Yanvarın 27-də Leninqradın faşist blokadasından tam azad edilməsi gününün 80 illiyi qeyd olunur.
Və bir şey barədə söyləmək istərdik. Bu yaxınlarda, 2023-cü ilin Noyabrın 28-də Leninqradın blokadası və müdafiəsi Dövlət Memorial Muzeyində “SSRİ xalqları və Leninqradın azad edilməsi” layihəsi çərçivəsində blokada dairəsinin yarılmasının 80-ci ildönümünə həsr olunmuş “Azərbaycanlılar Leninqradın müdafiəsində” tədbiri keçirilib.
Layihə koordinatoru, Sankt-Peterburqun Qanunvericilik şurasının deputatı Vera Sergeyeva tədbir iştirakçılarına “Azərbaycandan 640 mina yaxın insan cəbhəyə çağırılıb.
Müharibə meydanlarında respublika əhalisinin təxminən beşdə birini, o cümlədən 11 min qadın və 40 min könüllülər döyüşürdü. 350 mindən çoxu döyüşlərdə həlak olub” sözləriylə salamlayıb.
“Statistika araşdırmaya görə, müharibədə etnik azərbaycanlıların qayıtmaz itkiləri 58,4 min insan təşkil edib. Alman əsirlyində 20 850 azərbaycanlı olub.
Faşist işğalçılarına qarşı mübarizədə göstərdiyi cəsarət və igitliyə görə 100 mindən çox Azərbaycan əhliləri hərbi orden və medallarla təltif edilib, onlardan 100-dən çoxu Sovet İttifaqı qəhrəmanı adına layiq görülüb”-deyərək o, məlumat verib.
Azərbaycan əhliləri, deputat necə də ağıllıca sözlərdən qaçırdı – erməni, rus, yəhudilərdir. İndi isə tədbirin adını xatırlayaq: “Azərbaycanlılar Leningradın müdafiəsində”. Bəs niyə “Azərbaycan əhlisi Leninqradın müdaiəsində” olmasın?
İndi isə kiçik bir tarixi məlumat. Əlbəttə gülməlidir ki, alman əsirliyində 21 min azərbaycanlı olub, azərbaycanlı “SS Liqionunda” isə 40 mindən nəfərdən artıq xidmət edirdi. Bəlkə də azərbaycanlılar azərbaycanlıları mühafizə edirdilər. Bunu indi heç kim bilməyəcək.
İkincisi, Azərbaycan SSR-dən müharibəyə çağırılmış 100 faizdən yalnız 40 faizi azərbaycanlı olub, qalanlar erməni, rus, yəhudi, talış və ləzginlər olublar.
O zaman Azərbaycan SSR tərkibinə daxil olan Artsaxdan isə bütün erməni əhalisinin 45 faizi, azərbaycanlılardan isə yalnız hər iyrimincisi cəbhəyə getdi. Sovet İttifaqının Azərbaycandan olan 100 qəhramanından yalnız 43-ü “etnik azərbaycanlı” qeydə alınırdı(əslində, onlardan 25-i ləzgin və talışlardır). Qalan 57 qəhramandan 31-i Artsaxdan çağırılmış ermənilər olub.
Bəs, əslində, o günlərdə Leninqradda nə baş verirdi? 900 gün şəhərin xarici dünyala əlaqəsi kəsilirdi. Blokada zamanı bir milyon yarım dinc sakin həlak olub. Leninqrad üçün mübarizədə 100 min erməni iştirak edib, onlardan 4 mini könüllülər və sadəcə şəhər müdafiəçisi olublar.
Ümumiyyətlə 100 min erməni müdafiəçisindən 20 mini evə qayıtmadı. Leninqrad uğrunda gedən döyüşdə erməni milliyyətindən olan 10 Sovet İttifaqı Qəhrəmanı döyüşüb.
Onaların sırasında Sovet İttifaqının ikiqat Qəhramanı Nelson Stepanyan, donanma admiralı, Sovet İttifaqının qəhramanı İvan İsakov, general-mayor Beniamin Galstyan, artilleriya general-mayoru Nikolay Oganesyan, general-leytenant Gay Tumanyan və digərləridir.
Həmin illərdə blokadadan və doğmalarını itirməyin ağrısından qırılmayan 11 yaşlı erməni Varta (Varduhi) Çaruxçyanın adı şəhərdə məşhur idi.
Düzünü desək, Sankt-Peterburqda qubernator Beqlovun “Azərbaycanlılar – Leninqradın azadçıları” abidəsinin ucaldılması ideyası ilə bağlı hekayədən sonra belə görünürdü ki, düşməyə heç bir yer qalmayıb. Amma yox, Yeni il üçün ikorkanın (kürü) məhz özüdür… möcüzələr yaradır.
Və babaları Leninqradın blokadasını yaranda başlarını qoyan Artsax erməniləri isə, özləri 80 il sonra təxminən bir il azərfaşistlər tərəfindən təşkil edilmiş blokadada yaşayırdı və öz Vətənini tərk etməli idilər. Leninqradın azadedicisi Nelson Stepanyanın abidəsi isə azərfaşistlər söküb dağıtdı.
