Ermənistanın 2025-ci il dövlət büdcəsində büdcədən ən çox ayrılan iki sektordan birincisi sosial, ikincisi müdafiədir. Gələn il ölkənin təhlükəsizliyinə ayrılan vəsaitlər artıq görünməmiş vəsait kimi qiymətləndirilir.
Palamentin daimi komissiyaları sahələr üzrə gələn ilin büdcə layihəsinin müzakirəsinə başlayıb. Noyabrın 7-dək yekun düzəlişlər ediləcək, daha sonra 2025-ci ilin dövlət büdcəsi layihəsi noyabrın 12-də çağırılacaq növbəti sessiyaların gündəliyinə daxil ediləcək.
Gələn il ER hökuməti müdafiə sektoruna 660 milyard dram və ya 1 milyard 700 milyon dollardan çox vəsait ayırmaq niyyətindədir. Maliyyə naziri Vahe Hovhannisyan parlamentdə büdcə müzakirələri zamanı Ermənistanın təhlükəsizliyinə yönəldilən xərclər barədə məlumat verib.
“Müdafiə sektoru üzrə xərclər 664,7 milyard təşkil edəcək və 2024-cü il dövlət büdcəsinin müdafiə xərclərini 20 faiz üstələyəcək. Nəticədə müdafiə xərcləri ÜDM-in 6%-ni təşkil edəcək və 2024-cü illə müqayisədə 0,7% artacaq. Bu, büdcəmizin ən vacib hissəsidir”.
Ekspertlər artıq qeyd olunan ayırmaları görünməmiş kimi qiymətləndiriblər.
Ermənistanın müdafiə büdcəsinin əhəmiyyətli hissəsi hərbi, döyüş texnikası, nəqliyyat vasitələri, rabitə sistemi avadanlıqları, kazarma və texniki əmlak, ərzaq, texnika, silahların alınmasına yönəldiləcək. Sənəddə dövlətin silah alışına nə qədər dram ayıracağı göstərilməyib.
Ermənistanın müdafiə büdcəsi parlamentdə bağlı qapılar arxasında müzakirə olunub. Bununla belə, müxtəlif qiymətləndirmələrə görə, Ermənistanın müdafiə xərcləri hələ də Azərbaycanın hərbi büdcəsindən əhəmiyyətli dərəcədə aşağıdır və bu, 2025-ci ildə Ermənistanın büdcəsini demək olar ki, iki dəfə artıracaq.
Baş Qərargah rəisi Edvard Asryan hazırda hərbi eskalasiya təhlükəsini görmür. Ermənistanın siyasi rəhbərliyinin beynəlxalq ictimaiyyətə COP29-dan sonra Azərbaycanın mümkün eskalasiyası ilə bağlı xəbərdarlıqları fərqli qiymətləndirmə metodologiyası ilə izah olunur.
Hazırda belə təhlükə və təhdidlər yoxdur. Sərhədlərdə vəziyyətin nisbətən sabitdir. Ararat Mirzoyan hərbi-siyasi vəziyyətə əsasən dəyərləndirir, hansı ki, bir ay və ya iki ayı nəzərə almır, amma ağlabatan müddət hesab edir, altı ay və ya bir ildən çox ola bilər.
Artan müdafiə büdcəsinin heç kimə qarşı yönədilmir. Baş qərargah rəisi Asryan baş nazir Paşinyanın Ermənistanın Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunmuş ərazilərinin güc yolu ilə azad edilməyəcəyi ilə bağlı fikirlərini bölüşür.
“Bəli, mütləq, baş nazirimizin dedikləri ilə razıyam, çünki demarkasiya prosesi gedir və demarkasiya prosesi çərçivəsində Ermənistan Respublikasının suveren ərazisinin müvafiq sərhədlərlə bərpası planlaşdırılır. Bəli, əminəm. Buna sülh yolu ilə delimitasiya prosesləri ilə nail olmaq mümkündür”.
Müdafiə büdcəsinin artırılması mövzusu da Ermənistan-Azərbaycan danışıqlarında əsas və həssasdır. Silahlarının real həcminə kölgə salan Azərbaycan müntəzəm olaraq Ermənistanın müdafiə xərclərindən şikayətlənir və hətta azaldılmasını tələb edir. Buna cavab olaraq Ermənistan əvvəlcə qəbul etmədiyi silahlara nəzarət mexanizminin yaradılmasını təklif etdi, ikincisi, Ermənistanın baş naziri dəfələrlə bəyan etdi ki, BMT Nizamnaməsinə və beynəlxalq qanunlara əsasən, istənilən dövlətin özünü müdafiə etmək hüququ var. Rəsmi Yerevan dəfələrlə bəyan edib və təsdiqləyib ki,Ermənistanın heç bir qonşusuna qarşı aqressiv məqsədi yoxdur.
Ölkənin təhlükəsizliyi baxımından Ermənistanın Təhlükəsizlik Şurası da müəyyən addımlar atıb. Qurumun rəhbəri iyul ayında hərtərəfli müdafiə və təhlükəsizlik konsepsiyasının təsdiq edildiyini açıqlamışdı. Armen Qriqoryanın fikrincə, atılan addımlar mümkün təhlükələri azaldacaq və Ermənistanı daha təhlükəsiz edəcək.
“Ermənistanın gələcək mümkün təhlükələrlə üzləşmək üçün kifayət qədər imkanları var və burada çoxlu alətlər var. Diversifikasiya, yəni asılılıq bizim üçün çox önəmlidir. Biz tez-tez deyirik ki, birindən asılılığı çoxlarından asılılıqla əvəz edək ki, monopoliya olmasın. Həmçinin, bir çox insanların bizdən asılılığı artacaq, qarşılıqlı asılılıq yaranacaq, əminik ki, bu, xüsusilə region kontekstində sabitlik amilidir. Burada iş müxtəlif istiqamətlərdə aparılmalıdır. Bizdə təhlükəsizlik sahəsində müəyyən diversifikasiya var”.
Armen Qriqoryan bəyan edib ki, diversifikasiya həm də silahların alınmasına aiddir. Layihələrə əsasən, Ermənistan hərbi-texniki əməkdaşlığın bir neçə istiqamətinə malik olmağı planlaşdırır. Hər tərəfin aldığı silahlar tələbatın 20 faizindən çox olmamalıdır ki, asılılıq risklər gətirməsin.
Müdafiə sektoruna ayrılan xərclərə gəlincə, maliyyə naziri bundan əvvəl də bildirib ki, gələn ilin büdcəsində yeganə artım müdafiə sektorundadır.
