Etnik təmizləmə ilə bağlı əsaslı şübhələr  mövcuddur:  AŞPA “Dağlıq Qarabağda humanitar vəziyyət” adlı qətnamə qəbul edib

Az öncə AŞ Parlament Assambleyası “Dağlıq Qarabağda humanitar vəziyyət” adlı qətnamə və eyniadlı məsləhətləşməni qəbul edib.

Bu haqda ER parlamenti nümayəndə heyətinin rəhbəri Ruben Rubinyan öz Facebook səhifəsində məlumatlandırıb.

“Qətnamədə Azərbaycanın 2023-cü il sentyabrın 19-da Dağlıq Qarabağa qarşı keçirdiyi hərbi əməliyyatlar məhkum olunub.

Assambleya qeyd edir ki, Dağlıq Qarabağın demək olar ki, bütün əhalisi fiziki məhv olmaq təhlükəsi və Azərbaycan hökumətinin uzun illər davam edən anti-erməni siyasəti səbəbindən öz vətənlərini tərk edib.

Assambleya qeyd edir ki, etnik təmizləmə ilə bağlı əsaslı şübhələr var. Assambleya qeyd edir ki, etnik təmizləmənin hərbi cinayət və ya insanlığa qarşı cinayət olaraq həyata keçirilməsi fərdi cinayət məsuliyyətinə səbəb ola bilər.

Assambleya Nazirlər komitəsini AŞ üzv dövlətlərinin üzərinə götürdüyü öhdəliklərin yerinə yetirilməsi ilə bağlı 1994-cü il bəyannaməsinə əsaslanaraq, Azərbaycan üçün monitorinq prosesi keçirməyə çağırır.

Azərbaycanın qanunla müəyyən edilmiş öhdəliklərini ciddi şəkildə pozmasına cavab olaraq Nazirlər komitəsi və Parlament assambleyası arasında əlavə birgə prosedura çağırır.

O, bəyan edir ki, Azərbaycan öz öhdəliklərini yerinə yetirməzsə, Assambleyanın 2024-cü ildə AŞPA  birinci sessiyası ərzində Azərbaycan nümayəndəliyinin mandatına etiraz etməkdən başqa  seçkisi olmayacaq. (Bu o demək olacaq ki, parlamentdə iştirak Azərbaycanın AŞPA-dakı nümayəndə heyətinin fəaliyyəti ən azı müvəqqəti olaraq dayandırılacaq).

Assambleya son iki həftədə 100 min 600-dən çox erməninin Dağlıq Qarabağı tərk etməsi faktına istinad edir, bunun səbəblərini qeyd edir:

Azərbaycanın 2023-cü il sentyabrın 19-da başladığı hərbi əməliyyatlar və Laçın dəhlizinin bağlanması nəticəsində və ondan öncə yaranmış böhran.

Assambleya əmindir ki, Dağlıq Qarabağ əhalisinin faciəvi mühacirəti yeni reallıq kimi qəbul edilməməlidir. Azərbaycan Avropa Şurasının üzvü olan dövlət kimi təşkilatın əsas dəyərlərinə sadiqliyini qoruyub saxlamalı və üzərinə götürdüyü beynəlxalq öhdəlikləri yerinə yetirməyə hazır olduğunu nümayiş etdirməlidir.

Assambleya Azərbaycana qarşı müvəqqəti tədbirlərin tətbiqi ilə bağlı Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin 22 sentyabr 2023-cü il tarixli qərarına istinad edir və Azərbaycanı onları dərhal həyata keçirməyə çağırır.

Assambleya Azərbaycanı Dağlıq Qarabağın erməni əhalisinin geri qayıtmasını təmin etmək və onların hüquqlarını qorumaq üçün təcili tədbirlər görməyə çağırır.

Assambleya Azərbaycanı regionun erməni mədəniyyət irsinin qorunmasını təmin etməyə çağırır. Azərbaycan Dağlıq Qarabağın bütün həbs olunmuş nümayəndələrini, eləcə də Azərbaycanda saxlanılan bütün erməni hərbi əsirləri azad etməyə çağırılır.

Qətnamədə Dağlıq Qarabağ ermənilərinin öz doğma yurdlarından məcburi köçürülməsi nəticəsində yaranmış ağır humanitar vəziyyətə toxunulur və Ermənistana, o cümlədən Avropa Şurasının fəaliyyəti ilə dəstək verilməsinin zəruriliyi vurğulanır.

Assambleya qəti şəkildə inanır ki, uzun müddətdir davam edən və faciəvi münaqişə yalnız sülh yolu ilə, dialoq və birmənalı xoşməramlılıq siqnalları vasitəsilə, qüvvədə olan beynəlxalq hüquq normaları əsasında, orada yaşayan hər bir insanın hüquqlarına tam hörmət edilməklə həll edilə bilər.

Assambleya Azərbaycanı qonşu Ermənistanla sülh şəraitində yaşamağa hazır olduğunu göstərmək üçün hər şeyi etməyə çağırır.

Assambleya gözləyir ki, həm Ermənistan, həm də Azərbaycan 1991-ci il Almatı Bəyannaməsinə əsaslanaraq bir-birinin ərazi bütövlüyü və suverenliyinə, habelə sərhədlərin toxunulmazlığına hörmət edəcəklər.

Assambleya ölkələrin suverenliyi, ərazi bütövlüyü əsasında və milli yurisdiksiya çərçivəsində regional kanalların açılmasına çağırır.

Bu kontekstdə Assambleya vurğulayır ki, Naxicevanla mümkün əlaqə Ermənistanın iradəsinə zidd və Ermənistanın milli maraqlarına xələl gətirə bilməz.

Assambleya beynəlxalq strukturların yüksək səviyyəli faktaraşdırıcı səfərlərinin təşkili üçün Azərbaycan hakimiyyətinin razılığını gözləyir.

 Assambleya hesab edir ki, Avropa Şurasının müvafiq qurum və orqanlarının regiona daxil olmasının təcili ehtiyacı ilə yanaşı, Azərbaycanın hakimiyyət orqanları Avropa Şurasının Baş Katibinə və Nazirlər komitəsinə mütəmadi olaraq tam və ətraflı məlumat verməlidirlər.

Konvensiyanın qorunması və genişləndirilməsi üçün nəzərdə tutulmuş görülmüş və ya görüləcək tədbirlər haqqında bölgədəki ermənilərin hüquq və azadlıqları, o cümlədən geri qayıtmaq istəyənlərin təhlükəsizliyi barədə məlumat verilməlidir.

Parlament Assambleyası Nazirlər komitəsini Dağlıq Qarabağın demək olar ki, bütün erməni əhalisinin humanitar və insan hüquqları böhranına təsir edən mühacirətini həll etmək üçün təcili tədbirlər görməyə dəvət edir, etnik təmizləmə ilə bağlı çoxsaylı şübhələr doğuran vəziyyətdən dərin narahatdır, Azərbaycan Avropa Şurasına daxil olarkən üzərinə götürdüyü münaqişənin sülh yolu ilə həlli ilə bağlı üzərinə götürdüyü öhdəliklərə əməl etməməsindən təəssüflənir.

Assambleya Baş Katibdən və Nazirlər komitəsindən Avropa Şurasının faktaraşdırıcı missiyasının mümkün qədər səfərini tez  təşkil etməyi xahiş edir, bunun məqsədi yerində qiymətləndirmə aparmaq və tədbirləri müəyyən etməkdir.

Eyni zamanda  yerli ermənilərin, o cümlədən ölkədən kənarda sığınacaq tapanların hüquqlarını qorumaq və geri qayıtmaq istəyən bütün geri dönənlərin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün bu tədbirlər görülməlidir.

Baş katibin miqrasiya və qaçqınlar üzrə xüsusi nümayəndəsinin hazırkı vəziyyətdə Təşkilatın göstərəcəyi yardımı qiymətləndirmək üçün Ermənistandakı faktaraşdırıcı missiyasını alqışlayır.

Assambleya qeyd edir ki, o, Azərbaycan hakimiyyətinin gördüyü tədbirləri və onun beynəlxalq öhdəliklərinin yerinə yetirilməsini diqqətlə izləyəcəkdir”- deyərək  o, bildirib.