Yerevanın Bakıya müvəqqəti tələbləri: Haaqa məhkəməsi Laçın dəhlizi məsələsi ilə bağlı erməni arqumentlərinə baxır

BMT-nin Ədalət Məhkəməsində Ermənistanın Azərbaycana qarşı məhkəmə dinləmələri başlayıb. Azərbaycana qarşı müvəqqəti tədbirin tətbiqi ilə bağlı ərizədə Yerevan Bakıdan Laçın dəhlizi ilə ikitərəfli nəqliyyatın hərəkətini pozan qondarma etiraz aksiyalarına dəstəyini dayandırmağı, yolun fasiləsiz işinə zəmanət verməyi və qaz və kommunal xidmətlərindən təbii qaz təchizatını pozmamağı tələb edir.

Ermənistan tərəfi Azərbaycanın Laçın dəhlizindəki hərəkətlərini etnik təmizləmə siyasətinin təzahürü olaraq qiymətləndirir.

İddiada vəziyyət bir çox faktlar, fotoşəkillər, eləcə də müxtəlif beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən Laçın dəhlizinin blokunun açılması ilə bağlı verilən qiymətlər və çağırışlarla təqdim olunur, bununla belə Bakı buna məhəl qoymur.

Ermənistan üç xahiş-tələblə Azərbaycana qarşı müvəqqəti tədbirin tətbiqi üçün Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Beynəlxalq Məhkəməsinə müraciət edib.

Müraciəti Haaqada ER-nin beynəlxalq hüquqi məsələlər üzrə nümayəndəsi Yeqişe Kirakosyan təqdim edir.

“Ermənistan məhkəmədən Azərbaycanı Laçın dəhlizi ilə sərbəst hərəkəti pozan qondarma etiraz aksiyalarında iştirakını və dəstəyini dayandırmağa məcbur etməzdən əvvəl məhkəmədən aşağıdakı müvəqqəti tədbirlərin görülməsini xahiş edir.

Azərbaycan insanların, malların və nəqliyyat vasitələrinin davamlı sərbəst hərəkətinə təminat verməlidir. Azərbaycan təbii qazın verilməsini və digər kommunal xidmətləri dərhal və tamamilə bərpa etməlidir.

Müvəqqəti tədbirin tətbiqi ilə bağlı ərizə 2020-ci ildə Azərbaycana qarşı qaldırılan iddianın tərkib hissəsidir. Ermənistan tərəfi tam şikayətlə Bakını irqi ayrı-seçkilidə, bir çox beynəlxalq sənədləri və sazişləri pozmaqda ittiham edir.

Tələblər ümumiyyətlə, Azərbaycanın onilliklər boyu etnik ermənilərə və ermənilərə qarşı nifrət və ayrı-seçkilik rəftarının səbəb olduğu pozuntuların qeydə alınması və dəymiş ziyanın ödənilməsi ilə bağlıdır.

Dinləmələr zamanı təxminən iki saat ərzində Ermənistan nümayəndəsi və avropalı havadarları Azərbaycanın Artsaxı Ermənistan və dünya ilə birləşdirən yeganə yolu, Laçın dəhlizini bağladığı 2022-ci il dekabrın 12-dən indiyədək Dağlıq Qarabağın 120.000 ermənisinin vəziyyətini təqdim ediblər. .

BMT-nin Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi təcili tədbirlər görməsə, Dağlıq Qarabağ erməniləri qeyri-mümkün seçim qarşısında qalacaq: ya ata-baba yurdlarını tərk edəcəklər, ya da orada qalıb acından öləcəklər -deyərək Yeqişe Kirakosyan bəyan edib.

“Uşaqlar ailələrindən ayrılıblar. Bu humanitar böhran qarşısında Azərbaycan heç kimin inanmadığı ekoloji teoloji uydurmalarla öz blokadasına haqq qazandırmağa çalışır.

Onun, 2020-ci il noyabrın 9-da üçtərəfli bəyanatda birmənalı öhdəlik götürməsinə baxmayaraq,istədiyini edir.

İnsanların, nəqliyyat vasitələrinin və yüklərin Laçın dəhlizi ilə maneəsiz hərəkətini təmin etmək üçün bunu beynəlxalq qınaq fonunda həyata keçirir”.

Ermənistan nümayəndəsi xatırladıb ki, Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi Azərbaycana Ermənistanda tibbi yardıma ehtiyacı olan ağır xəstələrin təhlükəsiz gediş-gəlişini təmin etmək üçün bütün lazımi tədbirləri görməyi tapşırıb. Azərbaycan Strasburq məhkəməsinə edilən tələblərə də məhəl qoymayıb.

“Məhkəmə təcili tədbirlər görməsə, Dağlıq Qarabağ erməniləri qeyri-mümkün seçim qarşısında qalacaq: ya öz ata-baba yurdlarını tərk edəcəklər, ya da orda qalıb acınndan öləcəklər.

Prezident Əliyev bunu açıq şəkildə bildirdi. O, açıq şəkildə Dağlıq Qarabağ ermənilərinin getməsini tələb etdi. O, Azərbaycan xalqının erməniləri “öz” torpaqlarından çıxarmağı  əsas vəzifə olduğunu iddia etdi.

 O, heç bir erməni mahnısının oxunmayacağını və bundan sonra həmin torpaqda Azərbaycan dilinin hökm sürəcəyinibəyan edib”..

Ermənistanın Avropa  üzrə müşaviri Lourens Martin xatırladıb: Avropa Parlamenti Dağlıq Qarabağdakı vəziyyəti ağır humanitar böhran kimi qiymətləndirib.

 Faktlar həqiqətən ciddidir və adekvat yanaşma tələb edir, erməni hüquq müşavirləri öz çıxışlarında qeyd ediblər ki, yolun bağlanmasına dair ekoloji əsaslandırmalar nə Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi, nə AŞ PA, nə də digər beynəlxalq strukturlar üçün inandırıcı deyil.

“Biz sizdən humanitar fəlakətə son qoymaq üçün təcili müdaxilə etməyi xahiş etməyə gəlmişik. Ötən il dekabrın 12-dən etibarən Dağlıq Qarabağın erməni əhalisi demək olar ki, tamamilə xarici aləmlə əlaqəsi kəsilib.

Onlar hələ də öz imkanlarından ərzaq, dərman və digər zəruri əşyalar əldə etmək imkanından məhrum olmaqda davam edirlər:   Məhkəmə lazımi addımları atmasa, onların həyatı təhlükə altında olacaq”.

Məruzəçi,  2020-ci ildə 44 günlük müharibə haqqında o, 9 noyabr tarixli üçtərəfli bəyanata istinadedərək xatırladıb.

Onun sözlərinə görə, təmas xəttində Rusiya sülhməramlılarının olması “Dağlıq Qarabağda mülki əhalinin kütləvi şəkildə həlak olmasının” qarşısını almaq zərurəti ilə əsaslandırılıb.

“Azərbaycan açıq şəkildə öz məqsədini gizlətməyib. Bakıda veteranlar və onların ailələri üçün tikilən kompleksin açılışı zamanı Azərbaycan prezidenti deyib  ki, bizim əsas börcumuz erməniləri torpaqlarımızdan sürməkdir.Bu o adamdır ki, erməniləri itlər, vandallar,vəhşilər  və barbaralar adlandırır”.

Artıq 50 gündür ki, Ermənistandan Dağlıq Qarabağa gündə 400 ton zəruri mallar daxil olmur. Mağazalar boşdur, planlaşdırılmış əməliyyatlar dayandırılıb.

Dinləmələr zamanı vəziyyət faktlar, fotoşəkillər və müxtəlif beynəlxalq qurumların Laçın dəhlizinin blokunun tezliklə açılması ilə bağlı çağırışlarına istinadlarla təqdim edilib. Çıxışlarda əsas vurğu ondan ibarət idi ki, Bakı bu nəsihətlərə məhəl qoymur və vəziyyət günü-gündən pisləşir.

Dinləmələr yanvarın 30-31-nə təyin edilib. Belə hesab olunurdu ki, Yerevan öz tələblərini ortaya qoymalı, sonra Bakı öz əsaslandırmalarıyla çıxış etməlidir.

Məhkəmə sədrinin sözlərinə görə, Azərbaycan iddia edib ki, ER-nın iclasa bir iş günü qalmış gözləmək üçün kifayət qədər əsasları yoxdur və Azərbaycan yeni iddiaya şifahi dinləmə proseduru ilə cavab verə bilməz.

26 yanvar 2023-cü il tarixli məktubda ER nümayəndəsi məhkəməyə təbii qazın verilməsi və digər kommunal xidmətlərlə bağlı müvəqqəti tədbirlərlə bağlı əlavə iddia təqdim edib.

Odur ki, məhkəmə qısa müddətləri nəzərə alaraq qərara alıb ki, Azərbaycan bu gün ilkin cavabı təqdim edə bilər və fevralın 1-i saat 15:00-dan gec olmayaraq yeni müvəqqəti tədbirlə bağlı yazılı qeydlərini təqdim etmək hüququ olacaqdır.