Məlum olduğu kimi, bu günlərdə Ankara hava limanında Rusiya ilə Qərb ölkələri arasında 26 məhbus dəyişdirilib. Rusiyaya qayıdanların çoxu Qərb ölkələrində casusluq, qətl, dələduzluq və digər ittihamlarla mühakimə olunub.
“Almaniya, Polşa, Sloveniya, Norveç və Türkiyə bizim yanımızda dayandılar. Onlar cəsarətli qərarlar verdilər, öz ölkələrində haqlı olaraq saxlanılan məhbusları azad etdilər, amerikalıları evlərinə qaytarmaq üçün maddi-texniki dəstək göstərdilər” – deyə ABŞ Prezidenti Co Bayden bildirib.
Bu hadisənin fonunda növbəti brifinqdə ABŞ Dövlət Departamentinin mətbuat katibinin müavini Vedant Patelə Azərbaycanda həbsdə olan ermənilər, o cümlədən Dağlıq Qarabağdan olan siyasi xadimlər barədə sual verilib.
Patel deyib ki, “ABŞ Azərbaycanda saxlanılan ermənilərlə bağlı məsələyə dərindən cəlb olunmaqda davam edir”.
Rusiya ilə Qərb dövlətləri arasında əsir mübadiləsi fonunda Ermənistanda da Azərbaycandakı ermənilərin qaytarılması məsələsi aktivləşib.
Politoloq Stepan Qriqoryan paralellərin aparıla biləcəyini qeyd etsə də, birbaşa müqayisə aparmağı məqsədəuyğun hesab etmir.
Onun sözlərinə görə, göz qabağındadır ki, ABŞ-ın Rusiya üzərində təsir rıçaqları varsa, o, Azərbaycana da təsir edə bilər. Qriqoryanın sözlərinə görə, ABŞ erməni əsirlərin problemi ilə məşğul olmaqda davam edir.
O, ötən ilin sonunda erməni məhbusların geri qaytarılmasını xatırladır ki, bu, politoloqun fikrincə, ABŞ-ın səyləri nəticəsində baş verib.
“ABŞ bu istiqamətdə işləyir, inandırır, təzyiq göstərir, lakin onlar Azərbaycanın Rusiyaya doğru getməsi üçün bu qədər təzyiq istəmirlər. Aydındır ki, ABŞ Azərbaycanın Rusiyaya doğru getməsini istəmir”-deyə politoloq öz fikrini bildirir və ermənilərin Azərbaycana qayıtmasının niyə hələ də arzuolunan nəticə olmadığı sualından danışır.
Stepan Qriqoryanın fikrincə, Ermənistanın bu məsələ ilə görüləsi işi var. Onun fikrincə, hakimiyyət bu məsələni demokratik dünya qarşısında da qaldırmalıdır.
“Demək lazımdır ki, Qarabağ məmurlarını nəzərə almaqla Azərbaycanda niyə insanlar öz baxışlarına görə həbsə düşüblər. Onların mübarizəsi nə idi? Bu, öz müqəddəratını təyinetmə hüququ uğrunda mübarizə olub. Onlar cinayətkar deyillər.
Hakimiyyət əsirlərin qaytarılması üçün çalışır, lakin bu, kifayət deyil. Hökumətimiz də sülh sazişi kontekstində əsirlər məsələsini qaldırmalıdır. Onlar təşəbbüs göstərməlidirlər.
Deməlisən, yox qardaş, əsirlər azad olunana qədər mən COP29-a getməyəcəyəm. Müttəfiqlərinizə üz tutmalı və deməlisiniz ki, bizim kimi siz də həmin konfransa necə gedə bilərsiniz ki, orada əsirlər var” – deyə həmsöhbətimizqeyd edib.
Yeri gəlmişkən, bu günlərdə İnsan haqlarının müdafiəçisi Siranuş Sahakyan “Tiqranaşen düşmənə təslim olmayacaq” sərlöhvəli müzakirəsində Azərbaycanda saxlanılan şəxslərlə bağlı məsələdən danışıb və məlumatları açıqlayıb.
Onun sözlərinə görə, hazırda Azərbaycandan qayıtmış 210 nəfərimiz var, 23 erməni orada daimi saxlanılır, lakin 23 nəfərdən 5-i 2020-ci il müharibəsində əsir götürülüb.
“Oktyabr ayında döyüşlərdə iştirak edən iki hərbi əsirimiz var, bizim əsirlərimiz var, 9 noyabr elan edildikdən bir neçə gün sonra, onlar haqqında dəqiq məlumatı olmayan ərazidən yenicə keçərkən əsir götürülən mülki şəxslər var.
Məlumata görə, bundan sonra əlimizdə iki mülki şəxsin oğurlanması və həbsi var ki, bu da əhalinin məskunlaşdığı ərazidə itməsi və 1 Qırmızı Xaç təşkilatının müşayiəti ilə Ermənistana qayıtması ilə bağlıdır, bəli, söhbət Vaqif Xaçatryanla bağlı məlum hadisədən gedir” – deyə Sahakyan təqdim edib.
Hüquq müdafiəçisinin sözlərinə görə, qalan 16 iş 2023-cü ilin sentyabr hücumu ilə bağlıdır. Siranuş Sahakyanın sözlərinə görə, hərbi əməliyyatların getdiyi yaşayış məntəqələrində 8 nəfər olub, yəni 7 nəfər hərbi əməliyyatlarda könüllü iştirak edib, 1 nəfər isə yaşlı mülki şəxs, qalan 8 nəfər isə Artsaxın hərbi-siyasi rəhbərliyidir.
Bununla belə, hüquq müdafiəçisi vurğulayıb ki, Azərbaycanda saxlanılan ermənilərin problemi bununla məhdudlaşmır, çünki onlar əsir götürülüb, lakin Azərbaycan onların əsir götürülməsi faktından imtina edir. Onun sözlərinə görə, söhbət ən azı 80 nəfərdən gedir.
Xatırladırıq ki, ötən ilin dekabrında 2020-2023-cü illərdə Azərbaycan əsir götürülmüş 31 ER və sentyabr ayında Artsaxda əsir götürülmüş 1 nəfəri qaytarıb.
Ermənistan isə öz növbəsidə 2 azərbaycanlı əskəri geri qaytarıb. “Xoşməramlı jest kimi Ermənistan da Azərbaycanın BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının (“COP29”) Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyasına ev sahibliyi etmək təklifini dəstəklədiyini bildirib və öz namizədliyini geri götürüb” – deyə Ermənistan tərəfinin yaydığı bəyanatda bildirilib.
Bundan əvvəl erməni əsirlər 2022-ci il oktyabrın 4-də azad ediliblər. Azərbaycan ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə 17 nəfəri Ermənistan tərəfinə qaytarıb.
Mətn factor.am-ə məxsusdur.
