BMT-nin COP29 iqlim sammitinə ev sahibliyi edən Azərbaycanda neft və qazın məşəldə yandırılması 2023-cü ildə on ilin ən yüksək səviyyəsinə çatıb.
Fəal qrupun təhlilinə görə, günahkarlar arasında BP və ölkənin dövlət neft şirkəti ilə əlaqəli obyektlər var. Bu barədə Financial Times-ın istinadında deyilir.
Neft qazması zamanı baş verən və karbon qazı və metan emissiyalarının, eləcə də qara hisin əsas mənbəyi olan qazın udulması əvəzinə məşəldə yandırılmasının qlobal istiləşməyə əhəmiyyətli töhfə verdiyi bildirilir.
Qeyri-kommersiya “Global Witness” təşkilatının peyk məlumatlarının təhlili göstərib ki, Azərbaycanın neft-qaz obyektlərində yandırılan qazın miqdarı 2018-ci ildən, ölkənin istixana qazı emissiyaları barədə məlumat verdiyi vaxtdan bəri 10,5 faiz artıb.
Həm şirkətlər, həm də ölkənin 2030-cu ilə qədər təcrübənin aradan qaldırılması ilə bağlı “çoxsaylı vədlərinə” baxmayaraq, Azərbaycanın neft-qaz şirkəti BP və Azərbaycanın dövlət neft şirkəti SOCAR-ın idarə etdiyi və ya məxsus olduğu bir sıra obyektlərdə məşəldə yandırma artıb.
“Azərbaycanda fəallıq azalıb” “Əsasən nəzərə çarpmır”, çünki ölkə altı ildir ki, emissiyaları barədə məlumat vermir” – deyə Global Witness təşkilatının baş tədqiqatçısı Patrick Gailey bildirib.
Qlobal istiləşmə ilə mübarizə üzrə Paris Sazişinə əsasən, ölkələr hər iki ildən bir emissiya məlumatlarını təqdim etməlidirlər. Metan sənaye dövründə insan səbəb olduğu istiləşmənin təxminən üçdə birindən məsuldur.
20 il ərzində karbon qazından daha çox istilik saxlayır. 155-dən çox ölkə, o cümlədən Azərbaycan da daxil olmaqla, 2030-cu ilə qədər metan emissiyalarının 30 faiz azaldılması ilə bağlı qlobal öhdəlik imzalayıb.
Noyabrda COP29-a ev sahibliyi edən Azərbaycanın rolu artıq tənqid atəşinə tutulub, fəallar və bəzi siyasətçilər başqa bir qalıq yanacaq istehsal edən ölkənin iqlim dəyişikliyi ilə bağlı dünyanın ən mühüm sammitinə ev sahibliyi etməsinin arzuolunanlığını şübhə altına alır, media orqanı bildirir.
Global Witness, Kolorado Mədən Məktəbinin Azərbaycanda 18 quruda və dənizdə neft və qaz qurğuları üçün VIIRS Nightfire xidmətinin məlumatlarından istifadə edərək, qazın məşəldə yandırma dərəcələrinin son altı ildə 70 faizdən çox artdığını müəyyən edib.
2018-ci ilin sentyabrından bəri peyklər tərəfindən 1000-dən çox fərdi məşəl çəkilib. Təşkilat BP-nin bir sıra obyektlərində, o cümlədən Xəzər dənizindəki nəhəng Azəri-Çıraq-Günəşli (AÇG) yatağı və Bakının cənubundakı Səngəçal terminalında qaz məşəllərinin yüksək olaraq qaldığını bildirib.
Keçən il AÇG-də məşəldə yandırılan qazın miqdarı, hazırda orada neft hasilatının xeyli aşağı olmasına baxmayaraq, 2014-cü ildə müəyyən edilmiş rekord həddə yaxın olub.
BP bildirib ki, son on ildə qlobal mədən əməliyyatlarında məşəldə yandırma həcmi təxminən 60 faiz azalıb və o, 2030-cu ilə qədər məşəldə yandırmağı dayandırmağı planlaşdırır.
2019-cu ildən Səngəçal terminalı ətrafında “havanın keyfiyyətinin ekoloji standartlarını aşdığını” aşkar edib. Azərbaycanın SOCAR medianın şərh sorğusuna cavab verməyib və COP29 təşkilat qrupu şərh verməkdən imtina edib.
Azərbaycanın Ətraf Mühitin mühafizəsi nazirliyi də bildirib ki, Covid-19 pandemiyası və digər amillərlə əlaqədar emissiyaların hesabatında gecikmə olub, lakin məlumatların ilin sonunadək hazır olacağı gözlənilir.
Mətn factor.am-ə məxsusdur.
