Rusiyada KTMT-nin “Kobalt-2024” birgə hərbi təlimləri başlayıb və avqustun 14-16-da Novosibirskdə davam edəcək. 2024-cü ildə Rusiya, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Tacikistan ərazisində ümumilikdə 7 birgə hərbi təlimin keçirilməsi planlaşdırılır.
Yerevan KTMT-nin hazırkı hərbi təlimlərində iştirak etmir və sentyabrın birinci yarısında Qırğızıstanda keçirilən “Əməkdaşlıq-2024” komanda qərargahlarının təlimlərində iştirak etməyi planlaşdırmır.
Azərbaycan qüvvələrinin ER -nın ərazisini işğal etməsindən sonra rəsmi Yerevan qurumla münasibətləri dondurdu və Yerevanın KTMT mexanizmlərinin işə salınması tələbinə məhəl qoyulmadı.
KTMT-nin yaradılmasında məqsəd postsovet ölkələrini öz çətiri altında toplamaq və onu real qarşılıqlı yardım mexanizminə çevirməmək idi, deyə politoloq Ara Poqosyan “Radiolur”a müsahibəsində deyir.
“KTMT əsasən və hətta tamamilə Rusiyanın müdafiə imkanları əsasında formalaşıb. ER struktura daxil olaraq Rusiya, gömrük ittifaqı və s. ilə münasibətləri dərinləşdirdikcə Ermənistanın öz təhlükəsizliyini nüvə çətiri altında tapmaq üçün Rusiyaya doğru hərəkət etdiyi vurğulanırdı.
Yəni bütün hallarda belə bir fikir ondan ibarət idi ki, üzv dövlətlər öz təhlükəsizliyini və müdafiəsini qarşılıqlı yardımla deyil, Rusiya Federasiyası ilə əlaqələndirirlər, çünki ilk növbədə qarşılıqlı yardıma önəm verilsəydi, bu struktur yaranmazdı.
Çünki bütün üzvlər arasında demək olar ki, ziddiyyətli maraqlar var idi və o da dərinləşdi. Buna görə də KTMT de-yure hərbi-siyasi, müdafiə strukturudur, de-fakto Rusiya Federasiyasının müdafiə çətiri altında toplanmış postsovet ölkələrinin inteqrasiya formasıdır.
Rusiyada 14-16 avqustda Novosibirskdə keçiriləcək KTMT-nin “Kobalt-2024” birgə təlimləri başlayıb. 2024-cü ildə Rusiya, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Tacikistan ərazisində ümumilikdə 7 birgə hərbi təlimin keçirilməsi planlaşdırılır.
Yerevan KTMT-nin hazırkı hərbi təlimlərində iştirak etmir və sentyabrın birinci yarısında Qırğızıstanda keçirilən “Əməkdaşlıq-2024” komanda qərargahlarının təlimlərində iştirak etməyi planlaşdırmır.
Yerevan bu barədə əvvəlcədən məlumat verib. Bundan əvvəl rəsmi Yerevan KTMT-nin fəaliyyətində iştirakını dayandırdığını izah edib.
Buna səbəb Azərbaycanın silahlı qüvvələrinin Ermənistan Respublikasının suveren ərazisinə təcavüzü şəraitində KTMT-nin biganəliyi olub.
Rusiya-Ukrayna müharibəsi də öz növbəsində KTMT-nin təşkilatın əsas ölkəsi olan Rusiyanı qorumaqda faydasız olduğunu nümayiş etdirdi. Bu reallıq bir çox ekspertlərə KTMT-nin qeyri-sabitliyindən danışmağa əsas verir.
Politoloq Ara Poğosyan: “Rusiya ilə digər ölkələr arasında, xüsusən də Rusiya ilə İran arasında, Rusiya ilə Çin arasında, Rusiya ilə münasibətlərdə yeni inteqrasiya proseslərinin başladığını nəzərə alsaq, KTMT-nin gələcəyi qeyri-müəyyəndir. Şimali Koreya quruldu.
Rusiya Federasiyası bu münasibətlərin bütün kompleksini KTMT formatında yerləşdirə biləcəkmi, yoxsa artıq struktura kölgə salacaq yeni formatlar yaratmaq lazım gələcək?
Hər halda, 2020-ci ildən sonra çağırışlara layiqincə cavab verə bilmədiyini göstərərək, görünməmiş şəkildə nüfuzdan salındı ki, bu da hərbi-siyasi ittifaq kimi KTMT üçün ciddi sınaq idi.
Ekspertin fikrincə, Rusiya-Ukrayna müharibəsi başa çatdıqdan sonra Rusiyanın həm xarici siyasəti, həm də hərbi doktrinasının dəyişdirilməsinə ehtiyac yaranacaq.
Bundan əvvəl Dövlət Dumasının MDB işləri, Avrasiya inteqrasiyası və həmvətənlərlə əlaqələr komitəsi sədrinin birinci müavini Konstantin Zatulin izah etmişdi ki, Rusiya Ukrayna silahlı qüvvələrinin Kursk vilayətinə hücumundan sonra KTMT tərəfdaşlarından kömək istəmək fikrində deyil.
Onun sözlərinə görə, KTMT-nin əsas üzvü olan Rusiyanın öz ərazisində kimdənsə kömək istəməsi təəccüblü olacaq.
“Kursk vilayətində Rusiyaya kömək etmək üçün kimə müraciət edəcəksiniz? Qazaxların, yoxsa ermənilərin müdaxiləsini istəyirsiniz?” – deyə Zatulin belə sualları cəfəngiyyat adlandırıb.
Beynəlxalq ekspert Qriqor Balasanyan Rusiyanın KTMT-yə müraciət etməməsini başqa cür izah edir.
“KTMT müttəfiqlərinin siyasətini və oriyentasiyasını yaxşı bilən Rusiya Federasiyası növbəti dəfə biabırçı vəziyyətdə qalmamaq üçün müraciət etməyib.
Yalnız Belarus Ukrayna ilə sərhədini möhkəmləndirməklə müəyyən köməklik göstərir. Bütün bunları bilsəydilər, KTMT-yə müraciət etməyiblər, müraciət etməyəcəklər”.
Rusiya KTMT-yə müraciət etmir, lakin bu günlərdə qüvvə və vasitələrin yeni əməliyyat forma və üsulları ilə hərbi təlimlər keçirir, hərbi texnikanın yeni modellərini sınaqdan keçirir, həmçinin pilotsuz uçuş aparatlarından və kəşfiyyat alətlərindən istifadənin taktiki fəndlərindən istifadə edir.
Rusiya KTMT-yə üz tutmur, lakin bu günlərdə qüvvə və vasitələrin yeni fəaliyyət forma və üsulları ilə hərbi təlimlər keçirir, yeni hərbi texnika növlərini sınaqdan keçirir, eləcə də pilotsuz uçuş aparatlarından istifadə üçün taktiki texnikalardan istifadə edir
Rusiya Qvardiyasının Sibir bölgəsinin komandanı, general-polkovnik Nikolay Markov təlimlərin açılışında bildirib ki, dünyada hazırkı vəziyyət qeyri-sabitdir.
Yüksək terror fəaliyyəti, konstitusiya quruluşunu pozmağa cəhdlər, silahlı toqquşmalar və müharibəyə çağırışlar şəraitində yaranmış vəziyyət döyüş istifadəsi üçün daimi döyüş fəaliyyəti tələb edir.
