Antalya Təhlükəsizlik Forumunun iki günlük işi ərzində Ermənistan və Rusiya Xarici işlər nazirlərinin görüşü baş tutmasa da, Ermənistan-Rusiya münasibətləri mövzusu müzakirə gündəmindən çıxmayıb.
Diplomatik konfransdan sonra RF Xarici işlər naziri Sergey Lavrovun mətbuat konfransının əhəmiyyətli hissəsi Rusiyanın Ermənistanla münasibətlərinə həsr olunub. Qeyd edək ki, Lavrov Antalyada Türkiyədən və Azərbaycandan olan həmkarları ilə görüşlər keçirib.
Qeyd edək ki, Lavrov-Bayramov görüşü zamanı Xarici işlər nazirlərinin Berlindəki son görüşü müzakirə olunub.
Antalyada səsləndirilən bəzi bəyanatlar artıq Ermənistanda xəbərdarlıq xarakteri olaraq səciyyələndirilib.
Rusiya Prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov TASS agentliyinə müsahibəsində deyib ki, Putin və Paşinyan arasında təmas hələ planlaşdırılmır. Bununla belə, o, lazım gələrsə, təcili söhbətin təşkilinin mümkünlüyünü də istisna etməyib.
Tərəflər artıq gizlətmirlər ki, həm Ermənistan, həm də Rusiya bir sıra siyasi və təhlükəsizlik məsələlərində qarşılıqlı aydınlığa ehtiyac duyurlar. Antaliyada keçirilən Diplomatik Forumda RF Xarici işlər naziri Sergey Lavrov açıqlama verib:
Rusiya qarşılıqlı öhdəliklərin yerinə yetirilməsi və müxtəlif birgə inteqrasiya strukturlarında, o cümlədən KTMT-də gələcək iştirakla bağlı Ermənistandan cavab almağa ümid edir.
Əgər Ermənistanda hesab edirlər ki, 1991-ci ildən Ermənistan Rusiya ilə bağlı məsələlərdə yanlış istiqamət götürüb, o zaman Lavrovun fikrincə, Ermənistan-Rusiya münasibətlərinə yenidən baxılmağa ehtiyac duyulur.
“Pativ unem”(Şərəf duyuram) parlament fraksiyasının katibi Tiqran Abramyanın təəssüratı ilə Rusiya rəsmisi dolayısı ilə “işarə etdi” ki, KTMT-də qalmamağın, ümumiyyətlə, Rusiya Federasiyası ilə münasibətlərin səviyyəsini aşağı salmağın fəsadları olacaq.
“Yəqin ki, bu, Rusiya Federasiyasının ER-na qarşı siyasi, hərbi əməkdaşlıqdan tutmuş iqtisadi əməkdaşlığa qədər həyata keçirdiyi siyasətə yenidən baxılmasını nəzərdə tutur.
Söz Rusiya hakimiyyətinin yalnız bu diskursu inkişaf etdirməsində və ya ciddi qəbul etməsində deyil, məsələ ondan ibarətdir ki, Rusiya Federasiyası bunun sadəcə şantaj, yoxsa Ermənistanın AB-nə qarşı yeni kursu olduğunu başa düşmək üçün hesabları həll etməyə çalışır.
Rusiya Federasiyası bunu ona görə edir ki, onun gələcəkdə güclü müqaviməti Ermənistanda və xarici aləmdə tam başa düşülsün və onun əhatə dairəsi və nəticələrinin necə olacağı hadisələrin inkişafından asılıdır”.
Regional məsələlər üzrə ekspert Armen Petrosyan hesab edir ki, bu il geosiyasi məsələlərdə müəyyən aydınlıq yaranacaq. Hazırda onun sözlərinə görə, mövqelərin dəyişdirilməsi gedir və bunun ardınca aktiv siyasi aksiyalar keçiriləcək.
İfaçılar maksimum öz maraqlarına xidmət etmək üçün öz gündəmləri ilə bu proseslərə hazırlaşırlar. Ekspertin fikrincə, bu müddət ərzində Ermənistan üçün bir neçə vacib məsələ var.
“Ermənistan bütün bu sınaqlarla üzləşməli və prosesləri nəzarətdə saxlamalıdır. Təəssüflər olsun ki, bizim yeni nailiyyətlər əldə etmək, mövqelərimizi yaxşılaşdırmaq baxımından artıq müxtəlif əlverişli situasiyalardan öz xeyrimizə istifadə etmək imkanımız yoxdur.
Bizim qarşımızda duran əsas vəzifə vəziyyəti nəzarətdə saxlamaq və istər regionda Türkiyə-Azərbaycan tandemindən, istərsə də dövlətçiliyimizə mümkün hücumlardan, bəlkə də, gözlənilməz olan digər münasibətlərdən müxtəlif mümkün istiqamətlərdən potensial çağırışlardan qaçmaqdır”.
Təhlilçinin fikrincə, Antalya Forumu və panel müzakirələri regionumuzda yenidən nizamlanma ilə bağlı hələ də qeyri-müəyyənliyin olduğunu açıq şəkildə göstərdi ki, bu da əslində sülhü qeyri-mümkün edir.
Armen Petrosyanın fikrincə, Ermənistanın təhlükəsizlik və xarici siyasətinin bir istiqamətdə şaxələndirilməməsi düzgün olardı.
“Çox faktorlu və çoxmərkəzli əməkdaşlıq: Birmənalı olaraq bu şübhəsiz ki, əsas məsələdir, çünki onlar bizi daim iki qütbdə yerləşdirməyə çalışırlar və biz də şaxələndirməyə çalışırıq ki, bu dilemma altına düşüb bu münaqişənin qurbanı və ya onların qurbanlarından birinə çevrilməyək və ya onlarla toqquşmaqla başqa platforma olmayaq. Ona görə də bizim siyasətimiz dünyanın bütün istiqamətlərinə yönəlməlidir.
Xüsusilə ikitərəfli münasibətləri inkişaf etdirmək şansı daha çox olan, ən vacibi isə sürətli nəticələr əldə edən ölkələrlə ayrıca istiqamətdə işləmək lazımdır. Avropada belə ölkələrin sayı məhduddur. Hazırda Yunanıstan və Fransanı ayıra bilərik ki, hansı istiqamətdə addımlar müşahidə olunur”.
Milli Elmlər Akademiyasının Fəlsəfə, Sosiologiya və Hüquq İnstitutunun direktoru, politoloq Emil Orduxanyanın fikrincə, Ermənistan üçün təhlükəsizlik və xarici siyasətin şaxələndirilməsi zərurətinin nədən yarandığı aydındır.
O, bu yaxınlarda baş vermiş hadisəni misal çəkir ki, uzun fasilədən sonra Azərbaycan Qərb platforması olan Berlinlə razılaşıb.
“Berlindən sonra Azərbaycan nümayəndəsi dərhal Türkiyəyə gedir və Türkiyənin diplomatik nümayəndələri və Lavrovla görüşür. Bütün bunlar açıq şəkildə göstərir ki, Türkiyə və Rusiya Azərbaycanın Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinin tənzimlənməsində dolayısı ilə iştirak edirlər.
Bu ölçüdə məsələlərin müzakirəsi də o deməkdir ki, ki, Azərbaycan danışıqlarda iştirak edir, həm də bu danışıqlarda Rusiya və Türkiyənin maraqlarını təmsil edir.
Bu, təbii ki, konkret məsələlər üzrə danışıqlarda faktiki olaraq müəyyən nəticələr əldə etməyi çətinləşdirir.
Təhlükəsizlik komponentinə və xüsusilə KTMT ilə bağlı məsələlərə gəlincə, Rusiya Ermənistanın Azərbaycanın təcavüzü zamanı KTMT-nin fəaliyyətsizliyi ilə bağlı şikayətlərini qəbul etməməkdə davam edir. Ermənistanın bu strukturda iştirakının “dondurulması” ilə bağlı bəyanatlara cavab olaraq KTMT-nin keçmiş baş katibi Nikolay Bordyuja Ermənistanın təşkilatda səsvermə hüququnu itirmək və KTMT-dən tam müdafiəni itirmək riski ilə üzləşə biləcəyi barədə xəbərdarlıq edib.
O, Ermənistanın alternativ təhlükəsizlik sistemi yarada biləcəyinə də şübhə etdiyini bildirib.
