Rəsmi Bakı israr etməkdə davam edir ki, Ermənistan konstitusiyasına dəyişiklik etmədən, konkret olaraq müstəqillik elanına istinadı konstitusiyadan çıxarmadan Yerevanla sülh müqaviləsi imzalamayacaq.
“Bu sənəddə Azərbaycana qarşı ərazi iddiaları var” – deyə Azərbaycan prezidentinin xüsusi nümayəndəsi Elçin Əmirbəyov bölgə müxbiri Coş Kuçera müsahibəsində bildirib.
Üstəlik, Azərbaycanın yüksək rütbəli rəsmisi iddia edib ki, bu, hazırda sülh prosesinə yeganə maneədir.
– Biz əmin olmaq istəyirik ki, Ermənistanla sülh müqaviləsi gələcəkdə revanşizmi və ya Azərbaycana qarşı hər hansı ərazi iddiasını mümkünsüz edəcək və bunun şahidi olduq.
Ermənistanın öz hərbi imkanlarını gücləndirmək və bu tarixi yenidən başlamaq üçün sülh danışıqlarına və müqavilənin yekun imzalanmasına ləngimə taktikası kimi yanaşması bizim üçün qəbuledilməzdir”.
Müsahibədən bir neçə gün əvvəl Əmirbəyov son aylarda tərəfləri sülh müqaviləsi üzrə yekun razılığa gəlməyə çağıran ABŞ dövlət katibinin müavini Ceyms O’Brayen də daxil olmaqla, yüksək vəzifəli ABŞ rəsmiləri ilə görüşmək üçün Vaşinqtona gedib. Amerika tərəfinin çağırışına və son təkbətək görüşə baxmayaraq, Bakı möhkəm qaldı.
“Sülh danışıqlarını mümkün qədər tez başa çatdırmağın və COP29 çərçivəsində noyabr ayında saziş layihəsinin imzalanmasının vacib olduğu geniş yayılmışdır.
Amma biz inanırıq ki, Azərbaycana qarşı Ermənistan Konstitusiyasında qeyd olunan ərazi iddialarının heç bir mənası olmayacaq.
Üstəlik, hesab edirəm ki, bu, əks-məhsuldar ola bilər, çünki müqavilə layihəsinin tələsik imzalanması halında, hüquqi maneələr qalacağı təqdirdə, gələcəkdə regionda qüvvələr nisbəti dəyişdikdə Ermənistana ərazi iddialarını bərpa etməyə imkan verə bilər”- deyə Əmirbəyov qeyd edib.
Bakı dəfələrlə vurğulamışdır ki, o, Ermənistan Konstitusiyasının Müstəqillik Bəyannaməsinə istinad edən preambulasını, Artsax və Ermənistanın birləşməsini xatırladan problemli hesab edir.
Yerevan bu narahatlıqları qəbul etmir. İki ay əvvəl Ermənistan Xarici işlər nazirliyi bəyan etmişdi ki, ilk növbədə, sülh sazişi layihəsində tərəflərin bir-birinə qarşı ərazi iddialarının olmaması ilə bağlı müddəa var.
Bundan əlavə, onlar sülh sazişindən irəli gələn öhdəliklərin pozulmasına görə heç bir tərəfin öz daxili qanunvericiliyinə müraciət edə bilməyəcəyi müddəasını da razılaşdırıblar. Bunu Yerevanda kifayət hesab edirlər, Bakıdasa yox.
Hazırkı Konstitusiyanı dəyişməz qoysaq və ya ona məhəl qoymasaq, bu o deməkdir ki, sülh sazişini imzalasaq, yeni hökumət gəlib onu ləğv edə bilər, çünki bu sənəd texniki baxımdan Ermənistanın hazırkı Konstitusiyasına ziddir”.
Ermənistan Konstitusiya Məhkəməsi də sülh sazişinin qanunsuz olduğunu deyə bilər, çünki Ana Qanunda başqa müddəalar qeyd olunub” – deyə Əliyevin xüsusi tapşırıqlar üzrə nümayəndəsi bildirib.
Yerevan bir neçə aydır ki, konstitusiyaya düzəlişin Ermənistanın daxili işi olduğunu təkid edir. Eyni zamanda, Baş nazir Paşinyan bu ilin əvvəlində bəyan etmişdi ki, ölkənin tamamilə yeni Konstitusiyaya ehtiyacı var və iki ay əvvəl o, 2026-cı ilin sonuna qədər yeni konstitusiya layihəsini hazırlayıb təsdiq etməyi tapşırmışdı.
Əmirbəyovun sözlərinə görə, Paşinyan onlarla bu məsələni də müzakirə edib.
“İndi o, arqument irəli sürmək istəyir ki, bu, çox siyasi baxımdan çətin prosesdir və ya konstitusiya layihəsi yalnız 2027-ci ildə hazır olacaq. Çox yaxşı, bu da variantdır, amma xarici dünya Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh müqaviləsinin imzalanmasını bu qədər gözləməyə hazırdırmı?
Çünki göz qabağındadır ki, yeni hökumətin ləğv edə biləcəyi sənədə tələsməyə və imza atmağa ehtiyac yoxdur” – deyə yüksək rütbəli Azərbaycan rəsmisi bildirib.
“Ermənistan yeni konstitusiya hazırlamaq istəyirsə, bu, onun daxili işi və hüququdur, biz preambulanın dəyişdirilməsindən danışırıq”- deyə Əmirbekov vurğulayıb və əlavə edib ki, bunun üçün illərin müzakirəsinə ehtiyac yoxdur.
Üstəlik, bu məsələni Bakıda referenduma çıxarmaq üçün onların da formulası var.
– “Siz Azərbaycanla sülh əldə etmək istəyirsiniz, yoxsa yeni münaqişə ehtimalını tərk edirsiniz? Düşünürəm ki, bu cür sual verilsə, erməni xalqının əksəriyyəti sülhü dəstəkləyəcək, çünki 2021-ci ildə Paşinyan Qarabağ müharibəsində ən ağır məğlubiyyətdən sonra növbədənkənar seçkilər çağıranda onun partiyası qalib gəldi”.
Normalda belə bir müharibədə uduzan istənilən lider seçkilərdə sarsıdıcı məğlubiyyətə uğrayardı, amma o qalib gəldi”.
Əmirbəyovun sözlərinə görə, digər problemli məsələ ATƏT-in Minsk Qrupunun ləğv edilməli olduğu, eləcə də Ermənistanın beynəlxalq məhkəmələrdə qaldırdığı iddialardır ki, Azərbaycanın da bu işdə ərazi ambisiyaları var.
“Biz başa düşdük ki, yaxın gələcəkdə Konstitusiya məsələsinə əlavə olaraq başqa bir fikir ayrılığı – kommunikasiya kanallarının açılması ilə bağlı fikir ayrılığı da qoysaq, sülh sazişi bağlaya bilməyəcəyik. Sülh sazişindən çıxmaq və sonrakı mərhələdə ona qayıtmaq lazımdır” – deyə Əmirbəyov qeyd edərək əlavə edib:
“Sülh sazişi imzalananda iki nümayəndə heyəti və ya iki ölkə Azərbaycan və Naxçıvan arasında ünsiyyətin bərpası üçün məqbul formul tapmaq üçün danışıqları bərpa edə bilər. ”
Eyni zamanda, o vurğulayıb ki, Azərbaycanla sülh Ermənistana Türkiyə ilə münasibətləri yaxşılaşdırmaq üçün dərhal imkanlar açacaq.
Ötən həftə sərhəddə Ermənistan və Türkiyənin xüsusi nümayəndələrinin görüşünü xatırladan azərbaycanlı diplomat vurğulayıb ki, Ankara bir daha göstərdi ki, Yerevan Bakıdan yan keçərək Türkiyə ilə münasibətləri tənzimləyə biləcəyini düşünürsə, əbəs yerə vaxt itirir.
