“Mehr” agentliyinin məlumatına görə, çərşənbə axşamı İran Hərbi Dəniz qüvvələri Azərbaycanla sərhədə yaxın Astara bazasında Xəzər dənizində hərbi təlimlər keçirib.
Təlim zamanı Hərbi Dəniz qüvvələrinin müdafiəyə hazırlığını artırmaq üçün şərti hədəflər vurulub.
Ekspertlər hərbi təlimlərin fonunu diqqətəlayiq hesab edirlər, xüsusən də bir sıra AB ölkələri İranı İsrailə hücum etməkdən çəkinməyə çağırıb ki, bu da, xüsusən Tehranda İsmayıl Haniyənin öldürülməsindən sonra Yaxın Şərqdə vəziyyəti kəskinləşdirə bilər .
Bununla belə, Tehran öz milli təhlükəsizliyini təmin etmək məsələsndə qətiyyətli olduğunu və heç kimdən icazə almayacağını bildirir.
Son günlər İran-İsrail gərginliyinin artması kontekstində və İran tərəfinin rəqibi psixoloji cəhətdən yormaq taktikası şəraitində rəsmi Bakı beynəlxalq KİV-nin və İranın Teleqram kanallarının davamlı olaraq necə deyərlər, “bombardman”ına məruz qalıb.
İranşünas Vardan Voskanyan qeyd edir ki, buna səbəb İsrailin tramplin kimi Azərbaycan ərazisini mümkün hədəfə alması ilə bağlı məlumatların yayılmasıdır.
“Bu məlumatın nə dərəcədə doğru olduğunu birmənalı şəkildə söyləmək çətindir, lakin bu faktdır ki, Bakı neçə gün əvvəl, İranın qisasalma əməliyyatlarından qorxaraq və İranın cavab tədbirindən ehtiyat edərək, avqustun 12-də İsrail qüvvələrinin öz ərazisində olmasını rəsmən təkzib edib.
Bu təkzibdən çıxış etsək, Bakıda açıq şəkildə qorxu var, çünki WikiLeaks-in sızdırdığı sənədlərə görə, illər əvvəl şəxsən Bakının diktatoru bəyan etmişdi ki,Azərbaycan-İsrail münasibətləri buz qalıqlarına bənzəyir , hansının ki, su üzərində görünəni cüzi hissədir”.
Bəzi ekspertlərin fikrincə, İsrail psixoloji təzyiq altında ilk zərbəni Azərbaycan istiqamətində, daha dəqiq desək, Artsaxın işğal olunmuş ərazilərində illər ərzində yaradılmış öz hərbi bazaları istiqamətində gözləyir.
Bu yaxınlarda Tel-Əvivin Azərbaycandakı hərbçilərə dərhal vətənlərinə qayıtmaq əmri verməsi də buna əyani sübutdur.
Bu, Britaniyanın “Teleqraf” qəzetinin İran Prezidentinin köməkçisinə istinadən Pezeşkianın İsrailin Azərbaycandakı bazalarını hədəfə almaq əmri verdiyini təsdiqləməsindən sonradır.
Lakin ekspertlər qeyd edirlər ki, İran bu barədə rəsmi açıqlama verməyib. Tehranda nəşr olunan “Alik” gündəlik qəzetinin baş redaktoru Aram Şahnazaryanın sözlərinə görə, bu məlumat sızması İsraili dayandırmaq üçün təşkil edilib.
“Çünki belə əməliyyatlarda hamımız bilirik ki, hər şey məxvi saxlanılır və indi İsrailin əsas problemlərindən biri psixoloji müharibəni uduzmasıdır”.
Bu günlərdə Moskvaya səfərindən sonra Fələstin lideri Mahmud Abbas bildirib ki, “yaxın bir neçə gündə, hətta yaxın bir neçə saat ərzində İranın İsrailə hücum etmək qərarına gəlməsi mümkündür”.
Bu arada İran Azərbaycanla sərhəddə Xəzər dənizində hərbi dəniz təlimlərinə başlayır.
“Yalnız bir şey aydındır. İranın cavab tədbirləri həyata keçiriləcək və bu, misilsiz olacaq və İranın öz ərazisindən birləşmiş raket və pilotsuz təyyarə zərbəsindən tutmuş, genişmiqyaslı döyüşə qədər bunun variantları çoxsaylıdır.
Bunlar Ditsuki, Hizbullah, Yəmən Husiləri və ya İraq müqavimət hərəkatı kimi qüvvələrdir. Ona görə də İran tərəfi geniş alətlərə malikdir və bu alətlər dəstinin verdiyi bütün imkanlardan istifadə edəcək”- deyə İranşünas Vardan Voskanyan qeyd edib.
Bununla belə, bəzi ekspertlər bu alətlər dəstinə İranın sanksiyaların yumşaldılması və ya ləğvi və ya ABŞ-ın nüvə silahlarına qayıtması kimi onun üçün vacib olan bəzi razılaşmalar müqabilində vəd etdiyi cavab tədbirlərindən imtina edə biləcəyini də nəzərdə tutur .
Bu arada regional məsələlər üzrə ekspert Karen Hovanisyan hadisələrin bu cür inkişaf ehtimalını sadəcə olaraq istisna edir.
“İran bu şərtlərin heç birində İsraili cəzalandırmaq fikrindən əl çəkməyəcək. Yalnız bir halda İran İsraili cəzalandırmaqdan imtina edə bilər.
Bu, İsraillə Fələstin arasında sənədin imzalanmasıdır və bununla da İsrail Qəzza zolağının Fələstin ərazisini tanıyır. İran üçün uzunmüddətli təhlükəsizlik zonasının yaradılması, məsələn, bir neçə aydan sonra, deyək ki, başqa bir bəhanə ilə istifadə oluna biləcək hər hansı qısamüddətli müdaxilədən qat-qat vacibdir.
Söhbət indi ləğv oluna və ya yumşalana bilən sanksiyaların ləğvi və yumşaldılmasından gedir və bir neçə aydan sonra yenidən qüvvəyə minəcək”.
Reuters agentliyinin məlumatına görə, Tehran yalnız bir şərtlə İsrailə hücum planından imtina edə bilər. Medianın məlumatına görə, üç yüksək səviyyəli iranlı diplomat İranın Qəzzada 10 aydır davam edən müharibəyə son qoymaq üçün atəşkəs razılaşmasını nəzərdən keçirdiyini bildirib.
“Əgər bu danışıqlar uğursuz olarsa, İran və onun müttəfiqləri İsraili birbaşa vuracaqlar” – deyə yüksək rütbəli İran rəsmisi adının çəkilməməsi şərtiylə Reuters agentliyinə bildirib.
Qeyd edək ki, bu ideya artıq bu gün ABŞ prezidenti Co Bayden tərəfindən müzakirə olunub.
“Ümid edirəm ki, Qəzza zolağında atəşkəs razılaşması əldə olunacağı təqdirdə İran İsrailə mümkün zərbədən çəkinəcək. Mən bunu gözləyirəm”- deyə Ağ Ev rəhbəri İranın mümkün hücumunun İsrail və Fələstinin Həmas hərəkatı arasında razılaşma perspektivlərini çətinləşdirəcəyini vurğulayıb.
