BaşlıcaSiyasət

 Yeni elanların arxasında yeni risklər var?: “Sülh müqaviləsini mümkün qədər tez bağla”.

Son zamanlar Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh sazişinin bağlanması ilə bağlı, tələskənlik olmasa da, mümkün qədər tez saziş bağlanması yanaşmaları həm rəsmi Vaşinqton, həm də bir sıra Avropa ölkələri və Rusiya tərəfindən xüsusilə vurğulanır.

Politoloqlar bu marağı regionda eskalasiya risklərini azaltmaq və ya Rusiya təsirini neytrallaşdırmaq, ya da gücləndirmək kontekstində izah edirlər.

Bu mövzunu Ermənistanın Fransadakı səfiri də xüsusi vurğulayıb, COP29-un Bakıda keçirilməsindən əvvəl Azərbaycan-Ermənistan sülh sazişinin imzalanmasının vacibliyini qeyd edib. Olivye Dekotiny konkret olaraq deyib:

“Azərbaycan xüsusi məsuliyyət daşıyır, xüsusilə COP29-a ev sahibliyi edərək beynəlxalq diqqəti öz üzərinə çəkir ki, bu da onlara əlavə beynəlxalq öhdəliklər yaradır.

 Bu mərhələdə onların əsas məsuliyyəti Ermənistanla sülh sazişi bağlamaqdır.”

Sual yaranır ki, əgər Azərbaycan bunu təxirə salsalar və ya COP29-a qədər sazişi imzalamaqdan imtina edərsə, nə baş verəcək?

Azərbaycandakı Fransa səfiri bu suala belə cavab verib:

“Mövqeyimiz aydındır: sülh sazişi üçün bütün şərtlər mövcuddur və o, mümkün qədər tez bağlanmalıdır”.

Fransa tərəfinin səfir vasitəsilə sülh sazişinin COP29-dan əvvəl imzalanmasını vurğulamasının səbəbi nədir? Eskalasiya riskləri varmı, yoxsa rəsmilərin açıqlamaları sadəcə xəbərdarlıqdır?

 Bu məsələləri nəzərdən keçirən politoloq Ara Poğosyan Ermənistan və Azərbaycan arasında COP29-a qədər sülh sazişinin imzalanma ehtimalının çox aşağı olduğunu düşünür.

Poqosyanın fikri belədir:

“Mən bu tələskənliyin eskalasiya ehtimalı, risklərin azalması və ya artması ilə bağlı olduğunu düşünmürəm. Bu, ilk növbədə siyasi bir bəyanatdır”.

Politoloq qeyd edir ki, indiyə qədər Azərbaycan və Ermənistan nümayəndələrinin görüşləri qərb platformalarında keçirilirdi və COP29-a qədər sazişin imzalanması üçün hər cür səy göstəriləcəyi barədə müzakirələr var idi.

Poqosyana görə, COP29 son məqsəd olmasa da, yaxşı bir fürsət kimi vurğulanıb. Bu mənada Fransa təsiri minimuma endirilib, çünki Azərbaycan rəsmi Parisin yanaşmalarını qəbul etmir.

ABŞ və Avropa İttifaqına gəldikdə isə, politoloq Ara Poqosyanın fikrincə, bu tərəflər təbii ki, təşəbbüsün öz sahələrində qalması və Rusiya platformasına və ya “3+3” formatına keçməməsi üçün hər fürsətdən istifadə etməyə çalışacaqlar.

“Bu halda Avropa Birliyi  və ABŞ çox vaxt sinxron fəaliyyət göstərir. Başqa sözlə, Azərbaycanın Rusiya və ya Birləşmiş Ştatlara və Avropa Birliyinə arzuolunmaz olan digər platformalara yönəlməməsi üçün uzlaşmış şəkildə hərəkət edirlər.

Bu mənada düşünürəm ki, onların fəallığı davam edəcək. Eyni zamanda, Azərbaycan hər fürsətdən istifadə edərək ikitərəfli formatı, sonrasında isə 3+2 formatını özünə uyğun vaxtda tətbiq etməyə çalışacaq, bəlkə də Brüssel və ya Vaşinqton platformalarından da istifadə edəcək”.

Beləliklə, mümkün eskalasiya riski ilə bağlı müxtəlif qiymətləndirmələr mövcuddur. Bu müddət ərzində COP29 yaxınlaşdıqca Avropanın bir sıra mühüm platformalarından artıq Azərbaycanı öz öhdəliklərinə hörmət etməyə yönəldən və Bakı tərəfindən imzalanmış beynəlxalq sənədlərə istinad edən siqnallar verilib.

Daha çox göstər
Back to top button