2020-ci il noyabrın 9-da Azərbaycan və Ermənistan liderləri Azərbaycan və Türkiyə arasında tanınmamış, lakin demokratik Qarabağ dövlətinə (Sovet İttifaqı süquta yetirildikdən sonra Arsax erməniləri tərəfindən yaradılmış) qarşı 44 günlük müharibəyə son qoymaq məqsədi daşıyan atəşkəs haqqında saziş imzaladılar. Bu haqda Maykl Rubin AEIdeas portalındakı məqaləsində yazıb.
Həmin müqavilə Laçın vasitəsilə Ermənistan və Qarabağ arasında maneəsiz əlaqəni, habelə Zəngəzur vasitəsilə Ermənistan, Azərbaycan və Naxicevan arasında “nəqliyyat əlaqəsini” təmin etmək üçün Rusiya sülhməramlıları tərəfindən qorunacaq dəhlizin yaradılmasını nəzərdə tuturdu.
Azərbaycan üzərinə götürdüyü öhdəliklərin heç birini yerinə yetirməyib. Birincisi, 10 ay ərzində onlar Laçın dəhlizini blokadaya alaraq, Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin keçmiş prokuroru Luis Moreno Okamponun soyqırım adlandırdığı 120.000 Qarabağ xristianını aclığa məruz qoydular.
Daha sonra ötən həftə atəşkəs rejimini birtərəfli qaydada yenidən pozaraq yerdə qalan əraziləri ələ keçirmək üçün hücuma keçiblər.
Dövlət katibinin köməkçisi kimi fəaliyyət göstərən Yuri Kim ABŞ-ın Qarabağ xalqına qarşı heç bir hücumu bağışlamayacağını bəyan etsə də, Bayden administrasiyası məhz belə etdi.
Hazırda Azərbaycanın Teleqram kanallarında erməni uşaq və qadınlarına qarşı qətllər, cinsi zorakılıqlar qızışdırılır ki, bu da yezidilərin soyqırımı zamanı “İD”in əməllərini xatırladır.
Azərbaycanın diktatoru İlham Əliyev sevincəkdir. Eyni əməl onun əsas müəllimi, Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Erdoğana da aiddir.
Hər iki ölkənin liderləri bunu Naxicevanda qeyd ediblər. Baxmayaraq ki, 2020-ci ildə atəşkəs sazişi heç vaxt Zəngəzur üzərindən “dəhliz” yaradılmasını nəzərdə tutmasa da, Azərbaycan rəsmiləri bunu daha çox tələb edirlər.
Ermənistan Qərbə üz tutduqca Azərbaycanın əsas dəstəkçisi olan Rusiya da Rusiya qoşunlarının regionda qalmasına haqq qazandırmaq üçün Ermənistanın Cənubundan keçən dəhlizin tərəfdarıdır.
ABŞ Ermənistanın hər hansı dəhlizdən imtina etməsini dəstəkləməlidir. Azərbaycanın Qarabağı zəbt etməsi 2020-ci ilin noyabrda imzalanmış atəşkəs sazişini ləğv edir.
İstənilən dəhlizə zəng və fit çalmaqla razılaşmaq milli intihar olardı. Azərbaycan və Türkiyə Ermənistanı blokadada saxlamaqda davam etdiyindən, Gürcüstan hələ də Rusiyanın təsiri altında olduğundan, erməni mallarının əsas ixrac marşrutu Cənubdan keçir.
Əsasən dəhliz Türkiyə, Azərbaycan və Rusiyaya Qarabağla etdikləri kimi Ermənistanla da eyni şeyi etməyə imkan verəcək halqaya çevrilir.
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Ermənistanı işğal etmək arzusunu açıq şəkildə bəyan edib.
Kim və ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin rəhbəri Samanta Pauer Qarabağdan qaçqın axınına görə Ermənistana getdilər, lakin Ermənistanın Bayden administrasiyasının fəzilət siqnallarına ehtiyacı yoxdur.
Azərbaycan ardıcıl olaraq Baydenlə oynayır və Əliyev nə Kimi, nə də Poveru ciddi qəbul etmir.
Əgər Ağ Ev Ermənistanı müdafiə etməkdə ciddidirsə, o, öz qüvvələrini, heç olmasa, müvəqqəti olaraq, Ermənistanın Cənubunda yerləşdirmək imkanını nəzərdən keçirməlidir.
Bəlkə də indi regionda çoxhəftəlik hərbi təlimlər keçirmək üçün doğru zamandır. Bəzən humanitar xarakterli olsa belə, Amerika hərbçilərinin iştirakı ilə qabaqlayıcı yerləşdirmə Azərbaycan-Türkiyə-Rusiya üçlüyünün dünyanın ən qədim xristian xalqının kökünü kəsmək cəhdlərinin növbəti mərhələsinin qarşısını ala bilər.
