Qarabağa dəstək, İranda imza toplanması
ER TŞ katibi Armen Qriqoryan avqustun 7-dəİranın Ermənistana yeni təyin olunmuş səfiri Mehdi Sobhanini qəbul edib.
Tərəflər Ermənistan-İran ikitərəfli münasibətlərinin gündəliyində olan bir sıra məsələləri müzakirə edib, regional təhlükəsizlik vəziyyətinə toxunublar.
Təhlükəsizlik Şurasının katibi Laçın dəhlizinin 7 aydan artıq müddətə bağlanması nəticəsində Dağlıq Qarabağda yaranmış humanitar böhranı və Ermənistan Respublikasının mövqelərini təqdim edib.
Qeyd edək ki, İranda Laçın dəhlizinin qanunsuz blokadaya alınmasını pisləyən petisiya başlayıb. Bu kifayət qədər diqqətəlayiq və bənzərsiz aksiya İran saytlarından birinin təşəbbüskarı olub.
Azərbaycan mühasirəsində olan Qarabağ ermənilərinə dəstək, İranın “Karzar.net” saytında irəli sürülən təşəbbüs Qarabağda humanitar fəlakətin qarşısını almaq üçün addımlar atmağa çağırır.
İranda Qarabağ ermənilərinə dəstək üçün başladılan imzatoplama təşəbbüsünün yaydığı bəyanatda deyilir ki, İranın qonşuluğunda olan Artsaxda baş verən son hadisələr dinindən və milliyyətindən asılı olmayaraq hər bir insana ağrı verir.
İmzaların toplanması elmi, mədəni və ədəbi jurnalın redaksiya heyətinin katibi Abbas Eqbal Mehranın təşəbbüsü ilə baş tutub.
İranın “Karzar.net” saytında irəli sürülən təşəbbüslə bağlı bəyanatda vurğulanır ki, Qarabağda 120 min erməninin blokadaya alınması Bakının Qarabağ ermənilərinə qarşı təşkil etdiyi soyqırım aksiyalarından biridir.
“Artsaxda yaşayan 120 min erməninin qeyri-qanuni blokadası sübut edir ki, bu ölkə dövlət tərəfindən təşkil edilmiş və planlaşdırılmış soyqırım həyata keçirir…
BMT Təhlükəsizlik Şurasının rəsmi Bakını Qarabağ sakinlərinin təhlükəsizliyini təmin edərək Laçın keçid məntəqəsinin blokadasını aradan qaldırmağa məcbur edəcək qətnamə qəbul etməsi zəruridir” – deyərək təşəbbüsdə qeyd olunub.
Bəyanatda 1915-ci ildə Osmanlı İmperiyası tərəfindən təşkil edilən Erməni Soyqırımı da xatırladılır. Şərqşünas Armen Petrosyan İranda başlanan imzatoplama prosesini vurğulayaraq qeyd edir ki, İranda bu cür təşəbbüslər və mətbuat nəşrləri hakimiyyət tərəfindən idarə olunur.
Şərqşünasın müşahidəsinə görə, son vaxtlar, ümumiyyətlə, 44 günlük müharibədən sonra, xüsusən də İran mətbuatında Qarabağın taleyi, Qarabağda yaranmış vəziyyətlə bağlı nəşrlər kifayət qədər tez-tez dərc olunur.
Armen Petrosyan qeyd edir ki, təbii ki, buna səbəb olan amillərdən biri də İran-Azərbaycan münasibətlərindəki gərginlik olub.
Lakin ekspertin fikrincə, imzatoplama təşəbbüsü ilə bağlı bu aksiya mühüm nüansa malikdir. Bu, misilsizdir, çünki başqa heç bir ölkədə belə təşəbbüs olmayıb.
“Son aylar İran mediasında Qarabağda yaranmış humanitar böhran, humanitar fəlakət, Laçın dəhlizinin bağlanması ilə bağlı nəşrlər minimal olub” – deyərək Armen Petrosyan vurğulayır.
İran Laçın dəhlizinin blokadasına ilk dəfə blokadadan 9 gün sonra, keçən il dekabrın 20-də rəsmi cavab verib.
İran mətbuatının sualına cavab olaraq İran Xarici İşlər nazirliyinin sözçüsü Nasir Kənani Laçın dəhlizinin blokunun açılması məsələsinin Ermənistan və Azərbaycan arasında dialoq yolu ilə və sülh yolu ilə həll olunacağına ümid etdiyini bildirib.
İranın diplomatik idarəsinin nümayəndəsi də qeyd edib:
“İnanırıq ki, 2020-ci il 9 noyabr tarixli atəşkəslə bağlı üçtərəfli bəyannamənin müddəalarının tam yerinə yetirilməsi iki ölkə arasındakı fikir ayrılıqlarına son qoya bilər”.
Bu açıqlamadan sonra İran mətbuatında dəhlizin bağlanması ilə bağlı çoxlu yazılar çıxmadı. Ekspertin sözlərinə görə, buna xüsusilə yanvarın sonunda Azərbaycanın Tehrandakı səfirliyinə hücumdan sonra münasibətləri yaxşılaşdırmaq cəhdləri səbəb olub.
Şərqşünas Armen Petrosyanın fikrincə, İranda münasibətləri yaxşılaşdırmaq cəhdləri həm də media üzərində nəzarətlə müşayiət olunub.
Buna baxmayaraq, Qarabağa gəldikdə, onun sözlərinə görə, İran mətbuatında paralel istinadlar olub. İran mətbuatının nəşrlərində də əsas yer tutan “Zəngəzur dəhlizi” ilə bağlı İran rəsmilərinin reaksiyalarını da bilirik.
Konkret olaraq, Qarabağla bağlı nəşrlər minimal idi və son vaxtlar Laçın dəhlizinin bağlanması ilə bağlı humanitar problemlərin gündəmə gətirildiyi nəzərə çarpır- deyərək ekspert qeyd edib.
Petrosyan onu da vurğulayıb ki, İranda Qarabağın bəyanatlarından başqa imza toplanmasına başlanılıb ki, bu da görünməmiş haldır.
“Burada, mənim fikrimcə, məhz Azərbaycanın 9 noyabr tarixli üçtərəfli bəyannaməni pozması və onun ayrı-ayrı müddəalarına ümumiyyətlə əməl etməməsi İranı müəyyən qədər narahat edir,
Çünki əslində Azərbaycan “müqavilə bağlayan” dövlət deyil. lakin beynəlxalq asayişin qorunmasına, o cümlədən ayrı-ayrı dövlətlərin üzərinə götürdüyü beynəlxalq öhdəliklərin yerinə yetirilməsinə nəzarət etməli olan əsas beynəlxalq ifaçılar və təşkilatlar əslində Azərbaycanın bu davranışını gözdən qaçırırlar.
Başqa sözlə, Armen Petrosyanın fikrincə, İranda harahatlıqlardan biri də regionda İrana qarşı ambisiyalarını həyata keçirməyə addımbə-addım cəhd edə biləcək dövlətin olmasıdır.
