələb etmək niyyətindədirlərsə, qoy tələb etsinlər.
Lakin Zatulinin fikrincə, AB müşahidəçiləri Ermənistanın daxili və xarici oriyentasiya vektorunu dəyişmək istəsələr, KTMT buna qarşı çıxacaq.
Politoloq Robert Ğevondyan Rusiyanın narahatlığını təbii hesab edir. Təsir dairəsini itirən istənilən dövlət və güc bu cür hadisələrə qarşı çıxır və qarşısını almağa çalışır, Rusiya da istisna deyil”.
Bu baxımdan Qurgen Simonyan qeyd edir ki, Ermənistan provektor deyil, ermənipərəstdir və Ermənistan Respublikasının xeyrinə istənilən ölkə ilə əməkdaşlığa hazırdır.
Avropa Şurasının müşahidə missiyasının göndərilməsi ilə bağlı qərarında bildirilir ki, missiyaya Avropa Birliyinə üzv olmayan üçüncü ölkələrin nümayəndələri də daxil edilə bilər.
Qeyd olunur ki, onlar töhfə verməyə dəvət oluna bilərlər, lakin bir şərtlə ki, onların xərcləri öz ölkələri tərəfindən qarşılansın.
Həmçinin bildirilir ki, missiya əsasən üzv dövlətlər, AB institutları və ya Avropa Xarici Fəaliyyət Xidmətinin əməkdaşlarından ibarətdir.
“Türkiyədən müşahidəçilərin olacağını düşünmürəm, çünki Qərb ağlabatan siyasət aparır. Üçüncü ölkələr isə AB-yə daxil olmayan Kanada və ya ABŞ-dan ola bilər, hətta Hindistandan da ola bilər.
Düşünürəm ki, könüllü ilə olur. Düşünürəm ki, bunun baş verməsi arzusunu məhz Fransa ifadə edib. Sual qaldırılacaq və məncə, cavab verən ölkələr də daxil ediləcək”.
KTMT-nin müşahidəçiləri yerləşdirməyə hazır olmasına cavab olaraq politoloqlar açıq şəkildə bildirirlər ki, KTMT ilə AB arasında bərabərlik əlaməti olmamalıdır.
Ermənistan KTMT-nin üzvü kimi Azərbaycan KTMT-nin üzvü olan Ermənistan Respublikasının suveren ərazisini işğal edən zaman təşkilatdan öz öhdəliklərini yerinə yetirəcəyini gözləyirdi.
