Son zamanlar İran xarici oyunçuların qonşularının ərazi bütövlüyü ilə bağlı məsələlərə, xüsusən də qondarma “Zangezur dəhlizi”nin müzakirəsi kontekstində müdaxilə etmək cəhdləri barədə getdikcə daha sərt şəkildə çıxış edir. Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrovun bu mövzu ilə bağlı son açıqlamaları Tehranın kəskin reaksiyasına səbəb olub. Tehran bu bəyanatları özünün milli təhlükəsizliyinə və regionun sabitliyinə təhdid kimi qiymətləndirir.
İranın xarici işlər naziri Abbas Əraqçı X platformasındakı mikrobloqunda birbaşa olaraq bildirib ki, regionda sərhədlərin dəyişdirilməsi cəhdləri İran üçün qəbuledilməzdir:
“Qonşularımızın ərazi bütövlüyünə hər hansı təhdid və ya sərhədlərin yenidən dəyişdirilməsi, istər şimalda, istər cənubda, istər şərq və ya qərbdə tamamilə qəbuledilməzdir və İran üçün qırmızı xəttdir”.
Bu bəyanat İranın mövqeyini açıq şəkildə nümayiş etdirir. İran Ermənistanın ərazi bütövlüyünə qarşı yönəlmiş qondarma “Zangezur dəhlizi” yaratmaq cəhdləri dəstəklənməyəcək. Bundan başqa, İran bu planları öz milli təhlükəsizliyinə potensial təhlükə hesab edir.
İranın Ermənistandakı səfiri Mehdi Sobhani də dəstəkləyib ki, İranın hər zaman Ermənistanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyib və dəstəkləyəcək.
“Bəzi insanların Ermənistanla bağlı müxtəlif adlar altında bəslədiyi arzu və istədikləri, o cümlədən qondarma “dəhliz” reallığa çevrilməyəcək”.
Bundan başqa, Sobhani vurğulayıb ki, İran Syuikdə yollara nəzarətin başqa dövlətlər tərəfindən həyata keçirilməsinə qarşıdır.
“İstənilən nəzarəti Ermənistan Respublikası həyata keçirməlidir və biz başqa ölkələrdən buraya gələn və bir növ təhlükəsizlik və nəzarət yaratmağa çalışan insanları dəstəkləmirik”.
İran parlamentinin üzvü Əhməd Naderi də Rusiya rəsmilərinin son bəyanatları ilə bağlı öz narahatlığını bildirib. O, X mikrobloqunda yazıb ki, “İranın milli maraqlarına zidd olan əvvəlki hərəkətlərdə ruslara mütənasib cavab verilməməsi onların ikiqat təkəbbür göstərməsinə səbəb olub. Onlara başa düşmək lazımdır ki, strateji əməkdaşlıq maraqlardan əl çəkmək və fidyə vermək demək deyil”.
Naderi əslində İranın Rusiya ilə strateji əməkdaşlığının Tehranın milli maraqlarının qorunmasına mane olmamasına diqqət çəkir. Deputat vurğulayıb ki, regionda sərhədlərin yenidən dəyişdirilməsi cəhdlərinə qətiyyətli reaksiya verilməlidir.
İranın İqtisadi Koordinasiya üzrə Ali Şurasının katibi Möhsün Rezai də bəyanatlarından birində Rusiyanın “Zangezur dəhlizi” ilə bağlı mövqeyinə qarşı çıxış edərək qeyd edib ki, Rusiya rəsmilərinin “Zangezur dəhlizi” və üç İran adası ilə bağlı davranışları heç bir şəkildə məqbul deyil və İranla strateji münasibətlərə ziddir.
Rezayi vurğulayıb ki, Rusiya “dəhliz”dəki marağından İranın zərərinə istifadə etməməlidir. Bu, Tehranın Ermənistan üzərindən belə nəqliyyat arteriyaları yaratmaq cəhdlərinə təhlükə kimi baxdığına dair növbəti siqnaldır.
İran parlamentinin üzvü Əli Motaheri X mikrobloqunda “dəhliz” məsələsinə toxunaraq qeyd edib ki, Rusiya İranın maraqlarına məhəl qoymadan bu məsələyə maraq göstərir.
“Rusiya heç vaxt İranın maraqlarını düşünməyib. Bu dəhliz İranın Ermənistan ərazisindən keçməklə Avropaya gedən yolunu məhdudlaşdırır”
Bu sözlər Tehranın ümumi narahatlığını əks etdirir ki, dəhlizin yaradılması İranın Avropaya yük daşımaları üçün nəqliyyat marşrutu kimi strateji əhəmiyyətini zəiflədə bilər.
İran bu cür səs-küylü bəyanatlarla regionda sərhədlərin dəyişdirilməsi və üçüncü ölkələrin yurisdiksiyası altında “nəqliyyat dəhlizləri” yaradılması cəhdlərinin onun strateji maraqlarına toxuna biləcəyini açıq şəkildə bəyan etdi.
