Telefonla başsağlığı, xilasedicilərin göndərilməsi və humanitar yardımdan sonra Türkiyəyə daha bir jest.
30 illik humanitar yüklərin ikinci partiyasını qapalı marşrutla göndərdikdən sonra Ermənistanın Xarici işlər naziri Ararat Mirzoyanın başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti, həmçinin Yerevan-Ankara danışıqlarında Ermənistanın nümayəndəsi, parlament sədrinin müavini Ruben Rubinyan bu Türkiyəyə yola düşüb.
Ermənistan nümayəndə heyətini Türkiyənin xüsusi nümayəndəsi Serdar Kılıç da eyni prosesdə qarşılayıb. Ankarada Xarici işlər nazirlərinin təkbətək söhbəti, daha sonra isə geniş tərkibdə müzakirəolub.
Bundan sonrasa nazirlər bəyanatlarla çıxış ediblər.
Ermənistan-Türkiyə sərhədinin açılması ilə bağlı Ararat Mirzoyan və Mövlud Çavuşoğlu arasında keçirilən görüşdə razılıq əldə olunub.
Söhbət Ani körpüsünün təmirindən gedir, Ermənistanın Xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan Ankarada ikitərəfli və geniş tərkibli görüşlərdən sonra bu haqda bəyan edib.
“Bizim Ani körpüsünü birgə səylərlə təmir etmək, eləcə də sərhəd tam açılana qədər müvafiq infrastrukturun qayğısına qalmaq barədə razılaşmamız var.
Mən ER-nin regionda sülhün bərqərar olmasına və xüsusilə də, sülhün bərqərar olunmasına hazır olduğunu və istəyini bir daha təsdiqləmək istərdim.
Türkiyə ilə münasibətləri tam tənzimləmək, diplomatik əlaqələr qurmaq və Ermənistanla Türkiyə arasında sərhədi tam açmaq üçün bu gün bu proseslə bağlı müəyyən detalları müzakirə etdik.
Türkiyənin Xarici işlər naziri Mövlud Çavuşoğlu İpək Yolu körpüsünün yenidən qurulmasını son dərəcə mənalı hesab edir.
“IX əsrdə, bəzilərinin fikrincə, 10-cu əsrdə tikilmiş bu tarixi körpünün cəmi iki ayağı var: biri Ermənistan tərəfdə, digəri Türkiyə tərəfdə.
Ona görə də bu körpünün yenidən qurulması və təmiri həddən artıq məntiqli olacaq. Bu məsələdə də birgə işləyəcəyik.
Dostlarımız,xüsusi nümayəndələr qarşıdakı addımlar kontekstində işlərini davam etdirəcəklər.Ancaq bugünkü səfərimiz və bu çətin günlərdə bizə verilən dəstək son dərəcə mənalıdır”.
Əvvəlcədən planlaşdırmadan, əslində ilk dəfə olaraq Ermənistan və Türkiyə vasitəçisiz görüş təşkil edə bildi. Səfirlər arasında 2022-ci il yanvarın 14-də başlayan Ermənistan-Türkiyə müzakirələri ardıcıl olaraq Vyana və Moskvada təşkil olunub.
Türkiyə elçilərin 5-ci görüşünü ya Ankarada, ya da Yerevanda keçirmək istəyirdi. Şayiələr 2022-ci ilin iyul ayından, elçilərin növbəti görüşündən sonra yayılmağa başladı, lakin məlumat heç vaxt təsdiqlənmədi.
Bəzi analitiklər Ermənistan Xarici işlər nazirinin zəlzələdən zərər çəkmiş Türkiyəyə səfərini ikitərəfli münasibətlərin inkişafı üçün fürsət hesab edirlər.
Bu fikri dəstəkləyənlərdən biri də politoloq Levon Şirinyandır. O, mövqeyini Türkiyənin verdiyi böyük itkilərlə və bu mərhələdə həmin dövlətin ehtiyacları ilə əsaslandırır.
“Mənə elə gəlir ki, 10 il Türkiyə çətinliklə nəfəs alacaq. Ona görə də belə olan halda ona sabitlik, təhlükəsizlik və Ermənistanla sərhədlərin nizamlanması lazımdır.
Əvvəllər biz nizam-intizam axtarırdıq, indi mənə elə gəlir ki, onlar özləri bunu edirlər. Bu, ilk qaranquşdur. Həm də diplomatiyamızın aktivləşməsini, daha ağıllı, çevik olmağı qəbul etməliyik”.
Ararat Mirzoyan Türkiyədə sonuncu dəfə ötən il olub. O, diplomatik forumda iştirak etmişdir. Həmin səfərin konkret nəticəsi olmadı.
Elçilərin üçüncü ölkə vətəndaşlarının quru sərhədindən tranziti ilə bağlı məsələlərin həll edilməli olduğu sonuncu razılaşması hələ də yerinə yetirilməyib.
Bütün bunları nəzərə alan türkoloq Ruben Safrastyan Ararat Mirzoyanın səfərinin konkret nəticə verəcəyini düşünmür.
Əvəzində o, əmindir ki, Türkiyə Ermənistana qarşı siyasətini davam etdirəcək, tələblərini davam etdirəcək, Ermənistana ilkin şərtlər təqdim edəcək, təzyiqlər göstərəcək ki, Ermənistan həmin tələbləri qəbul etsin.
Safrastyanın fikrincə, Çavuşoğlu ilə görüşdə Ararat Mirzoyanın, məsələn, Laçın dəhlizinin bağlanması məsələsini qaldırması məntiqli olardı. Türkoloq əmindir ki, bu məsələdə sadəcə olaraq Azərbaycan icraçı, Türkiyə isə müəllifdir.
Ermənistan və Türkiyə Xarici işlər nazirlərinin nə müzakirə etdiyi yalnız rəsmi kanallar vasitəsilə dərc olunan məlumatlardan və nazirlərin özlərinin bəyanatından məlum olur.
Çavuşoğlunun çıxışından məlum oldu ki, təkbətək söhbətdə nazirlər istənilən halda Ermənistan və Azərbaycanın problemlərinə, eləcə də sülh müqaviləsi üzrə aparılan işlərə toxunublar.
“Ermənistanın Türkiyə və Azərbaycanla münasibətlərinin tənzimlənməsi Cənubi Qafqazda sabitliyin bərqərar olmasına kömək etməlidir. Üç ölkəmiz öz səmimi addımları ilə regiona sabitlik və sülh gətirə bilər”.
Politoloq Mikael Zolyan hesab edir ki, Ermənistan Xarici işlər nazirinin Türkiyəyə səfəri görünməmiş hadisədir və bu, tarixi presedent ola bilər.
Türkiyənin Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin nizamlanması üzrə danışıqlarda xüsusi nümayəndəsi Serdar Kılıç da bəyan edib ki, Yerevan və Ankara üçüncü ölkə vətəndaşları üçün sərhədlərin açılması işinə yeni təkan vermək barədə razılığa gəliblər.
“İki nazir razılığa gəliblər, biz Markara körpüsünün qısa müddət ərzində istismara verilməsi üçün əlimizdən gələni edəcəyik” – deyə Türkiyənin xüsusi nümayəndəsi Ermənistanın Türkiyədə göstərdiyi dəstəyi unutmayacaqlarına söz verib.
