Azərbaycan vətəndaşı İqbal Əbilov iyulun 22-də Azərbaycana səfəri zamanı həbs edilib. O, altı yaşından Belarusda yaşayır və əslən Cənubi Azərbaycanda və İranın Şimalında yaşayan etnik azlıq olan talışlardandır.
Bu barədə İsveçin “Blankspot” mətbusu yazır.
Əbilov iyunda toyda iştirak etmək üçün Azərbaycana gəlib, lakin Belarusa qayıtmalı olanda ölkəni tərk etməyə icazə verilməyib: bir ay sonra ona qarşı beynəlxalq zorakılığı qızışdırmaq və dövlətə xəyanət ittihamı ilə cinayət işi açılıb. . .
Həbs əvvəllər ABŞ-da olan keçmiş azərbaycanlı diplomat Emin Sayk İbrahimovun bir nəfəri bıçaqlamaqda ittiham olunaraq həbs edildiyi vaxta təsadüf edib.
Hüquq müdafiəçiləri hər iki həbsi qanunsuz hesab edirlər. Onlar ötən il Azərbaycanda hüquq müdafiəçiləri və jurnalistlərin kütləvi həbsindən sonra baş verir. Halbuki Payızda Azərbaycanda COP29 iqlim sammitinin keçirilməsi planlaşdırılır.
Xarici təşkilatlar Azərbaycanı sammitdən istifadə etdiyinə görə tənqid ediblər. 2022-ci ildən bəri mülki məhbusların sayı üç dəfəyəcən artıb. Hazırda ölkədə 303 siyasi məhbuslar var.
İqbal Əbilovun həbsi açıq şəkildə milli azlığın nümayəndəsinə qarşı yönəlib. Əbilov Riqada talışların tarixini, o cümlədən etnik qrupun hüquqlarının müdafiəsini öyrənən “Talış Milli Akademiyası” QHT-nin təsisçisidir.
Talış əhalisinin Azərbaycan icmasında tutduğu mövqe məsələsi uzun müddətdir ki, mübahisə doğurur. 1991-ci ildən Azərbaycanda milli azlıqların siyahıyaalınması anormal hesab edilir və ölkə aktiv assimilyasiya siyasətində ittiham olunur.
Türk dili olan Azərbaycan dilindən fərqli olaraq, talış dili fars dili ilə yaxın qohum olan Hind-Avropa dilidir.
İsveçdə yaşayan, talışların beynəlxalq Fondunun sədri ƏliAğayevin şahidliyinə əsasən məhz Əbilovun araşdırması Azərbaycan hakimiyyətinin qəzəbinə səbəb olub.
“Şübhə yoxdur ki, həbsə səbəb onun fəaliyyətidir. O, ölkədə talışların varlığından bəhs edən tarixi antologiyanın redaktoru olub. Busa, Azərbaycanın inanclarına ziddir.
Başlanğıcda Azərbaycan hakimiyyəti Azərbaycanda 100 mindən az talisayın olduğunu bəyan etmişdi. Bir neçə ildən sonra bu rəqəmi 43 minə çatdırdılar, amma reallıqda sayımız xeyli çoxdur. Bizi assimilyasiya etmək istəyirlər” – deyə Ağayev bildirib.
Müstəqil ekspert, əslən talışlı Eldar Məmmədov deyib: “Bakı rejimi İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Talış icmasına qarşı assimilyasiya siyasətini həyata keçirir”.
Onun sözlərinə görə, Əliyev siyasətini gücləndirən amillərdən biri Talışa beynəlxalq reaksiyanın olmamasıdır.
“2020-ci ildə Dağlıq Qarabağ müharibəsindən sonra vəziyyət də gərginləşib. Qarabağ müharibəsi kütləvi informasiya vasitələrində və cəmiyyətdə pantürkist ritorikanın aktivləşməsinə gətirib çıxardı ki, bu da talış əhalisinə qarşı aşağılayıcı ritorikanın artması ilə özünü göstərirdi. Xüsusilə Türkiyənin mükəmməlliyini dəstəkləyənlər” –deyə o, qeyd edib.
Məmmədov hesab edir ki, Əbilovun həbsi Azərbaycan dövlətinin talışları separatçılıqda ittiham etdiyi bir vaxtda baş verir.
