Bakı növbəti şounu elan edir, xəbər verir ki, Azərbaycan medialarından biri Artsaxın hərbi-siyasi rəhbərliyinin nümayəndələri ilə müsahibə aparıb. Müsahibədə hansı məzmunun yer alacağı bəlli deyil, lakin məzmunun niyə paylaşılacağı bəllidir. Ekspertlər sizi şərhlərinizdə son dərəcə diqqətli olmağa çağırır və bu məzmunun Bakının siyasi məqsədləri üçün yayıldığını unutmayın.
Bu qiymətləndirməni Azərbaycan həbsxanalarında sağ qalan, əsirlikdən qayıtdıqdan sonra dəhşətli reallıqdan danışan erməni və yadelli məhbuslar da təsdiqləyir.
Şübhə yoxdur ki, Azərbaycanın erməni məhbusların fotoşəkilləri, videoları və müsahibələri vasitəsilə göstərdiyi və ya təqdim etdiyi reallığın təhrif edilmiş mənzərəsi, təbliğat məqsədi ilə yayılan yalandır. Müsahibənin məzmununun təzyiq, məcburiyyət və hədələrlə yaradıldığına ekspertlər şübhə etmirlər.
Bakıda AzTV-nin Artsaxın keçmiş Prezidenti Arayik Harutyunyan və Silahlı qüvvələrin keçmiş komandiri Levon Mnatsakanyandan müsahibə götürdüyü xəbəri yayılıb. Hələlik yalnız müsahibələrin anonsları açıqlanıb, lakin müsahibələrin məzmununun necə olacağını təxmin etmək çətin deyil. Azərbaycanşünas Tatev Hayrapetyan bunları nəzərdən keçirərkən ehtiyatlı olmağa çağırır.
“Bakıda saxlanılan Artsaxın hərbi-siyasi rəhbərliyi mövzusunda Azərbaycan materiallarından istifadə böyük sayıqlıq və ehtiyatlılıq tələb edir, biz başa düşməliyik ki, bütün bunlar bizə qarşı aparılan informasiya və psixoloji müharibənin tərkib hissəsidir.
Məqsəd onların müsahibələrindən erməni icmasına qarşı istifadə etməkdir. Bu insanlara fərdi münasibətimizdən asılı olmayaraq, onların təzyiq altında, çətin vəziyyətdə olduğunu başa düşməliyik”.
Müsahibələrdə hansı məzmunun yer alacağı hələ məlum deyil, lakin bu məzmunun niyə paylaşılacağı aydındır.
Rusiyalı bloger Aleksandr Lapşin öz təcrübəsi ilə dəfələrlə bu mövzuya toxunub. O, Bakı həbsxanasından çıxandan sonra onu necə lentə almaq üçün elit kameraya apardığını, gülümsəməyə məcbur etdiyini, sonra isə heç bir əsas şəraiti olmayan, işgəncə rejimi olmayan əsl kameraya necə köçürüldüyünü ətraflı təsvir edib.
Yeddi ay Azərbaycan həbsxanasında yatdıqdan sonra Lapşin yazır: Ermənistanda yaşayan insanlar Azərbaycanın nə olduğunu, azərbaycanlıların kim olduğunu, Əliyev rejiminin nə olduğunu qətiyyən başa düşmürlər.
Ruhani müəllim Hovsep Ter Sahakyan da “Əsirlikdə 50 gün” kitabında azərbaycandakı əsirliyindən bəhs edir. 44 günlük müharibə zamanı o, erməni hərbiçilərinə kömək etmək üçün Artsaxa getmiş, lakin yaralanmış və əsir düşmüşdür. Din xadimi ilə görüşdən Aleksandr Lapşin də Facebook-da yazıb.
“O, ağır yaralanıb, Azərbaycan tərəfindən əsir götürülüb, ağır işgəncələrə və zorakılığa məruz qalıb. O, və digər əsir düşən ermənilər ölüm təhlükəsi altında kamera qarşısında “Qarabağ Azərbaycandır” deməyə məcbur ediliblər. Sonra onu Bakıdakı kilsəyə aparıblar. “tolerantlığı”nümayiş etmək, azərbaycanlıların xristianlığa necə hörmət etdiyini göstərmək və məhbusun kilsədə dua etməyə icazə verdiyini göstərmək üçün baxın ermənilər kilsədə necə dua edirlər.
Ermənistana qaytarılan 44 erməni əsirdən ibarət qrup arasında erməni din xadimi də var idi. Lapşin onunla görüşdən sitat gətirir, azərbaycanlıların onunla erməni əsirləri kimi davrandıqlarını və eyni Kürdəxan həbsxanasında saxladıqlarını yazır.
“Şübhə yoxdur ki, ermənilər dəhşətli işgəncələrə və zorakılığa məruz qalıblar. Onlar yaralıları döyür, işgəncə verirdilər. Mənim başıma belə bir şey gəlmədi, azərbaycanlılar məndən qorxurdular, anladılar ki, onların həbsxanasında ölsəm, bu, onların İsraillə münasibətlərini çətinləşdirəcək.
Təsadüfi deyil ki, Kürdəxan həbsxanasında mənə hücumdan iki saat sonra diktator Əliyev mənə yazığı gəldi və məni tez Tel-Əvivə göndərdi”.
Daha sonra Avropa Məhkəməsi 20 may 2021-ci il tarixli qərarı ilə Lapşinin adına yazılan məktubları saxta hesab edərək, qanunsuz həbs, işgəncə və adam öldürməyə cəhddə Azərbaycan hakimiyyətini məsuliyyətə cəlb edib.
Beynəlxalq hüquq üzrə mütəxəssis Ara Ğazaryan “Radiolur”a müsahibəsində Azərbaycan teleşirkətinin Dağlıq Qarabağın hərbi-siyasi rəhbərliyi ilə müsahibələri ilə bağlı bəyanatlar yaymasını təbliğat sahəsi hesab edir.
“Belə müsahibələri qadağan edən konkret norma yoxdur, digər tərəfdən, hakimiyyət həbsdə olsalar da, həyatlarına təhlükə olmadığını ictimaiyyətə təqdim etməyə çalışırlar. Bu səthidir. Humanitar hüquq, həbsdə olan hərbi əsirlərin həyat şəraitini göstərməklə ləyaqətini pozmamaq şərti ilə onların fotoşəkillərinin dərcinə müəyyən məhdudiyyətlər qoyur. Və ən əsası odur ki, razılaşsınlar. Bir adam həbsdədirsə”.
Sarıbekyan və onun xələflərinin Avropa İnsan Haqları Məhkəməsindəki nümayəndəsi, beynəlxalq hüquq üzrə mütəxəssis Ara Ğazaryan da 2010-cu il hadisələrini xatırlayır.
Sentyabrın 11-də mal-qaranın axtarışı nəticəsində Azərbaycan tərəfinə azmış Geqarkunik rayonunun Ttucur kənd sakini, 20 yaşlı Manvel Sarıbekyanın əsirlikdə olarkən verdiyi müsahibənin dərci ilə bağlı insidentdir.
“Birincisi, onlara yaxınları ilə danışmağa imkan yaradılmalı, bundan əlavə, öz istəyi ilə vəkil seçə bilməlidirlər, bu, hüquqdur. Əgər Azərbaycan bu hüquqlara hörmət etmirsə, nə demək olar ki, bu haqda nə demək olar?
Sarıbekyandan misal çəkəcəyəm, o, hansısa mətni oxuyanda Ermənistandan mətnin tam olmadığını, müsahibə vermədiyini sübut etmək mümkün idi. Amma onun qarşısına qoyulan mətni oxuyurdu, yəni imitasiya müsahibəsi adətdir və məhkəmə prosesində ondan imtina edilirdi.Hələlik əlimizdə iki nümunə var – Lapşin və Sarıbekyan, onların barəsində məhkəmə qərarları var.
Beynəlxalq əlaqələr üzrə ekspert hesab edir ki, müsahibələrin etibarlılığına ən azı şübhə ilə baxmaq lazımdır və bu halda onların yalnız Bakının siyasi məqsədlərinə xidmət etdiyini qeyd edir.
