Azərbaycanda saxlanılan erməni əsirləri məsələsi, xüsusilə Bakıda keçiriləcək COP29 konfransı ərəfəsində, Ermənistanda təcili və önəmli mövzu olaraq qalır.
Parlament müxalifəti noyabrın 12-də Bakıda saxlanılan bütün əsirlərin qaytarılması ilə bağlı bəyanat qəbul edilməsi üçün təcili iclas çağırıb.
Eyni zamanda, artıq məlumat var ki, BMT himayəsi altında iyul ayından fəaliyyət göstərən işçi qrupu itkin düşmüş şəxslər barədə bəzi məlumatları artıq Azərbaycan hakimiyyətindən alıb, lakin cavab hələ ictimaiyyətə açıqlanmayıb.
“Pativ unem” və “Hayastan” fraksiyaları tərəfindən təşəbbüs göstərilən təcili iclasın məqsədi Ermənistan parlamentində əsirlərin geri qaytarılması ilə bağlı bəyanat qəbul etməyi təklif etməkdir, bu barədə “Pativ unem” fraksiyasının rəhbəri Hayk Mamijanyan jurnalistlərə bildirib.
Müxalifət millət vəkilləri hakimiyyətdən təkcə sıravi vətəndaşların deyil, həm də Qarabağın hərbi-siyasi rəhbərliyinin geri qaytarılması məsələsini də müzakirələrdə qaldırmağı tələb edəcəklər.
Bəyanatın Ermənistan hökumətinə, beynəlxalq ictimaiyyətə və Azərbaycana ünvanlanması nəzərdə tutulur, Mamijanyan əlavə edib.
“Bəyanat layihəsində hər bir maraqlı tərəf üçün çağırışlar nəzərdə tutulub. Söhbət müxalifət fraksiyalarının deyil, parlamentin bəyanat layihəsindən gedir.
“Pativ unem” və “Hayastan” fraksiyaları parlamentdə bəyanat qəbul etməyi təklif edir. Ermənistan parlamenti erməni əsirlərin geri qaytarılması ilə bağlı bəyanat qəbul etməməsi ən azı təəccüblü olardı”.
Əsirlərlə bağlı hakimiyyətin mövqeyi vaxtaşırı müxtəlif platformalarda həm baş nazir, həm də xarici işlər naziri tərəfindən ifadə olunub.
Baş nazir Paşinyan öz son bəyanatlarından birində, xüsusilə, Ermənistanın əsirlərin qaytarılması istiqamətində ardıcıl addımlar atmağa davam etdiyini və bu məsələnin beynəlxalq görüşlərdə qaldırıldığını vurğulayıb.
“Mən düşünürəm ki, COP29, ümumiyyətlə, regionumuzda sülh prosesinə, sabitlik və inkişaf məsələlərinə diqqəti yönəltmək üçün yaxşı imkandır.
Saxlanılan şəxslərin məsələsinin həllinə gəldikdə isə mən qeyd etmişəm və davamlı olaraq qeyd edirəm ki, biz bütün işçi müzakirələrdə və görüşlərdə bu məsələni qaldırırıq və bu məsələyə gündəlikdə yer ayıran bütün ölkələrə və təşkilatlara minnətdarıq. Biz bu işimizi ardıcıllıqla davam etdirəcəyik”.
Azərbaycanda saxlanılan erməni əsirlərin məsələsi beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən də müzakirə olunur.
Ermənistan, Azərbaycana təzyiq göstərilməsi və humanitar addımlar atılması üçün beynəlxalq dəstək qazanmağa çalışır. Ermənistan tərəfi ümid edir ki, COP29 bu məsələnin aktivləşdirilməsinə və əsirlərin geri qaytarılması prosesinin sürətləndirilməsinə töhfə verəcək.
Bu kontekstdə Ermənistanın Xarici İşlər Naziri Ararat Mirzoyan parlamentdə Azərbaycanda saxlanılan əsirlərin geri qaytarılması məsələsinə toxunaraq bildirib:
“Əsirlər məsələsi bizim ən vacib məsələlərimizdən biridir və demək olar ki, elə bir ikitərəfli, çoxtərəfli görüş, çıxış yoxdur ki, orada əsirlərin geri qaytarılması məsələsinə əhəmiyyət verilməsin.
Hərbi əsirlər və itkin düşmüş şəxslərlə məşğul olan bütün beynəlxalq müvafiq qurumlarla və üçüncü ölkələrlə görüşlərdə məsələ qaldırılır.
Təəssüf ki, uzun müddətdir Azərbaycan tərəfi yeni hərbi əsirləri, əslində, azad etməkdən imtina edir”.
Beynəlxalq və Müqayisəli Hüquq Mərkəzinin rəhbəri, Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsində (AİHM) erməni əsirlərin hüquqlarını müdafiə edən Siranush Sahakyan qeyd edir ki, Azərbaycan rəsmi olaraq yalnız 33 nəfərin əsirlik faktını qəbul etsə də, 80-dən çox şəxsin Azərbaycanın nəzarəti altında olduğu, azadlıqdan məhrum edildiyi barədə sübutlar var.
Azərbaycan rəsmi olaraq bu faktı qəbul etmir və hətta məlumat verməkdən imtina edir.
“Bu şəxslər əsirdən itkin düşmüş şəxs statusuna keçir. Bu istiqamətdə əsas işlər AİHM-də görülür, zərər çəkmiş şəxslərin ailələri adından şikayətlər təqdim olunur.
Çoxsaylı işlər təqdim edilib, qeydiyyata alınıb və hazırda araşdırma mərhələsindədir. Lakin BMT himayəsi altında fəaliyyət göstərən “İtkin düşmüş şəxslər məsələsi üzrə” işçi qrupu ilə də intensiv işlər aparılır.
Bu mexanizm bu ilin iyul ayında Azərbaycan hakimiyyəti ilə birgə kommunikasiya başlatdı”.
Siranush Sahakyanın sözlərinə görə, Azərbaycan hakimiyyətindən bu platforma itkin düşmüş şəxslər və itkin düşmə halları barədə məlumat tələb edib.
Azərbaycana 60 günlük müddət verilib. Hüquqşünasın məlumatına görə, cavab təqdim edilib, lakin hələ ictimaiyyətə açıqlanmayıb.
Hüquqşünas qeyd edir ki, onlar Azərbaycan üzərində siyasi təzyiqi gücləndirmək üçün başqa yolları da araşdırırlar.
Qeyd edək ki, bu məsələ ilə əlaqədar müxalifət, əsirlərin məsələsinə diqqəti çəkmək üçün BMT, Xarici işlər nazirliyi və səfirliklər qarşısında aksiyalar da keçirib.
