COP29 ərəfəsində Azərbaycanın insan haqları ilə bağlı vəziyyəti mübahisəlidir. “France 24” xəbər verir ki, 2023-cü ilin sentyabrında Dağlıq Qarabağda mühasirəyə düşmə və döyüşlər əhalinin məcburi köçkünlüyünə gətirib çıxarıb ki, erməni tərəf bunu “etnik təmizləmə” hesab edir.
Həmin vaxt Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin keçmiş prokuroru Luis Moreno Okampo Azərbaycanın Qarabağın dinc əhalisinə qarşı təcavüzünü “soyqırım” kimi qiymətləndirmişdi.
O, bəyan edib ki, Dağlıq Qarabağ erməniləri ilə xarici dünya arasında yeganə halqa hesab edilən Laçın dəhlizinin blokadaya alınması bu etnik qrupu məhv etmək üçün yaradılmış sistemdir.
Ocamponun dərin inamına görə, iqlim dəyişikliyi ilə “soyqırım” arasında əlaqə danılmazdır. Hər ikisi lazımi qaydada tətbiq edilməyən beynəlxalq konvensiyalarla tənzimlənir.
COP29 ərəfəsində Moreno Ocampo Dağlıq Qarabağdan olan 23 erməni məhbusun, o cümlədən keçmiş prezidentlər Arkadi Ğukasyan, Bako Sahakyan və Arayik Harutyunyan, habelə xeyriyyəçi və iş adamı Ruben Vardanyanın qanunsuz həbsi ilə bağlı kampaniya aparıb.
Keçmiş prokuror Moreno Okampo qeyd edir ki, COP29 beynəlxalq ictimaiyyət üçün insan hüquqları məsələlərində Azərbaycana təzyiq etmək imkanıdır.
Əhali köçürüləndən sonra Dağlıq Qarabağ səhradır. Moreno Okampo Ermənistan əhalisinin geri qaytarılmasının mümkünlüyünə inanır, bununla belə, Azərbaycanın Qarabağ girovlarını saxlamasının açıq mesaj olduğunu düşünür.
“Ermənilər Dağlıq Qarabağa qayıtsalar, eyni ağrılı aqibətlə üzləşəcəklər”.
Bir çox ölkələr erməni əsirlərin azad edilməsini tələb edirdi.
Bu günlərdə ABŞ Dövlət Departamentinin mətbuat katibinin müavini Vedant Patel erməni məhbuslar və həbsxanalarda insani və ləyaqətli rəftarın vacibliyindən danışıb. O, əmin edib ki, ölkəsi Cənubi Qafqazın işlərində iştirakını davam etdirir.
“Onlar hərbi əsir deyillər. Onlar soyqırımın qurbanlarıdır. ABŞ Dövlət Departamentinin hesabatları Azərbaycanda müstəqil məhkəmə sisteminin olmamasından xəbər verir.
“Bu, diktaturadır. Həbsxanalarda işgəncə verir, öldürürlər. Azərbaycanda çoxlu sayda siyasi məhbus var” – deyə Moreno Okampoqeyd edib.
COP29 yaxınlaşdıqca, Bakı Azərbaycanın reputasiyası və xarici əlaqələri üçün fəsadlarla dolu erməni hərbi əsirlərin problemi ilə bağlı daha çox beynəlxalq araşdırma ilə üzləşməyə davam edəcək.
Bu, təkcə iqlim problemlərinin həllinə sadiqliyin nümayiş etdirilməsi baxımından müəyyənedici məqam kimi deyil, həm də regionda insan hüquqlarına münasibətin dəyişməsi baxımından şərh olunur.
